"Chúng tôi trân trọng đề nghị Quần đảo Solomon xem xét không ký thỏa thuận và tham khảo ý kiến của cộng đồng Thái Bình Dương trên tinh thần cởi mở và minh bạch, phù hợp với các khuôn khổ an ninh của khu vực", Bộ trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Binh Dương Australia Zed Seselja ngày 13/4 nói sau cuộc hội đàm với Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare và các quan chức khác.

Australia lo ngại thỏa thuận an ninh giữa Quần đảo Solomon và Trung Quốc, với chi tiết chưa được công bố, có thể là bước tiến cho phép Trung Quốc hiện diện quân sự cách Australia chưa đầy 2.000 km.

Các quan chức Trung Quốc và Quần đảo Solomon ngày 31/3 ký tắt các điều khoản trong thỏa thuận an ninh, văn bản này đang chờ được ngoại trưởng hai nước ký.

Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare (trái) và Bộ trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Binh Dương Australia Zed Seselja (phải) tại cuộc họp ở thủ đô Honiara ngày 13/4. Ảnh: Reuters.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên ngày 13/4 khẳng định hợp tác an ninh giữa nước này và Quần đảo Solomon không nhằm vào bất cứ bên thứ ba nào, đồng thời không mâu thuẫn với hợp tác của quốc đảo Thái Bình Dương với các nước khác.

"Australia nên tôn trọng các lựa chọn có chủ quyền và độc lập của Trung Quốc với Quần đảo Solomon, không xúi giục đối đầu", ông Triệu nói.

Theo dự thảo thỏa thuận an ninh được tiết lộ hồi tháng 3, tàu thuyền Trung Quốc sẽ được phép thực hiện các hoạt động tiếp tế hậu cần, dừng chân và quá cảnh tại Quần đảo Solomon. Trung Quốc cũng có thể triển khai "các lực lượng thích hợp", bao gồm cảnh sát vũ trang và quân đội, để bảo vệ nhân viên cùng dự án của nước này ở Quần đảo Solomon.

Thỏa thuận này cũng nêu rõ Quần đảo Solomon có thể yêu cầu Trung Quốc triển khai cảnh sát vũ trang, binh sĩ, lực lượng vũ trang và lực lượng hành pháp của nước này tới quốc đảo Thái Bình Dương để thực hiện các nhiệm vụ nhân đạo hoặc an ninh. Nếu không có sự đồng ý bằng văn bản của bên kia, cả hai sẽ không được phép tiết lộ các nhiệm vụ này.

Vị trí Quần đảo Solomon (trong khung màu cam) và Australia. Đồ họa: Britanica.

Mỹ và Australia từ lâu lo ngại khả năng Trung Quốc xây dựng căn cứ hải quân ở Nam Thái Bình Dương, cho phép hải quân của nước này triển khai sức mạnh vượt xa biên giới. Bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của Trung Quốc ở Thái Bình Dương đều có thể buộc Australia và Mỹ phải thay đổi phương án quân sự trong khu vực.

Thỏa thuận hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon được đàm phán trong bối cảnh quan hệ hai bên ngày càng được nâng cao.

Quần đảo Solomon tuyên bố cắt quan hệ với đảo Đài Loan sau cuộc gặp giữa Thủ tướng Sogavare và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh. Trung Quốc cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Quần đảo Solomon và miễn thuế cho 97% hàng hóa xuất khẩu từ quần đảo này.

Quốc gia 800.000 dân, nằm cách Australia khoảng 2.000 km về phía đông bắc, hứng chịu bất ổn chính trị và xã hội, nhiều người dân sống trong cảnh nghèo đói. Hồi tháng 11/2021, người biểu tình tìm cách xông vào quốc hội Quần đảo Solomon và bạo loạn trong ba ngày, đốt cháy nhiều khu phố người Hoa ở thủ đô Honiara.

Hơn 200 lính gìn giữ hòa bình từ Australia, Fiji, Papua New Guinea và New Zealand được triển khai để khôi phục trật tự xã hội sau cuộc bạo loạn và đảm bảo ông Sogavare không bị phế truất.