Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế nhập khẩu 25% với toàn bộ hàng từ Mexico và Canada, bổ sung 10% thuế với hàng Trung Quốc ngay khi nhậm chức. Reuters trích các nguồn tin thân cận cho biết dầu thô không được miễn thuế, dù doanh nghiệp cảnh báo chính sách trên có thể ảnh hưởng đến người tiêu dùng, ngành công nghiệp và an ninh quốc gia.

Theo số liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), Canada và Mexico hiện là hai nước xuất khẩu dầu hàng đầu sang Mỹ, chiếm lần lượt 52% và 11% nhập khẩu nhiên liệu nước này. Hãng dữ liệu Kpler cho biết Mỹ mua 61% dầu xuất khẩu bằng đường biển của Canada và 56% từ Mexico.

Năm nay, Canada xuất khẩu dầu tăng vọt, nhờ mở rộng đường ống Trans-Mountain (TMX) để tăng vận chuyển sang Mỹ và châu Á.

"Nếu bị hạn chế xuất khẩu và không thể chuyển hướng số dầu trước đó sang Mỹ, các công ty Canada phải giảm giá và đối mặt nguy cơ sụt doanh thu", Daan Struyven - nhà nghiên cứu hàng hóa tại Goldman Sachs nhận định.

Một cơ sở khai thác dầu của Mexico tại vịnh Campeche. Ảnh: Reuters

Canada và Mexico chủ yếu xuất khẩu loại dầu nặng được lọc tại nhà máy ở Mỹ và hầu hết các nước châu Á. "Các nhà máy lọc dầu Mỹ sẽ làm gì? Kể cả nguồn cung loại dầu nặng của Arab Saudi cũng hiếm", một nhà buôn tại Singapore cho biết. Người này nói rằng một số nhà máy lọc dầu của Mỹ chỉ nhận nhiên liệu qua đường ống, khiến họ có ít lựa chọn nhập khẩu.

Vì thế, các nhà phân tích dự báo dầu Canada và Mexico sẽ chuyển hướng sang châu Á nhiều hơn, nếu Trump áp thuế. "Chúng tôi cho rằng lượng lớn nhiên liệu đổ về Trung Quốc và Ấn Độ - nơi có các nhà máy thích hợp cho loại dầu nặng", nhà phân tích tại LSEG nhận định.

Các công ty Canada phải giảm giá hơn nữa để thu hút thêm khách hàng châu Á, bù vào chi phí vận chuyển quãng đường xa. "Hoặc nước sản xuất, hoặc nhà máy lọc dầu phải chịu thuế nhập khẩu", người này nói.

Xuất khẩu qua đường ống TMX sang châu Á vài tháng qua đã tăng lên, khi các nhà máy lọc dầu châu Á, chủ yếu là Trung Quốc, thử nghiệm loại nhiên liệu mới. Ngược lại, xuất khẩu từ Mexico giảm 21%, xuống còn 860.000 thùng một ngày.

Các nhà máy lọc dầu châu Âu cũng được đánh giá ít có khả năng đổ xô mua nhiên liệu rẻ từ Mexico và Canada, Christopher Haines - nhà phân tích tại Energy Aspects cho biết. "Thuế nhập khẩu lên Mexico nhiều khả năng thu hút sự chú ý của các nhà máy lọc dầu Tây Ban Nha, nhưng châu Á cũng dễ dàng hấp thụ số nhiên liệu không được bán sang Mỹ, nên nguy cơ cạnh tranh sẽ diễn ra", ông nói.

Nhưng thông thường, các nhà máy lọc dầu châu Âu không nhập nhiều từ Canada. Năm nay, dầu Mexico xuất sang châu Âu đạt trung bình 191.000 thùng một ngày. 81% số này sang Tây Ban Nha, theo dữ liệu của Kpler. Số liệu này của Canada thấp hơn, với 85.000 thùng một ngày.

Dù vậy, một số nhà buôn nghi ngờ việc ông Trump thực sự áp thuế nhập khẩu, vì chính sách này kéo chi phí của người dân, các nhà máy lọc dầu Mỹ lên cao. Họ cho rằng nhiều khả năng Tổng thống đắc cử coi đây là công cụ đàm phán để đạt mục đích nào đó.