"Đúng vậy, chúng tôi đang thảo luận về vấn đề chiến đấu cơ với Pháp", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong cuộc họp báo tại Kiev ngày 25/2, khi được hỏi về thông tin Kiev đã đề nghị Paris cung cấp tiêm kích Mirage 2000.

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Zelensky xác nhận Ukraine muốn mẫu chiến đấu cơ của Pháp sau khi thông tin này xuất hiện vào năm ngoái. Ông Zelensky không tiết lộ Kiev đang đề xuất Paris cung cấp phiên bản Mirage 2000 nào, song giới chuyên gia cho rằng Ukraine muốn dòng Mirage 2000D, phiên bản được tối ưu hóa cho nhiệm vụ tấn công mặt đất.

Một số quan chức Pháp trước đó cũng đề cập tới khả năng chuyển biến thể Mirage 2000C, loại được thiết kế chủ yếu cho mục đích phòng không, tới Ukraine.

Mirage 2000 là dòng máy bay chiến đấu một động cơ do hãng Dassault Aviation của Pháp phát triển, được biên chế cho không quân Pháp từ những năm 1980. Nó trở thành mẫu chiến đấu cơ chủ lực của lực lượng này trong 20 năm, trước khi dần bị thay thế bởi tiêm kích Rafale vào đầu những năm 2000.

Tiêm kích Mirage-2000C cất cánh từ căn cứ không quân Brize Norton tại Anh tháng 9/2014. Ảnh: Wikimedia

Biến thể Mirage-2000C trong không quân Pháp là phiên bản một chỗ ngồi, được trang bị động cơ M53-P2, tên lửa không đối không MICA sử dụng đầu dò radar chủ động và bom dẫn đường bằng laser.

Dassault Aviation bàn giao cho không quân Pháp khoảng 120 máy bay Mirage-2000C, những chiếc cuối cùng bị loại biên vào năm 2022. Một quan chức Pháp giấu tên năm ngoái cho biết Paris có ý định tặng cho Kiev 13 chiếc Mirage-2000C cũ, nhấn mạnh rằng chúng vẫn còn "một số năng lực". Giới quan sát cũng nhận định số chiến đấu cơ này được Pháp bảo quản tốt.

Tuy nhiên, phát ngôn viên không quân Ukraine Yuriy Ignat hồi tháng 9/2023 từng tỏ ý chê tiêm kích Mirage 2000.

"Bất cứ sự hỗ trợ nào đều quan trọng với chúng tôi, nhưng không phải là Mirage 2000", ông Ignat cho hay. "Thứ Ukraine cần là phương tiện giúp chúng tôi giành ưu thế trên không, đẩy lùi máy bay Nga khỏi biên giới và các vùng lãnh thổ bị kiểm soát, tấn công mục tiêu mặt đất, bảo vệ không phận, tiêu diệt tên lửa hành trình và thiết bị không người lái".

Theo ông, Ukraine không thể tiếp nhận "mọi thứ cùng một lúc" và cần tập trung vào một hoặc nhiều nhất là hai mẫu chiến đấu cơ đa nhiệm. "Mirage là dòng tiêm kích lỗi thời. Pháp sở hữu mẫu máy bay tốt hơn và châu Âu cũng vậy", ông Ignat nhấn mạnh.

Cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov trước đó cũng khẳng định Mirage 2000 không đáp ứng được các nhu cầu ưu tiên của Kiev và không đủ sức đối đầu với dòng Su-35 Nga.

Đây không phải lần đầu tiên Ukraine đổi ý và muốn phương Tây cung cấp khí tài mà họ từng chê. Hồi đầu năm, tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky, người khi đó là tư lệnh lục quân, nói Kiev muốn Washington chuyển giao cường kích A-10, dù ông Ignat từng tuyên bố Ukraine không cần mẫu máy bay này.

[Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV