Đám cháy tại Ghazipur, bãi rác lớn nhất thủ đô New Delhi, bốc lên từ ngày 21/4 mà không rõ nguyên nhân. Đến 23/4, phần lớn đám cháy đã được dập tắt, nhưng người dân sống gần đó than phiền đau mắt, đau họng do không khí độc hại.

Các vụ cháy bãi rác thường xảy ra do khí methane bốc lên trong quá trình phân hủy rác. Đây là vụ mới nhất trong hàng loạt vụ cháy bãi rác khiến chính quyền New Delhi đau đầu tìm cách giải quyết suốt nhiều năm.

Khói bốc mù mịt từ bãi rác Ghazipur ở New Delhi ngày 22/4. Ảnh: AFP

Hàng năm, khi nhiệt độ tăng cao vào mùa hè, các bãi rác chôn lấp trong thành phố lại bùng cháy cùng rác thải phân hủy làm tăng thêm lượng khí methane ở Ấn Độ. Methane là khí nhà kính phổ biến thứ hai sau CO2, nhưng góp phần gây khủng hoảng khí hậu nghiêm trọng hơn vì giữ nhiệt nhiều hơn.

Theo GHGSat, cơ quan giám sát khí thải qua vệ tinh, Ấn Độ là quốc gia phát thải khí methane từ rác chôn lấp nhiều nhất thế giới.

Theo báo cáo năm 2023 của Trung tâm Khoa học và Môi trường, tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận ở New Delhi, núi rác ở Ghazipur chỉ là một trong khoảng 3.000 bãi rác ở Ấn Độ đang quá tải chất thải phân hủy và phát thải khí độc hại. Bãi rác cao 65 m, gần bằng lâu đài Taj Mahal, che lấp nhà dân xung quanh và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe cư dân.

Hít phải khí methane trong thời gian dài làm các bệnh phổi nặng hơn, gây hen suyễn và tăng nguy cơ đột quỵ, theo tổ chức phi lợi nhuận Sáng kiến Không khí Sạch Toàn cầu. Khí methane không phải nguồn phát thải độc hại duy nhất từ núi rác. Sau nhiều thập kỷ, chất độc từ rác ngấm vào lòng đất, làm ô nhiễm nguồn nước cho hàng chục nghìn cư dân xung quanh.

Tại Bhalswa, một trong những bãi rác lớn ở New Delhi, người dân năm 2022 từng than phiền về các bệnh ngoài da và hô hấp do nhiều năm sống gần bãi rác.

Theo báo cáo tháng 7/2022 của cơ quan chịu trách nhiệm giảm thiểu cháy bãi rác, mỗi ngày có hơn 2.300 tấn chất thải rắn được đưa tới Ghazipur. Chính quyền đã triển khai drone ba tháng một lần để theo dõi kích thước của núi rác và tìm cách thu hồi khí methane.

Máy xúc hoạt động trên núi rác Ghazipur ngày 23/4. Ảnh: CNN

Tuy nhiên, bãi rác đã vượt quá sức chứa từ năm 2022 và hoạt động khai thác khí methane diễn ra chậm chạp, khiến giới chức New Delhi khó đạt mục tiêu san phẳng núi rác trong năm nay.

Chính phủ Ấn Độ năm 2019 từng nêu một số giải pháp xử lý rác, trong đó khuyến khích xây dựng các nhà máy tái chế và xử lý rác. Tuy nhiên, trong khi công tác xử lý rác đạt được một số bước tiến như thu gom rác thải tận nhà và xử lý rác tốt hơn, số lượng bãi rác chôn lấp ở Ấn Độ vẫn tiếp tục tăng lên.

Thủ tướng Ấn Độ Narenda Modi cho hay chính quyền đang nỗ lực thực hiện các biện pháp xóa bỏ núi rác và biến chúng thành vùng xanh trong sáng kiến "Làm sạch Ấn Độ". Nếu đạt được mục tiêu này, đời sống của người dân xung quanh các bãi rác sẽ được cải thiện, góp phần làm giảm lượng phát thải khí nhà kính của thế giới.

Tuy nhiên, Ấn Độ vẫn chưa gia nhập 155 quốc gia đăng ký Cam kết Methane Toàn cầu, hiệp ước cắt giảm tổng lượng khí thải toàn cầu ít nhất 30% vào năm 2030 so với mức năm 2020. Các nhà khoa học ước tính cam kết này sẽ làm giảm 0,2% mức tăng nhiệt độ toàn cầu, giúp thế giới đạt mục tiêu duy trì sự nóng lên toàn cầu dưới 1,5 độ C.

Ấn Độ giải thích lý do không tham gia hiệp ước vì phần lớn lượng khí thải methane đến từ nông nghiệp, với 74% từ chăn nuôi gia súc gia cầm, trồng trọt và dưới 15% từ bãi rác.