Pháp đang vô cùng tức giận với Australia và Mỹ khi nước này chỉ biết về việc hình thành liên minh AUKUS và việc Mỹ cùng với Anh chế tạo tàu ngầm năng lượng hạt nhân cho Australia một tiếng trước khi động thái này được công bố với thế giới.

Australia hủy thỏa thuận mua 12 tàu ngầm với Pháp sau khi được Mỹ và Anh cam kết hỗ trợ chế tạo tàu ngầm năng lượng nguyên tử. Nguồn: Hải quân Australia.

Pháp cho rằng nước này bị “đâm sau lưng” khi bị Australia cùng với Anh và Mỹ qua mặt trong thỏa thuận Mỹ và Anh cùng phối hợp chế tạo tàu ngầm năng lượng hạt nhân cho Australia. Vì thỏa thuận này mà hợp đồng chế tạo 12 tàu ngầm thông thường trị giá 90 tỷ AUD mà Australia và Pháp đã ký năm 2016 bị hủy bỏ.

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean Yves Le Drian cho biết, Pháp chỉ được biết về thông tin này 1 tiếng trước khi 3 nhà lãnh đạo Australia, Anh và Mỹ chính thức công bố với cả thế giới. Pháp cho rằng, hành động này không phù hợp với mối quan hệ đối tác và đồng minh mà nước này đang có với Australia và Mỹ.

Tuy nhiên hôm 19/9, Thủ tướng Australia Scott Morrison cho biết, vào lúc 8:30pm 15/9, tức là khoảng 11 tiếng trước khi sự việc được chính thức công bố, ông đã cố gắng gọi điện thoại cho Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Tuy nhiên, Thủ tướng Australia không nói rõ là hai nhà lãnh đạo có nói chuyện với nhau hay không.

Bộ trưởng Tài chính Australia Simon Birmingham cho biết, việc đề cập thỏa thuận này trước khi nó được công bố chính thức là vấn đề rất nhạy cảm.

“Chúng tôi đã thông báo cho chính quyền Pháp sớm nhất có thể trước khi quyết định này được công bố. Trước đó, chúng tôi đã trao đổi với Pháp về sự thay đổi trong khu vực, sự thay đổi trong cuộc cạnh tranh chiến lược trong khu vực và sự thay đổi trong những thách thức đối với việc vận hành tàu ngầm thông thường. Đây là những lý do khiến chúng tôi phải thay đổi từ tàu ngầm chạy bằng năng lượng thông thường sang tàu ngầm năng lượng hạt nhân. Đây là những vấn đề rất nhạy cảm đề mang ra thảo luận”.

Truyền thông Australia cho biết, đến nay nước này đã chi khoảng 2,4 tỷ AUD cho dự án chế tạo tàu ngầm với Pháp. Việc hủy hợp đồng này cũng sẽ khiến Australia phải bồi thường một khoản tiền không nhỏ song đến lúc này chưa biết số tiền đền bù sẽ là bao nhiêu.

Việc không tiết lộ với Pháp trước về việc chuyển sang sử dụng tàu ngầm hạt nhân không chỉ làm Australia phải đền bù rất nhiều tiền mà còn ảnh hưởng đến quan hệ của nước này với Pháp. Tuy nhiên, vì tính chất nhạy cảm của vấn đề nên Australia dường như không có nhiều sự lựa chọn. Hôm nay, Thủ tướng Australia Scott Morrison khẳng định, ông không hối tiếc về quyết định này vì đã đặt lợi ích của Australia lên trên hết.

Mặc dù không mua tàu ngầm của Pháp nhưng Australia vẫn đánh giá rất cao vai trò của Pháp trong khu vực. Trong những ngày qua, nhiều lãnh đạo cấp cao của Australia đã liên tục khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ với Pháp cũng như vai trò của Pháp trong khu vực và nhấn mạnh sẽ tiếp tục cùng phối hợp với Pháp và các đối tác khác trong tương lai./.