"Mỹ quan ngại sâu sắc với những hành động cưỡng ép của Trung Quốc trên eo biển Đài Loan. Điều này đe dọa hòa bình và ổn định khu vực. Mỹ giữ vững cam kết với tự do hàng hải và không cản trở hoạt động giao thương tại các vùng biển, trong đó có Biển Đông", Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu qua truyền hình trong Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS) hôm qua.

Sự kiện có sự tham gia của lãnh đạo 18 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Phát biểu được Biden đưa ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan.

Biden phát biểu tại EAS hôm 27/10. Ảnh: AP.

Tổng thống Biden hôm 21/10 cho biết Mỹ sẽ hỗ trợ phòng thủ Đài Loan nếu quân đội Trung Quốc tấn công hòn đảo. Điều này đi ngược với chính sách "mơ hồ chiến lược" được Mỹ áp dụng từ lâu, trong đó Washington giúp xây dựng năng lực tự vệ cho đảo Đài Loan nhưng không hứa hẹn hỗ trợ hòn đảo phòng thủ nhằm tránh chọc giận Bắc Kinh.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân sau đó kêu gọi Mỹ hành động cẩn trọng với vấn đề Đài Loan và tránh "gửi tín hiệu sai lầm đến những lực lượng đòi độc lập", thêm rằng Bắc Kinh sẽ không chấp nhận nhượng bộ trong các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi của đất nước.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuần trước kêu gọi đưa đảo Đài Loan vào các tổ chức của Liên Hợp Quốc trong bài phát biểu kỷ niệm 50 năm Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua Nghị quyết 2758 đưa Trung Quốc vào cơ quan này, thay cho vị trí trước đó do chính quyền Đài Loan nắm giữ.

Mã Hiểu Quang, phát ngôn viên Văn phòng Các vấn đề Đài Loan thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc, sau đó khẳng định "Đài Loan là một phần của Trung Quốc và không có quyền gia nhập Liên Hợp Quốc", đồng thời kêu gọi các chính trị gia ở Đài Loan từ bỏ ý định dựa vào Mỹ để giành độc lập.

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẽ dùng vũ lực nếu cần. Quân đội Trung Quốc gần đây liên tục gia tăng sức ép quân sự lên Đài Loan bằng các biện pháp truyền thống và phi truyền thống. Ngoài các chuyến bay áp sát hòn đảo với số lượng phi cơ cao kỷ lục, quân đội Trung Quốc còn tiến hành nhiều cuộc diễn tập đổ bộ chiếm bờ biển ở khu vực gần Đài Loan.