Ít nhất 8 quốc gia châu Âu bao gồm Ba Lan, Đan Mạch, Cộng hòa Czech, Hà Lan, Belarus, Litva và Latvia, ghi nhận nhiệt độ ngày trong tháng 1 ấm nhất lịch sử, theo dữ liệu do nhà khí hậu học Maximiliano Herrera thu thập và công bố ngày 2/1.

Ở Korbielów, Ba Lan, nhiệt độ lên tới 19 độ C, mức nhiệt thường ghi nhận vào tháng 5, và cao hơn 18 độ C so với mức trung bình 1 độ C vào tháng 1 hàng năm ở đây. Tại Javorník, cộng hòa Czech, mức nhiệt ghi nhận là 19,6 độ C, cao hơn so với mức trung bình 3 độ C vào thời gian này trong năm.

Một người đàn ông bơi trong nước lạnh theo truyền thống ngày đầu năm mới ở Warsaw, Ba Lan, ngày 1/1. Ảnh: AFP

Nhiệt độ ở vùng Vysokaje, Belarus, thường dao động quanh mức 0 độ C thời điểm này trong năm nhưng ngày 2/1, nhiệt độ lên tới 16,4 độ C, cao hơn 4,5 độ C so với mức kỷ lục trước đó vào tháng 1.

Ở những nơi khác tại châu Âu, hàng nghìn trạm đo nhiệt độ tại các địa phương ghi nhận mức nhiệt cao mới, với gần 950 trạm ở Đức từ ngày 31/12/2022 tới 2/1/2023.

Miền bắc Tây Ban Nha và miền nam nước Pháp có thời tiết ấm áp, với 24,9 độ C ở Bilbao, nhiệt độ cao nhất từng ghi nhận trong tháng 1 ở thành phố lớn nhất phía bắc Tây Ban Nha. Các trạm đo nhiệt độ ở Cantabria, Asturias và vùng Basque cũng ghi nhận nhiệt độ cao kỷ lục. Chỉ có Na Uy, Anh, Ireland, Italy và đông nam Địa Trung Hải chưa ghi nhận ngày ấm kỷ lục trong tháng một.

"Chúng ta có thể coi đây là hiện tượng thời tiết cực đoan nhất trong lịch sử châu Âu", Herrera nói. "Giống như tháng 7/2022, nước Anh trải qua đợt nắng nóng cực đoan và cường độ này lan rộng tới khu vực lớn hơn, bao gồm 15 quốc gia".

"Có thể nói đây là lần đầu châu Âu ghi nhận hiện tượng thời tiết cực đoan về nhiệt độ cao trong tháng 1, có thể sánh ngang với hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đang xảy ra ở Bắc Mỹ".

Alex Burkill, nhà khí tượng học cấp cao tại Cơ quan thời tiết quốc gia Vương quốc Anh (MET), đồng ý với nhận định của Herrera. "Nhiệt độ cao cực đoan đang trải khắp một vùng rộng lớn, điều chưa từng xảy ra", ông nói.

Những nơi ghi nhận nhiệt độ ngày kỷ lục trong tháng một ở châu Âu. Đồ họa: Twitter/@ScottDuncanWX.

Burkill cho hay khối không khí ấm hình thành ngoài khơi bờ biển phía tây châu Phi đã di chuyển về phía đông bắc qua châu Âu từ Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, bị áp suất cao trên Địa Trung Hải kéo vào.

"Khối không khí này lan rộng sang Đan Mạch, Cộng hòa Czech, gần như toàn bộ nước Đức, khiến nhiệt độ tháng 1 tăng kỷ lục", Burkill nói. "Một điểm đáng chú ý khác là chúng tôi ghi nhận thời tiết ấm bất thường tại miền nam nước Anh. Trong đêm Giao thừa, tôi nghĩ có khoảng 7 địa phương ở Anh ghi nhận đêm Giao thừa ấm nhất lịch sử".

Nhà khí tượng học Scott Duncan cho hay nhiệt độ trên khắp châu Âu đang ở mức đáng kinh ngạc.

"Đầu năm ngoái, chúng ta cũng ghi nhận thời tiết ấm áp nhưng chưa là gì so với năm nay", ông nói. "Chúng tôi quan sát thấy nhiều kỷ lục lâu năm ở một số quốc gia bị phá vỡ".

Duncan cho hay rất khó xác định nguyên nhân, có thể do La Nina hay nhiệt độ ấm bất thường trên bề mặt biển. "Tuy nhiên, hai điều này không mới, vậy điều gì khiến thời tiết đầu năm nay ấm như thế? Khí quyển và đại dương ấm lên khiến ngày càng nhiều kỷ lục bị phá vỡ".

Giáo sư Bill McGuire, người thường xuyên cảnh báo về hậu quả của biến đổi khí hậu, cho rằng nhiệt độ cao là dấu hiệu của những điều tồi tệ sắp xảy ra.

"Đáng lo ngại nhất là tốc độ nóng lên toàn cầu, điều không còn gây ngạc nhiên nữa", ông nói. "Trong tương lai, chúng ta sẽ thấy mùa đông chỉ kéo dài vài tháng, thời tiết ảm đạm, ẩm ướt, ít sương giá và băng tuyết".