Kế hoạch phát triển, được công bố tại cuộc họp quốc hội vừa qua của Trung Quốc, bao gồm các cam kết thúc đẩy những chương trình nhằm nâng cấp hệ thống vũ khí, cải thiện khả năng chiến đấu chung và khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân hợp tác với ngành công nghiệp quốc phòng.

Nỗ lực tích hợp công nghệ dân sự và quân sự của Trung Quốc đã gây quan ngại ở Mỹ cùng nhiều nước khác nhưng Bắc Kinh được cho là vẫn muốn tăng tốc độ thực hiện nó.

Quân đội Trung Quốc diễn tập trên vùng núi phía tây bắc Tân Cương hồi tháng 1. Ảnh: AFP.

Nhà bình luận về các vấn đề quân sự Zhou Chenming ở Bắc Kinh nhận định việc tích hợp như vậy là cần thiết bởi Trung Quốc đã phát triển không ít loại vũ khí tân tiến trong 5 năm qua nhưng họ cần đào tạo các thành viên lực lượng vũ trang để sử dụng chúng một cách hiệu quả.

"Quân đội Trung Quốc hiện sở hữu nhiều trang bị mới nhưng họ không đủ người có trình độ và năng lực để chỉ huy và quản lý vũ khí", Zhou nói.

Trong 5 năm qua, Trung Quốc đã ra mắt vệ tinh liên lạc lượng tử đầu tiên trên thế giới, thiết lập hệ thống định vị Bắc Đẩu, đối thủ của GPS Mỹ, và phát triển một số hệ thống vũ khí tiên tiến. Chúng bao gồm chiến đấu cơ tàng hình đầu tiên J-20, tàu khu trục tên lửa dẫn đường tàng hình Type-55, tàu sân bay trực thăng Type-075 và tên lửa siêu thanh DF-17.

"Kế hoạch 5 năm sắp tới sẽ cụ thể hơn và tập trung hơn vào một số lĩnh vực, như yêu cầu quân đội và các học viện địa phương phối hợp bồi dưỡng nhân tài, cũng như tuyển dụng và huy động nguồn lực từ cả doanh nghiệp nhà nước lẫn tư nhân thông qua nhiệm vụ liên hợp quân sự - dân sự, với cắt giảm chi phí và tiết kiệm thời gian là mục tiêu cuối cùng", Zhou đánh giá.

Một số dự án chủ chốt mà Trung Quốc được cho là sẽ triển khai trong những năm tới gồm chuẩn bị cho ra mắt ít nhất 6 nhóm tác chiến tàu sân bay đến năm 2035. Đây là một mục tiêu tham vọng nhằm đạt được thế cân bằng với sức mạnh hải quân Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương.

Bắc Kinh dự kiến hạ thủy tàu sân bay thứ ba vào cuối năm nay. Con tàu này là tàu sân bay thứ hai được thiết kế và chế tạo trong nước, sẽ sử dụng hệ thống phóng máy bay điện từ tương tự như tàu sân bay lớp Ford của Mỹ.

Các dự án khác sẽ tập trung vào chiến lược tác chiến tương lai, bao gồm sử dụng trí tuệ nhân tạo cho các loại vũ khí như máy bay không người lái hay chiến đấu cơ thế hệ tiếp theo, một nguồn tin am hiểu quá trình phát triển vũ khí và trang bị của quân đội Trung Quốc cho hay.

Một bài viết do Đại học Quốc phòng Trung Quốc đưa ra hôm 12/3 cho biết tất cả các quân binh chủng của quân đội Trung Quốc đã trải qua những biến đổi lớn trong 5 năm qua. Ví dụ, lực lượng tên lửa đã tăng cường khả năng răn đe hạt nhân, đồng thời nâng cao năng lực tấn công chính xác của các tên lửa tầm trung.

Theo kế hoạch 5 năm mới, Trung Quốc cần đẩy nhanh chương trình hiện đại hóa nhằm đảm bảo quân đội sẽ trở thành một lực lượng hiện đại vào năm 2027, đúng dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập quân đội.

Kế hoạch cũng nêu rõ Bắc Kinh sẽ nỗ lực thúc đẩy khả năng chỉ huy tác chiến chung bằng cách tích hợp các quân chủng khác nhau thành một cấu trúc thống nhất, trong khi mục tiêu liên hợp quân sự - dân sự sẽ hướng đến các lĩnh vực như công nghệ hàng hải và không gian cùng trí tuệ nhân tạo.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết ngân sách quốc phòng nước này năm nay dự kiến tăng 6,8%, lên mức 1,36 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 210 tỷ USD). Theo Bộ Quốc phòng, một phần ngân sách sẽ được chi cho các dự án trọng điểm trong kế hoạch 5 năm nhằm hỗ trợ mục tiêu lâu dài của quân đội Trung Quốc là bắt kịp Mỹ.

Hồi tháng 11/2020, Quân uy Trung ương Trung Quốc (CMC) ban hành hướng dẫn mới, ra lệnh cho quân đội tăng tốc tích hợp các quân chủng khác nhau và cải thiện năng lực chỉ huy những hệ thống vũ khí tối tân.

Từ năm ngoái, CMC cùng chính quyền trung ương Trung Quốc cũng đã sửa đổi và ban hành những quy định mới trong quân đội. Một luật quốc phòng mới, có hiệu lực từ ngày 1/1/2021, đã làm giảm vai trò của Quốc vụ Viện trong việc hoạch định chính sách quân sự, đồng thời trao quyền quyết định cho CMC, cho phép họ có nhiều quyền lập pháp hơn khi huy động và triển khai quân đội cùng lực lượng dự bị.