Theo tạp chí Variety, doanh thu phòng vé Trung Quốc sáu tháng đầu năm 2019 là 4,53 tỷ USD (31,1 tỷ nhân dân tệ), tức giảm 2,8% so với cùng kỳ 2018. Đây là lần đầu tiên thị trường điện ảnh lớn thứ hai thế giới bị sút giảm kể từ 2011.

Giới truyền thông Trung Quốc đưa tin với sự dè dặt nhất định. Trang Mtime viết: “Mặc dù mức sụt giảm không lớn, tình hình không cho thấy nhiều sự khả quan”. Còn trang The Paper nhận định: “Sau kỳ nghỉ Tết, khán giả không có nhiều bộ phim hay, đặc biệt là phim nội địa”.

Mối nguy tiềm ẩn

Cũng The Paper đưa ra một nhận định có phần bi quan về thị trường điện ảnh nước nhà, và cho rằng một “mối nguy tiềm ẩn” đang tồn tại. 806 triệu vé đã được bán ra trong 6 tháng đầu năm, tức kém tới gần 100 triệu so với nửa đầu 2018.

Một điều khiến số lượng khán giả sụt giảm chính là việc giá vé xem phim trung bình tại Trung Quốc nhảy vọt từ 0,44 USD (3,04 nhân dân tệ) lên 5,61 USD (38,6 nhân dân tệ).

Trong khi đó, các rạp chiếu phim vẫn được xây mới liên tục. Chỉ trong 6 tháng, quốc gia tỷ dân đã có thêm 3.492 phòng chiếu, nâng con số tổng lên mức 64.944. Song, tốc độ tăng trưởng rạp hiện đã giảm 15% so với nửa đầu 2018.

Theo thống kê, có 246 bộ phim được phát hành tại Trung Quốc trong nửa đầu 2019, tức tăng 18 phim so với cùng kỳ năm trước. Nhưng chỉ đúng 6 phim vượt qua mốc doanh thu 145 triệu USD là Avengers: Endgame, Bumblebee, Captain Marvel, Wandering Earth, Crazy Alien và Pegasus. Và cũng chỉ 42 phim, gồm 16 phim nội và 26 phim ngoại, thu hơn 14,5 triệu USD (100 triệu nhân dân tệ).

Điện ảnh Hoa ngữ hẳn có lý do để lo lắng khi các tác phẩm nội chỉ chiếm 47,5% toàn bộ doanh thu 6 tháng đầu 2019 với con số 2,15 tỷ USD. Con số này kém gần 250 triệu USD so với nửa đầu 2018.

Còn nếu tính doanh thu theo từng tháng, chỉ duy nhất The Wandering Earth - Lưu lạc địa cầu của ngôi sao Ngô Kinh là phim nội dẫn đầu phòng vé, nhờ ra rạp đúng kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Sau đó, lần lượt phim tâm lý More Than Blue của Đài Loan, bom tấn siêu anh hùng Avengers: Endgame, Godzilla: King of the Monsters và Spider-Man: Far from Home liên tục thống trị phòng vé Trung Quốc.

Cùng lúc đó, hai phim nội rất được chờ đợi trong mùa hè năm nay là The Eight Hundred (Bát bách) và Better Days lại buộc phải trì hoãn khởi chiếu bởi nội dung chính trị có phần nhạy cảm vào đúng năm Đảng Cộng sản Trung Quốc kỷ niệm 70 năm.

Lúc này, điện ảnh Trung Quốc chỉ còn biết đặt hy vọng ở phim viễn tưởng Shanghai Fortress và phim thảm họa The Bravest. Nhưng việc tái lặp kỳ tích có 5 phim nội đạt doanh thu trên 1 tỷ nhân dân tệ của mùa hè 2018 là điều gần như bất khả thi.

Có một điều bất thường rằng tháng 7 và tháng 8 thường là quãng thời gian chính phủ Trung Quốc không cho phép phát hành phim ngoại. Nhưng năm nay, lần lượt The Secret Life of Pets 2, The Lion King, Fighting with My Family, UglyDolls và Yesterday đang xếp hàng nhăm nhe kiếm tiền từ quốc gia tỷ dân vào hai tháng cuối hè.

