Phát biểu có chủ đích?

Theo đó, nhà lãnh đạo Nhật Bản cho biết ông đã chuẩn bị các kế hoạch để tiến tới chiến tranh với Trung Quốc. Phát biểu như vậy được cho là diễn ra trong một bữa tiệc thân mật có sự tham dự của nhiều lãnh đạo ngành truyền thông trong nước tại một khách sạn hạng sang ở Tokyo. Ông Abe trước đó cũng đã uống một vài cốc rượu vang đỏ.

Cũng tại bữa tiệc này, ông Abe đã chỉ trích Mỹ và Hàn Quốc, và thừa nhận rằng những nỗ lực của ông nhằm xóa bỏ hoàn toàn quy định cấm Nhật Bản thực hiện phòng vệ tập thể được đưa ra sau chiến tranh (quyền được tham gia chiến tranh để hỗ trợ một đồng minh cho dù Nhật Bản không bị đe dọa trực tiếp) là một phần trong chiến lược của Tokyo nhằm đứng về phía Mỹ để đối phó với cách hành xử hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (phải)

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã yêu cầu Chính phủ Nhật Bản đưa ra lời giải thích rõ ràng về những phát biểu nói trên được cho là của ông Abe. Trong khi đó, Đại sứ quán Nhật Bản tại Trung Quốc và các quan chức của Bộ Ngoại giao Nhật Bản nói rằng họ vẫn chưa đọc được những tin tức này và sẽ trả lời theo đúng trình tự.

Theo báo chí Trung Quốc, việc công khai những phát biểu này là một động thái có tính toán của ông Abe, vì sau khi xoa dịu căng thẳng thành công với Trung Quốc và Hàn Quốc và giảm bớt những sức ép chính trị trong nước, ông Abe đang muốn tận dụng cơ hội này để tiến hành sửa đổi hiến pháp hòa bình của Nhật Bản. Ông Abe đang thử phản ứng của cả cộng đồng quốc tế và dư luận trong nước về ý tưởng này.

Trước hết, chính quyền Nhật Bản muốn thể hiện cho Washington thấy rằng Tokyo sẵn sàng trở thành đồng minh chống Trung Quốc của Mỹ nếu như hiến pháp được sửa đổi.

Báo chí Trung Quốc cho rằng ông Abe đang đi ngược lại chính sách đối ngoại tách biệt với Mỹ mà người tiền nhiệm Yukio Hatoyama, người từng nắm quyền chưa đầy một năm trong giai đoạn 2009-2010 và sau đó từ chức, đã xây dựng. Bước đi của ông Abe với hy vọng rằng Washington sẽ hậu thuẫn chính quyền ông hướng tới bình thường hóa quân sự.

Năm 2014, Mỹ đã ủng hộ việc xóa bỏ lệnh cấm Nhật Bản thực hiện quyền phòng vệ tập thể và năm nay, hai nước đã ký bản cập nhật Hướng dẫn Hợp tác Quốc phòng Mỹ-Nhật. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa chấp thuận việc Nhật Bản sửa đổi hiến pháp. Những phát biểu “riêng tư” của ông Abe có thể sẽ thúc đẩy Mỹ công khai quan điểm của họ và sẽ thử phản ứng của các nước láng giềng của Nhật Bản.

Một lý do khác được báo chí Trung Quốc nêu ra là phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản được cố tình tiết lộ để công khai các mục tiêu của Mỹ và Nhật Bản ở Biển Đông.