"Toàn bộ kế hoạch của chiến dịch phản công quy mô lớn dựa trên một giả định đơn giản, đó là lính Nga sẽ bỏ chạy khi thấy xe tăng Leopard và thiết giáp Bradley. Điều đó đã không xảy ra, họ chuẩn bị rất kỹ để đón đầu chúng tôi", đại úy Mykola Melnyk, đại đội trưởng thuộc Lữ đoàn Cơ giới Độc lập số 47 Ukraine, cho biết trong cuộc phỏng vấn hồi tuần trước.

Lữ đoàn 47 thành lập tháng 4/2022, là một trong 9 lữ đoàn mới do Ukraine xây dựng theo chuẩn phương Tây, được huấn luyện ở nước ngoài và trang bị khí tài chuẩn NATO.

Đơn vị này mang biệt danh "nắm đấm thép" của quân đội Ukraine, được biên chế những khí tài hiện đại nhất gồm xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2A6 và thiết giáp Bradley được phương Tây viện trợ.

Melnyk (trái) cùng đồng đội trên xe thiết giáp Bradley. Ảnh: Military Land

Melnyk nói rằng Lữ đoàn 47 ban đầu là một tiểu đoàn tình báo, sau đó mở rộng quy mô thành trung đoàn xung kích và cuối cùng là lữ đoàn cơ giới. Các binh sĩ được huấn luyện chiến thuật tấn công, đánh chiếm công sự, phòng tuyến đối phương. Khí tài trang bị cho đơn vị của Melnyk liên tục thay đổi, từ xe kháng mìn MaxxPro lên xe chiến đấu bộ binh M2A2 Bradley.

"Chúng tôi từng nhiều lần phải huấn luyện lại từ đầu. Quá trình chuẩn bị lâu đến mức nhiều binh sĩ mất hết động lực. Họ không hiểu vì sao đơn vị phải liên tục huấn luyện, trong lúc các lữ đoàn khác tham chiến", sĩ quan Ukraine cho hay.

Dù là một trong những đơn vị được trang bị tốt nhất của quân đội Ukraine, Lữ đoàn 47 vẫn gặp tình trạng thiếu kính nhìn đêm, khiến binh sĩ phải tự mua sắm thiết bị từ nguồn được cộng đồng quyên góp.

Lữ đoàn 47 được triển khai đến tỉnh Zaporizhzhia từ giữa tháng 5, chuẩn bị cho chiến dịch phản công được phát động vào đầu tháng 6. Những địa điểm then chốt trên mặt trận được đặt biệt danh theo tên đội bóng như Benfica, Real, Shaktar và Dynamo.

"Chúng tôi đặt mục tiêu giành được làng Rabotino trong ngày xuất quân, nhưng thực tế không như vậy. Đối phương biết rõ mọi tuyến đường di chuyển và chuẩn bị sẵn phần tử ngắm cho pháo binh. Khi xung phong, tình hình rất hỗn loạn, có đại đội bị tiêu diệt chỉ sau 15 phút, một số đại đội bám trụ được trong 30 phút. Các lữ đoàn khác cũng ghi nhận kết quả đáng buồn", Melnyk cho hay.

Trinh sát Nga phát hiện Lữ đoàn 47 và Lữ đoàn Cơ giới số 33 tiếp cận Rabotino ngày 8/6 và lập tức yêu cầu trực thăng vũ trang Ka-52 công kích bằng tên lửa dẫn đường. Đội hình xe tăng, thiết giáp phương Tây của hai đơn vị cũng hứng chịu thiệt hại nặng do mắc kẹt trong bãi mìn dày đặc mà Nga đã bố trí.

Chỉ trong vòng một đến hai giờ, họ đã để mất gần 20% số xe Bradley, 20% xe tăng Leopard 2A6 và 50% xe quét mìn Leopard 2R trong biên chế quân đội Ukraine. Đây được coi là trận ra quân thảm họa của Ukraine trong chiến dịch phản công quy mô lớn.

Đại đội của Melnyk sau đó được lệnh hiệp đồng với Tiểu đoàn 3, nhưng sai sót trong khâu lập kế hoạch khiến họ đến điểm tập kết muộn 3 tiếng và không thể hội quân. Đơn vị này chiếm được một số vị trí của Nga vào ngày 9/6 với tổn thất nhẹ, nhưng không phải đại đội nào cũng may mắn như vậy.

Chỉ huy lữ đoàn điều động một xe tăng chủ lực để yểm trợ đại đội của Melnyk tấn công phòng tuyến Nga, nhưng nó được phối thuộc cho đơn vị khác ngay trước giờ nổ súng. "Tôi cũng được bàn giao nhiều binh sĩ chưa từng gặp mặt. Họ rõ ràng không muốn ở đó và không biết điều gì đang xảy ra", sĩ quan Ukraine nhớ lại.

Melnyk nhiều lần yêu cầu pháo binh bắn chế áp trận địa Nga nhưng không được đáp ứng, vì đạn 155 mm của pháo tự hành M109 Paladin quá đắt đỏ và họ phải sử dụng rất tiết kiệm.

"Nhiều người thiệt mạng vì điều này. Chúng tôi cũng phát hiện nhiều kíp xe tăng chưa từng thực hành xạ kích với những chiếc Leopard. Họ huấn luyện trên xe tăng T-72 và được triển khai đến tiền tuyến phía nam với những chiếc xe tăng xa lạ", đại đội trưởng này cho hay.

Cục diện chiến sự ở Zaporizhzhia tính đến tháng 11. Đồ họa: WSJ

Các đơn vị thuộc Lữ đoàn 47 xuyên thủng phòng tuyến đầu tiên của Nga và tiến vào Rabotino cuối tháng 8, muộn gần ba tháng so với kế hoạch ban đầu, sau khi hứng chịu tổn thất nặng nề về binh lực và khí tài.

Sau khi giành được Rabotino, quân đội Ukraine tìm cách mở rộng hướng tiến công về phía làng Verbobe gần đó và thành phố Tokmak ở phía nam, nhưng vấp phải các hệ thống phòng ngự vững chắc của Nga và không thể tiến thêm.

Trong một trận đánh, thiết giáp Bradley của đại úy Melnyk trúng đạn pháo khi cố vượt qua bãi mìn. Melnyk mất một chân khi đạp phải quả mìn chống bộ binh khi sơ tán về tuyến sau và ngã trúng một quả khác, nhưng vẫn bảo toàn được mạng sống. Melnyk đang trong quá trình hồi phục sức khỏe tại quân y viện và mới bắt đầu tự đứng dậy.