"Canada đưa ra quyết định thu hồi khi bối cảnh liên quan lệnh miễn trừ trừng phạt đã thay đổi", Ngoại trưởng Canada Melanie Joly và Bộ trưởng Tài nguyên Thiên nhiên Jonathan Wilkinson cho biết trong thông báo chung ngày 14/12. "Lệnh miễn trừ trừng phạt đã không còn đáp ứng mục đích ban đầu".

Theo hai bộ trưởng, mục đích ban đầu là để đáp lại các tuyên bố từ Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông chủ Điện Kremlin trước đó cho rằng các trở ngại trong quá trình bảo hành tuabin nén khí khiến Moskva không thể vận chuyển khí đốt qua đường ống Nord Stream 1 sang Đức.

"Ông Putin đã bị buộc phải bộc lộ ý định không bao giờ đưa Nord Stream 1 hoạt động hết công suất", bà Joly và ông Wilkinson nói. Canada đã trao đổi với Ukraine, Đức cùng các đồng minh châu Âu trước khi ra quyết định.

Một cơ sở trên hệ thống đường ống Nord Stream 1 tại Đức hôm 20/7. Ảnh: AFP

Nord Stream 1 là đường ống dẫn khí đốt lớn nhất từ Nga sang Đức qua biển Baltic, vận chuyển khoảng 55 tỷ m3 khí đốt mỗi năm, do Gazprom vận hành. Tập đoàn Siemens Group của Đức tháng 6 gửi một tuabin nén khí đến chi nhánh Siemens Energy ở Canada để bảo trì. Canada sau đó quyết định giữ lại tuabin theo lệnh trừng phạt phương Tây áp đặt với Moskva.

Nga bắt đầu hạn chế dòng khí đốt đến Đức vào tháng 6, với lý do tuabin bị chậm trả lại. Đức, đối mặt với cuộc khủng hoảng nguồn cung năng lượng, đã yêu cầu Canada miễn trừ trừng phạt cho các tuabin. Đầu tháng 7, Ottawa cấp giấy phép "có thời hạn và có thể thu hồi" để Siemens Energy trả tuabin nén khí đã sửa chữa cho Đức. Quyết định khiến Canada hứng chỉ trích là nhượng bộ ông Putin, khiến quyết tâm của phương Tây trong trừng phạt Nga "suy yếu".

Trong khi đó, Canada giải thích họ muốn chứng minh rằng ông Putin sẽ vẫn không vận chuyển khí đốt đến Đức đầy đủ ngay cả sau khi lấy lại tuabin. "Với việc cấp miễn trừ này, chính phủ đã loại bỏ lý do mà ông Putin dùng để biện minh cho việc hạn chế xuất khẩu khí đốt sang châu Âu", họ nói.

Gazprom đã từ chối nhận tuabin, viện dẫn các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga. Đường ống Nord Stream 1 dừng hoạt động hoàn toàn sau đợt bảo dưỡng đầu tháng 9. Các vụ rò rỉ sau đó được phát hiện dọc theo tuyến đường, nghi do bị phá hoại.

Vị trí Nord Stream 1, 2 và các điểm rò rỉ trên hai đường ống. Đồ họa: Guardian.