"Tôi đã thử tìm việc đúng ngành nhưng kết quả không được khả quan", Sun nói.

Chàng trai 25 tuổi không phải trường hợp cá biệt. Ngày nay không khó bắt gặp những người thợ sửa chữa là thạc sĩ vật lý, nhân viên vệ sinh tốt nghiệp ngành môi trường hay tài xế giao hàng là cử nhân triết học ở Trung Quốc. Thậm chí một tiến sĩ tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa - trường danh giá nhất Trung Quốc - cũng nộp đơn ứng tuyển làm cảnh sát dự bị.

Mỗi năm, Trung Quốc đào tạo ra hàng triệu cử nhân nhưng việc làm trong các lĩnh vực tiềm năng không đủ đáp ứng nhu cầu. Tình hình thêm căng thẳng khi nền kinh tế trì trệ, các ngành lớn như bất động sản, sản xuất đều gặp khó khăn.

Tỷ lệ thất nghiệp ở người trẻ từng gần chạm mốc 20%.

Đã có những dấu hiệu khả quan nhưng nhiều người trẻ vẫn lo ngại về triển vọng công việc trong tương lai.

Khi khó tìm được việc làm đúng ngành học, họ chấp nhận làm công việc không tương xứng với trình độ.

Sun Zhan, 25 tuổi, tốt nghiệp ngành tài chính và đang làm nhân viên phục vụ lẩu ở Nam Kinh. Ảnh: BBC/Rachel Yu

Công việc bồi bàn của Sun Zhan khiến gia đình thất vọng. Bố mẹ muốn anh tìm công việc ổn định hơn như công chức trong cơ quan nhà nước.

Nhưng chàng trai 25 tuổi có kế hoạch riêng. Sun muốn tận dụng thời gian làm nhân viên phục vụ để học hỏi về kinh doanh nhà hàng, hy vọng có thể mở quán ăn riêng. "Nếu thành công, bố mẹ sẽ nghĩ khác về con đường tôi chọn", Sun nói.

Ngày nay, nhiều người trẻ buộc phải thay đổi định hướng nghề nghiệp. Giáo sư Zhang Jun ở Đại học Hong Kong nói: "Nhiều sinh viên chọn học cao để tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp nhưng thực tế không như họ mong đợi".

Wu Dan, 29 tuổi, từng làm việc trong công ty giao dịch hàng hóa ở Thượng Hải sau khi tốt nghiệp thạc sĩ tài chính tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong. Khi trở về Trung Quốc cô không tìm được việc và chuyển sang học nghề trị liệu chấn thương thể thao.

Gia đình Wu ban đầu không ủng hộ việc làm trái ngành. Nhưng mẹ cô dần thay đổi khi được con gái chữa bệnh đau lưng. "Bố mẹ nghĩ rằng với nền tảng học vấn của tôi không nên chọn công việc tay chân có lương thấp như hiện tại", Wu nói.

Tuy nhiên cô gái 29 tuổi dần thấy công việc trong ngành tài chính không còn phù hợp. Wu bắt đầu thích công việc hiện tại và hy vọng sẽ mở phòng khám riêng trong tương lai.

Ngày nay, nhiều cử nhân tìm đến các công việc tạm thời như diễn viên quần chúng tại phim trường Hoành Điếm, tỉnh Chiết Giang để tăng thu nhập.

Wu Xinghai, 26 tuổi, tốt nghiệp ngành Kỹ thuật thông tin điện tử và hiện đóng vai vệ sĩ trong bộ phim truyền hình. Công việc của anh là đứng cạnh nhân vật chính, không cần đọc thoại.

Chàng trai 26 tuổi nói nhiều người trẻ đến đây làm việc tạm thời trong vài tháng trước khi tìm công việc ổn định. Thu nhập không cao nhưng anh thấy thoải mái với việc đang làm.

Li, người từng theo học đạo diễn và biên kịch cũng là diễn viên quần chúng ở Hoành Điếm. "Tôi đến đây làm bởi dễ được nhận. Tôi chỉ tìm công việc khác khi nhiều tuổi hơn", Li nói.

Bên cạnh đó, nhiều người trẻ e ngại không tìm được công việc tốt hơn. Họ cảm thấy lo lắng về tương lai do thiếu niềm tin vào sự phục hồi của nền kinh tế.

Wu Dan cho biết cô và bạn bè dù đang làm việc nhưng vẫn bất an. Họ không biết sẽ giữ công việc trong bao lâu. "Nếu bị đuổi chúng tôi không biết phải làm gì tiếp theo", cô gái 29 tuổi nói.