Quan chức Afghanistan giấu tên hôm nay cho biết phần lớn tỉnh Herat ở miền tây nước này đã rơi vào tay Taliban, chỉ trừ thủ phủ Herat cùng quận Gozara và Injil lân cận. Nhóm phiến quân trước đó chỉ kiểm soát được một trong 18 quận tại tỉnh này, dù vẫn duy trì hiện diện ở nhiều nơi tại Herat.

Dân quân được huy động để đối phó phiến quân Taliban ở tỉnh Herat hôm 9/7. Ảnh: AFP.

Một quan chức tỉnh Herat thừa nhận tình hình cực kỳ nghiêm trọng hồi giữa tuần, thêm rằng lực lượng an ninh và dân quân thân chính phủ Afghanistan đã lập được phòng tuyến quanh thủ phủ Herat và hai quận lân cận hôm 9/7, khẳng định thành phố và sân bay tại đây được bảo vệ chắc chắn.

Phát ngôn viên Taliban Suhail Shaheen cho biết sẽ cho phép hoạt động giao thương xuyên biên giới diễn ra bình thường, thông qua những cửa khẩu nối với Iran và Turkmenistan do lực lượng này kiểm soát ở phía bắc và tây tỉnh Herat.

Video do Taliban công bố hôm 8/7 cho thấy các tay súng ở cửa khẩu Islam Qala trên tuyến giao thương huyết mạch giữa Afghanistan và Iran. Lực lượng này sau đó giành quyền kiểm soát cửa khẩu Torghundi nối với Turkmenistan, c ùng với nhiều tòa nhà của hải quân, tình báo và cảnh sát tại đây.

Phiến quân Taliban đang đẩy mạnh tiến công để mở rộng các vùng lãnh thổ kiểm soát, trong bối cảnh Mỹ đã rút hơn 90% lực lượng khỏi Afghanistan và Tổng thống Joe Biden tuyên bố Washington sẽ kết thúc sứ mệnh quân sự tại nước này vào ngày 31/8.

Việc rút toàn bộ lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan, trừ các đơn vị an ninh bảo vệ các cơ ở ngoại giao, làm dấy lên lo ngại các lực lượng vũ trang Afghanistan sẽ sụp đổ nếu thiếu hỗ trợ. Trong vài ngày qua, hơn 1.000 binh sĩ Afghanistan tháo chạy sang nước láng giềng Tajikistan thay vì chiến đấu với Taliban.

Vị trí tỉnh Herat và hai cửa khẩu giữa Afghanistan với Iran, Turkmenistan. Đồ họa: BBC.

Quan chức Taliban hôm 9/7 tuyên bố đã kiểm soát 85% lãnh thổ Afghanistan, trong khi giới chức chính phủ bác bỏ con số này. Nhóm phiến quân đang chiếm nhiều vùng lãnh thổ quanh các thành phố và thị trấn lớn, nhưng không tiến sâu vào những đô thị chủ chốt do gặp sự chống trả dữ dội của lực lượng chính phủ.

Việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan, nơi lực lượng này tham chiến từ năm 2001, bắt đầu từ thỏa thuận với Taliban từ thời cựu tổng thống Donald Trump và được chính quyền Biden duy trì sau đó. Các cơ quan tình báo Mỹ tin rằng chính quyền do Washington hậu thuẫn ở Kabul có thể sụp đổ trong vòng 6 tháng sau khi nước này rút quân, tạo cơ hội cho Taliban nắm quyền trở lại.