Vitali Klitschko, thị trưởng Kiev, ngày 17/10 cho biết lực lượng Nga đã triển khai 28 máy bay không người lái (UAV) tự sát ồ ạt tập kích thủ đô Ukraine lúc rạng sáng. Klitschko nói rằng "phần lớn" UAV này bị lưới phòng không Ukraine bắn hạ.

Phóng viên của Guardian cho biết khi phát hiện UAV tự sát Nga quần thảo trên bầu trời, các binh sĩ, cảnh sát Ukraine đã dùng mọi loại vũ khí có trong tay để đối phó. Tuy nhiên, khoảng 8-9 UAV tự sát Nga vẫn vượt qua lưới phòng không và đánh trúng mục tiêu ở Kiev, khiến ít nhất một người chết, nhiều công trình bị hư hại.

Trong những tuần qua, Nga tăng cường sử dụng UAV tự sát, được cho là do Iran cung cấp, để tập kích loạt thành phố Ukraine như Kiev, Vinnytsia, Odessa và Zaporizhzhia.

Các chuyên gia phương Tây cho rằng UAV đóng vai trò quan trọng trong xung đột tại Ukraine từ tháng 2, khi binh sĩ nước này sử dụng UAV tự sát để tập kích lực lượng Nga. Ukraine cũng yêu cầu các đồng minh chuyển thêm UAV tự sát để đối phó bước tiến Nga vào giai đoạn đầu chiến sự.

UAV tự sát được thiết kế để dùng một lần trong đòn tập kích vào phía sau phòng tuyến đối phương. Không giống UAV cỡ lớn truyền thống có thể phóng tên lửa, thả bom rồi quay về căn cứ sau khi tập kích, UAV tự sát chỉ tung một đòn tấn công duy nhất.

Loại vũ khí này có kích thước nhỏ, trọng lượng nhẹ và dễ dàng triển khai. Chúng rất khó bị các hệ thống radar, cảm biến phát hiện và có thể xuất phát từ khoảng cách xa, tạo ra thách thức rất lớn với các hệ thống phòng không Ukraine.

UAV tự sát còn được gọi là "đạn tuần kích", do chúng có khả năng quần thảo trên bầu trời trong khu vực được chỉ định và chỉ lao xuống tấn công khi xác định cụ thể mục tiêu.

UAV tự sát của Nga chuẩn bị lao xuống mục tiêu ở thủ đô Kiev, Ukraine ngày 17/10. Ảnh: AFP.

Quân đội Ukraine và tình báo Mỹ cho rằng Nga đang sử dụng UAV tự sát do Iran sản xuất, trong đó có các mẫu thuộc dòng Shahed. Giới chức Mỹ nhận định Iran giới thiệu một số mẫu UAV cho Nga tại sân bay Kashan, phía nam thủ đô Tehran hồi tháng 7. Các mẫu UAV này được cho là có khả năng mang tên lửa dẫn đường chính xác hoặc đầu đạn nặng khoảng 50 kg.

Tới tháng 8, các quan chức Mỹ thông báo Nga đã mua UAV Iran và huấn luyện quân nhân cách vận hành. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Nga đã mua 2.400 UAV Shahed-136 từ Iran, song cả Moskva và Tehran đều bác bỏ thông tin.

Shahed-136 có thể tập kích mục tiêu cách 2.000-2.500 km, mang theo đầu đạn nặng 40 kg với tốc độ bay tối đa 185 km/h.

Ukraine thông báo lực lượng nước này bắn hạ UAV tự sát đầu tiên của Nga gần thành phố Kupyansk, tỉnh Kharkov hồi tháng 9. Nó có thiết kế rất giống mẫu Shahed-136 của Iran, nhưng cánh đuôi được sơn dòng chữ Geran-2 theo tiếng Nga. Kể từ đó, các vụ tập kích bằng UAV tự sát của Nga gia tăng.

Mảnh vỡ UAV với dòng chữ Geran-2 của Nga, bị bắn hạ tại Kharkov, Ukraine ngày 6/10. Ảnh: Reuters.

Nga cũng phát triển UAV tự sát nội địa, một trong các đơn vị sản xuất loại khí tài này là hãng ZALA Aero thuộc tập đoàn Kalashnikov. Ukraine ngày 12/10 thông báo bắn hạ hai UAV tự sát ZALA Lancet của Nga.

Trước những đợt tập kích dồn dập bằng UAV tự sát của Nga, Ukraine hối thúc đồng minh phương Tây chuyển giao các hệ thống phòng không hiện đại hơn. Đây là một trong ba ưu tiên hàng đầu trong danh sách vũ khí mà Ukraine trình bày tại cuộc họp với các đồng minh tại Brussels, Bỉ hồi tuần trước.

Quân đội Ukraine cho hay Ba Lan đã hỗ trợ huấn luyện một tiểu đoàn phòng không và cung cấp các tổ hợp giúp bắn hạ UAV của Nga. Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky tuần trước nói rằng Ukraine "chỉ sở hữu khoảng 10% những gì chúng tôi cần" để đối phó các đợt không kích của Nga.

Các quan chức quân sự phương Tây cho rằng tổ hợp phòng không mà Ukraine cần để chống lại UAV tự sát của Nga khác với các hệ thống dùng để chống tên lửa hành trình. Khí tài có thể đối phó hiệu quả với UAV hiện nay là tổ hợp tên lửa phòng không Patriot của Mỹ, cũng như một số hệ thống tương tự của Israel và Đức. Tuy nhiên, Mỹ hiện chưa có dấu hiệu chuyển giao hệ thống Patriot cho Ukraine.