Một trong những điều đầu tiên mà du khách cảm nhận được khi đến thành phố Liễu Châu – miền Nam Trung Quốc là sự yên tĩnh. Không có tiếng ồn động cơ, tiếng của những bánh răng va chạm vào nhau như hầu hết các đô thị trên toàn cầu.

Theo WAYS Information Technology, công ty tư vấn có trụ sở tại Quảng Châu, gần 30% ô tô được bán tại Liễu Châu trong năm 2020 là xe điện, gấp hơn 5 lần mức trung bình của Trung Quốc. Thành phố 4 triệu dân này đang trở thành thủ phủ xe điện của Trung Quốc – thị trường xe lớn nhất thế giới. Trên toàn cầu, nó chỉ xếp sau thành phố Oslo về mức độ phổ cập xe điện. Không chỉ vậy, chất lượng nước và không khí của Liễu Châu thuộc dạng tốt nhất tại quốc gia này.

Những chiếc xe điện mini HongGuang Mini EV có giá chỉ 5.000 USD là một "đặc sản" trên đường phố Liễu Châu.

Đây được xem là phần thưởng bất ngờ khi chính quyền thành phố thúc đẩy Liễu Châu thành một trung tâm sản xuất xe điện. Một hãng xe địa phương là liên minh của SAIC-GM-Wuling Automobile đã tạo ra một chiếc xe cỡ nhỏ, rẻ tiền và trở thành xe điện bán chạy nhất tại Trung Quốc trong 9 tháng qua, đánh bại cả Tesla. Hãng này đang tung ra hàng loạt các ưu đãi từ chạy thử nghiệm, miễn phí đỗ xe đến hàng chục nghìn điểm sạc, khuyến khích người dân mua xe điện.

Cách tiếp cận này có thể là gợi ý cho các thành phố khác trên thế giới khi họ cố gắng thuyết phục người dân từ bỏ xe xăng.

Trong khi các chính phủ từ Đức đến Mỹ tung trợ cấp cho người mua xe điện, doanh số bán hàng của dòng xe này vẫn kém xa xe xăng. Theo Bloomberg, các loại xe sử dụng năng lượng mới chỉ chiếm dưới 4,5% doanh số bán xe toàn cầu vào năm 2020.

Những chiếc ô tô điện này được tùy biến theo sở thích của người dùng.

"Ban đầu, mọi người lo ngại nhiều về xe điện, chẳng hạn yếu tố an toàn hoặc sạc pin có tiện không", Gou Yi – Phó giám đốc ban Cải cách và Phát triển Quốc gia tại Liễu Châu, cho biết. "Những gì chúng tôi làm là đảm bảo công dân của chúng tôi cảm thấy thoải mái khi sử dụng xe điện. Mọi người đã nhận ra ô tô điện tiết kiệm và dễ sử dụng như thế nào. Không khí của chúng ta cũng trở nên sạch sẽ hơn khi ngày càng có nhiều xe điện chạy trên đường".

Động thái đầu tiên của Liễu Châu là khiến người dẫn chú ý đến xe điện. SAIC-GM-Wuling, liên doanh giữa tập đoàn ô tô khổng lồ của Mỹ, tập đoàn ô tô SAIC do nhà nước hậu thuẫn và tập đoàn ô tô Quảng Tây, đã thực hiện chiến dịch lái thử miễn phí trong 10 tháng vào năm 2017. Hơn 15.000 người đã tham gia chương trình này, cung cấp cho công ty 12.000 phản hồi. Chương trình này gây chú ý đến mức gần như không có xe trống để chạy thử và 70% người lái thử đã mua một chiếc xe điện.

Sau đó, Wuling nghiên cứu nhu cầu và thói quen lái xe. Họ cho ra mắt mẫu ô tô 2 chỗ ngồi với kích thước bằng khoảng một nửa so với Tesla Model X, ngoại hình khá giống xe Smart – kèm mức giá chỉ khoảng 5.000 USD.

Tỷ lệ sở hữu ô tô điện ở Liễu Châu cao hơn nhiều so với các thành phố khác cũng như mức trung bình của Trung Quốc.

Người mua xe thậm chí còn được hỗ trợ 1.000 nhân dân tệ (160 USD) một năm nếu quãng đường di chuyển một năm vượt 10.000 km. Hua Yong, người làm quảng cáo cho biết anh kiếm được 500 tệ vào năm đầu tiên và 400 tệ vào năm tiếp theo sau khi sở hữu xe.

Những chiếc xe mini này xuất hiện khắp nơi tại Liễu Châu. Chính quyền thành phố cũng hỗ trợ mở 15.000 điểm đỗ xe xung quanh thành phố. Họ tận dụng tối đa cả những khu vực trước đây không dùng đến, chẳng hạn vỉa hè.

Đó là điều đặc biệt hấp dẫn với Zhang Jiageng – nhân viên ngân hàng 30 tuổi. Anh trả khoảng 0,1 nhân dân tệ, tương đương 2 cent cho mỗi km để sạc và đỗ xe miễn phí không giới hạn tại các bãi đỗ xe điện được chỉ định, hoặc 2 giờ miễn phí tại các bãi đỗ thông thường. Zhang cho biết cảm giác lái của anh không khác gì chiếc xe xăng của mình, một chiếc SUV từ Subaru.

Một chiếc HongGuang mini EV bản Macaron đang chuẩn bị được cho xuất xưởng tại nhà máy ở Liễu Châu.

"Nếu bạn tạo ra những chiếc xe điện có giá cả phải chăng và tiện lợi, chúng sẽ thay thế xe đạp, xe tay ga hoặc bất cứ thứ gì khác họ dùng để đi làm", Bill Russo – CEO của công ty tư vấn Automobility tại Thượng Hải cho biết. "Các thành phố nhỏ ở Trung Quốc thường thiếu các lựa chọn giao thông công cộng và một chiếc xe điện giá cả phải chăng có thể giải quyết vấn đề".

Những chiếc xe có thể sạc từ ổ cắm gia dụng thông thường, Wuling có thể lắp đặt các điểm sạc trên khắp Liễu Châu với chi phí nhỏ hơn nhiều so với các trạm sạc xe điện điển hình. Hiện có khoảng 30.000 trạm sạc trên toàn thành phố. Người lái ô tô điện tại Liễu Châu thậm chí còn nhận đặc quyền đi vào làn đường dành riêng cho xe bus.

Lợi ích về môi trường có thể thấy rõ. Liễu Châu vẫn giữ được nền công nghiệp nặng lâu đời – các nhà máy thép nằm rải rác ở thành phố, phả ra những làn khói trắng nhưng chất lượng nước của sông Liễu Giang chạy qua thành phố, cung cấp nước cho một món ăn ngon của địa phương đã được xếp hàng số 1 trong số các con sông của Trung Quốc vào năm ngoái. Chất lượng không khí hàng ngày đạt mức 97%, so với chỉ 76% ở Bắc Kinh.