Chưa kể, lần lượt The Angry Birds Movie 2, Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw và Once Upon a Time in… Hollywood đều đã qua vòng kiểm duyệt, nhưng chưa ấn định ngày khởi chiếu tại quốc gia Đông Á.

Tương lai nào cho Hollywood tại Trung Quốc?

Hollywood đang trên chân điện ảnh Trung Quốc tại quốc gia tỷ dân trong 6 tháng đầu năm. Nhưng trên thực tế, nhiều dự án lớn của kinh đô điện ảnh không đạt doanh thu như mong đợi quãng thời gian qua, như Shazam!, X-Men: Dark Phoenix, Men in: Black International, Toy Story 4 và Aladdin.

Spider-Man: Far from Home chiếu sớm tại Trung Quốc và đã thu 111 triệu USD chỉ sau bốn ngày. Cách đây hai năm, toàn bộ quá trình trình chiếu của Spider-Man: Homecoming (2016) ở quốc gia tỷ dân “chỉ” mang lại 116 triệu USD. Đây rất có thể là thị trường quan trọng giúp bom tấn mới về Người Nhện (Tom Holland) cán mốc 1 tỷ USD toàn cầu.

Trung Quốc rõ ràng ngày một yêu chuộng các tác phẩm siêu anh hùng hơn. Hồi đầu năm, Captain Marvel kiếm từ đây khoảng 154 triệu USD. Hay ngay cả Ant-Man and the Wasp (2018) không mấy thành công ở quê hương Bắc Mỹ, nhưng lại bất ngờ kiếm tới 122 triệu USD từ riêng Trung Quốc.

Bên ngoài Vũ trụ Điện ảnh Marvel, lần lượt Venom và Aquaman cũng là những dự án siêu anh hùng giành thắng lợi vang dội ở phía bên kia bờ Thái Bình Dương, với lần lượt 272 và 298 triệu USD.

Mới năm 2017, Black Panther nhận nhiều phàn nàn từ khán giả Trung Quốc, và chỉ thu 106 triệu USD, bất chấp thắng lợi lớn ở quê nhà Bắc Mỹ. Cùng lúc đó, các phim không phải siêu anh hùng như Ready Player One (219 triệu USD), Coco (235 triệu USD), Kong: Skull Island (168 triệu USD), Pirates of the Caribbean: Salazar’s Revenge (171 triệu USD) đạt thành tích cực kỳ khả quan ở Trung Quốc.

Trong quá khứ, ngoại trừ thương hiệu Avengers và X-Men, không phải phim siêu anh hùng nào cũng “kiểm soát” được phòng vé Trung Quốc. Và đây là thị trường để những bộ phim dạng như Tomb Raider hay Pacific Rim: Uprising gỡ gạc doanh thu.

Nhưng câu chuyện xem ra đã khác vào năm 2019. Godzilla: King of the Monsters kiếm 130 triệu USD tại Trung Quốc, nhưng chừng đó là chưa đủ để cứu doanh thu nội địa đầy nghèo nàn đang ở mức 110 triệu USD.

Alita: Battle Angel kiếm được 133 triệu USD, nhưng con số đó còn kém xa Ready Player One của Steven Spielberg. Hay Detective Pikachu mang về cho Warner Bros. 93 triệu USD, nhưng thành tích còn kém xa điều mà hãng phim mong đợi.

Dumbo hay Men in Black: International là những dự án gây thất vọng về doanh thu ở quê hương Bắc Mỹ. Và tình hình cũng không khá khẩm hơn ở Trung Quốc là bao với lần lượt chỉ 21 và 40 triệu USD. Hay kế hoạch “giải cứu” Dark Phoenix cũng bất thành khi khán giả quốc gia Đông Á chỉ giúp phim kiếm thêm 59 triệu USD.

Khán giả Trung Quốc vẫn yêu thích một số thương hiệu nhất định, và giới quan sát cho rằng Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw sẽ giúp Universal tạm phá thế thống trị của Disney trong mùa hè năm nay.

Nhưng nhìn rộng ra, khán giả Trung Quốc và Bắc Mỹ đã bắt đầu chia sẻ quan điểm, và việc thua lỗ ở quê hương rồi chờ thị trường phía bên kia bờ Thái Bình Dương giải cứu như các năm trước, sẽ ngày một hiếm đi.