Các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ở bang Alaska là Dan Sullivan và Lisa Murkowski hôm 5/8 ra tuyên bố cho biết 11 tàu Nga và Trung Quốc hoạt động gần quần đảo Aleutian vào tuần trước. "Sự xuất hiện của tàu chiến Trung Quốc và Nga ngoài khơi bờ biển Alaska là lời nhắc nhở rằng chúng ta đã bước vào kỷ nguyên gây hấn mới do Bắc Kinh và Moskva dẫn đầu", nghị sĩ Sullivan cáo buộc.

Phát ngôn viên Bộ Tư lệnh Phương Bắc (NORTHCOM) của Mỹ nói rằng NORTHCOM và Bộ Tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ đã triển khai máy bay, tàu khu trục để giám sát hoạt động tuần tra của Nga và Trung Quốc. Hiện lực lượng Nga và Trung Quốc vẫn ở trong vùng biển quốc tế.

Tuyên bố của hai nghị sĩ Alaska cho rằng các tàu đang đi qua vùng biển của Mỹ, song NORTHCOM phủ nhận điều này.

"Các lực lượng hàng không và hàng hải dưới sự chỉ huy của chúng tôi đã tiến hành hoạt động để đảm bảo khả năng phòng thủ của Mỹ và Canada. Cuộc tuần tra của họ vẫn ở trong vùng biển quốc tế và không bị coi là mối đe dọa", NORTHCOM cho hay.

Phát ngôn viên đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Liu Pengyu cho biết theo kế hoạch hợp tác hàng năm giữa quân đội Trung Quốc và Nga, tàu hải quân hai nước gần đây tiến hành tuần tra chung ở vùng biển phía tây và bắc Thái Bình Dương.

"Hành động này không nhằm vào bất kỳ bên thứ ba nào và không liên quan đến tình hình quốc tế cũng như khu vực hiện nay", người phát ngôn nhấn mạnh.

Tuần duyên Mỹ quan sát tàu tuần dương tên lửa dẫn đường của Trung Quốc cách đảo Kiska, Alaska khoảng 75 hải lý về phía bắc tháng 9/2022. Ảnh: USA Today

Theo nghị sĩ Sullivan, các tàu Trung Quốc và Nga đã đến gần Alaska mùa hè năm ngoái và chạm trán một tàu tuần duyên Mỹ đang tuần tra định kỳ. Ông Sullivan cho rằng đó chỉ là phản ứng "hờ hững" và yêu cầu các lãnh đạo quân sự cấp cao phải sẵn sàng cho phản ứng mạnh mẽ hơn trong tương lai.

"Vì lý do đó, tôi rất vui khi thấy 4 tàu khu trục Mỹ phản ứng với sự việc mới nhất, gửi thông điệp mạnh mẽ tới Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Mỹ sẽ không do dự bảo vệ lợi ích quốc gia sống còn của chúng tôi ở Alaska", ông Sullivan nêu.

Hải quân Mỹ và các lực lượng khác trong nhiều thập niên qua đã lo ngại về hoạt động quân sự gia tăng ở khu vực Bắc Cực do khí hậu ấm lên và vùng nước rộng mở hơn vì băng tan chảy. Sự việc mùa hè năm ngoái xảy ra khoảng một tháng sau khi NATO cảnh báo về mối quan tâm của Trung Quốc đối với Bắc Cực và việc Nga tăng cường quân sự ở đó. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Nga đã thành lập bộ chỉ huy Bắc Cực mới, mở các địa điểm quân sự mới và cũ ở Bắc Cực.

Năm tàu hải quân Trung Quốc cũng đi qua lãnh hải Mỹ ngoài khơi Alaska khi tham gia tập trận chung với Nga vào tháng 9/2015.

Nga và Trung Quốc đã tăng cường đáng kể quan hệ đối tác kinh tế và quốc phòng từ khi chiến sự Ukraine bùng phát. Moskva và Bắc Kinh cũng nhiều lần cam kết tăng cường quan hệ quân sự.