"Trong tương lai, các công ty điện sẽ phát triển lớn mạnh hơn. Hiện tại, chúng tôi có quá nhiều hãng xe điện trên thị trường", Xiao Yaqing, Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ thông tin nói trong một cuộc họp báo hôm 14/9 tại Bắc Kinh.

Ông nhận định các công ty hiện chủ yếu là nhỏ và phân tán. "Vai trò của thị trường nên được tận dụng tối đa và chúng tôi khuyến khích các nỗ lực sáp nhập và tái cơ cấu trong lĩnh vực xe điện để tăng cường hơn nữa mức độ tập trung của thị trường", Bộ trưởng này cho biết.

Xe điện của Nio đỗ trước sàn giao dịch chứng khoán New York trước đợt IPO của hãng này tại đây tháng 9/2018. Ảnh: Reuters

Theo nguồn tin của Bloomberg, thị trường xe điện lớn nhất thế giới đang đặt trọng tâm mới vào việc củng cố các nhà sản xuất, vốn đã tăng lên khoảng 300 hãng. Các cơ quan quản lý đang xem xét đặt ra tỷ lệ sử dụng năng lực sản xuất tối thiểu cho lĩnh vực này. Các tỉnh không đạt yêu cầu sẽ không được phép phê duyệt các dự án mới cho đến khi công bố công suất dư thừa.

"Quá nhiều công ty phân chia thị trường, làm phân mảnh chuỗi cung ứng cho các thành phần cốt lõi. Bắt buộc phải tập trung vào một số nhà sản xuất và nhà cung cấp chính của các linh kiên xe điện", Bill Russo, nhà sáng lập, kiêm CEO hãng tư vấn Automobility nhận xét.

Theo Helen Liu, đối tác tại hãng tư vấn Bain & Company, hiện thị trường xe điện đang chứng kiến "thời điểm thú vị nhất" và không thể tránh khỏi sự hợp nhất trong lĩnh vực này. Đây là xu hướng tất yếu trong ngành bởi tính thâm dụng vốn và công nghệ cao.

"Trong lịch sử, chúng ta đã từng chứng kiến những bàn tay vô hình như thị trường và cả những xu hướng, quy định hữu hình, điều hướng ngành thông qua xu hướng hợp nhất liên tục", chuyên gia này nói.

Tuy nhiên, phát biểu của Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc cũng làm dấy lên lo ngại về việc Bắc Kinh sẽ có các hành động điều tiết mạnh hơn nữa, lần này là nhắm vào lĩnh vực xe điện sau các động thái gần đây vào các ngành khác như giáo dục tư nhân, công nghệ.

Bloomberg đánh giá tín hiệu mới nhất được phát đi nhằm đưa ngành công nghiệp xe điện sang một vị trí bền vững hơn trong bối cảnh Trung Quốc đang thực hiện các mục tiêu của Chủ tịch Tập Cận Bình là sửa sang lại nền kinh tế và xã hội.

Huaibin Lin tại IHS Markit cho rằng khả năng Bắc Kinh can thiệp vào thị trường trong ngắn hạn là rất thấp. Theo ông, những lời kêu gọi để hợp nhất lĩnh vực ôtô không phải là mới và đã diễn ra trong 20 năm qua.

"Chúng ta đang ở một thị trường ngày càng phát triển với sự tăng trưởng vượt bậc về doanh số bán ôtô 20 năm qua và thị trường xe năng lượng mới đang có động lực rất mạnh. Tôi nghĩ vẫn còn một dấu hỏi lớn về sự hợp nhất trong ngành, miễn là thị trường vẫn phát triển", Lin cho hay.

Sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường xe điện ở Trung Quốc đã được thúc đẩy bởi các khoản trợ cấp của chính phủ nhằm khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang ôtô dùng năng lượng sạch hơn. Dữ liệu của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin cho thấy, tổng các khoản trợ cấp của Bắc Kinh đối với việc mua phương tiện sử dụng năng lượng mới là 33 tỷ nhân dân tệ (khoảng 5,1 tỷ USD) trong 5 năm đến năm 2020.

Còn chính quyền cấp tỉnh đã đưa ra các biện pháp giảm thuế và các ưu đãi khác cho các nhà sản xuất xe điện để thành lập cơ sở, dẫn đến tình trạng dư thừa công suất. Ví dụ như tỉnh Giang Tô, phía bắc Thượng Hải hiện là nơi có khoảng 30 nhà sản xuất xe điện, trong đó một số đã phá sản.

Trung Quốc từng nói rằng họ muốn 20% ôtô mới được bán là xe năng lượng mới vào năm 2025.Tuy nhiên, cả hai nhà phân tích Liu và Lin cho rằng còn quá sớm để nói ai có thể là người chiến thắng rõ ràng trong lĩnh vực xe điện tại Trung Quốc. "Tôi tin rằng có thể còn hơi sớm để nói thương hiệu nào hoặc cái tên nào sẽ chiến thắng cuối cùng", Liu tại Bain & Company nói.

Còn Huaibin Lin dự đoán các nhà sản xuất ôtô điện của Trung Quốc cũng dự kiến phải đối mặt với sự gia tăng cạnh tranh về vốn trong thập kỷ tới. Theo ông, cuộc cạnh tranh này có thể đến từ những ông lớn của ngành ôtô thế giới như Volkswagen, BMW, Mercedes đang đưa ra các chiến lược điện khí hoá quyết liệt.

"Trong 10 năm tới, bạn sẽ thấy một cuộc cạnh tranh rất khốc liệt trong ngành công nghiệp xe năng lượng mới. Không ai biết cuối cùng ai thực sự sẽ sống sót", Lin cho hay.