"Đây là vấn đề lợi ích quốc gia quan trọng và chúng tôi sẵn sàng ngăn cản tư cách thành viên của Thụy Điển và Phần Lan cả năm nếu cần thiết", Akif Cagatay Kılıc, chủ tịch ủy ban đối ngoại quốc hội Thổ Nhĩ Kỹ, ngày 14/6 cho biết.

"Thổ Nhĩ Kỳ có lực lượng quân đội lớn thứ hai NATO và đã cung cấp máy bay không người lái cho Ukraine tự vệ. Chúng tôi xứng đáng nhận được sự tôn trọng lớn hơn", ông Cagatay Kılıc nói.

Ông Cagatay Kılıc khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ tôn trọng trách nhiệm và nghĩa vụ đối với NATO, đồng thời chỉ trích Thụy Điển và Phần Lan "nuôi dưỡng các tổ chức khủng bố, không tôn trọng biên giới và gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với đất nước chúng tôi".

Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thuộc lực lượng gìn giữ hòa bình của NATO đi tuần tại Kosovo tháng 2/2021. Ảnh: US Army.

Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Thụy Điển và Phần Lan chứa chấp những người nghi là thành viên đảng Công nhân người Kurd (PKK), tổ chức bị nước này coi là khủng bố. Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản đối quyết định cấm xuất khẩu vũ khí của Thụy Điển và Phần Lan sau khi nước này mở chiến dịch quân sự tại Syria năm 2019.

Nghị sĩ Cagatay Kılıc phủ nhận bất đồng liên quan đến tư cách thành viên của Phần Lan và Thụy Điển là nỗ lực thổi bùng tinh thần dân tộc trước thềm bầu cử tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cũng khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ không mặc cả vấn đề về các hợp đồng mua bán vũ khí với Mỹ.

Thụy Điển ngày 10/6 cố gắng xoa dịu Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách công bố báo cáo về chính sách đối ngoại, trong đó nhận định cần chống lại chủ nghĩa khủng bố, đồng thời mở đường để tiếp tục xuất khẩu vũ khí sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Phần Lan có ít vấn đề với Thổ Nhĩ Kỳ hơn so với Thụy Điển, song cho biết họ không có khả năng thúc đẩy yêu cầu gia nhập NATO nếu không có nước láng giềng.

Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin ngày 14/6 cho biết đơn xin gia nhập NATO của nước này và Thụy Điển có thể bị đình trệ nếu vấn đề không được giải quyết trước hội nghị thượng đỉnh sắp tới của liên minh dự kiến diễn ra ở Madrid, Tây Ban Nha ngày 29/6.

Thụy Điển và Phần Lan hồi tháng 5 nộp đơn gia nhập NATO, động thái được đánh giá là bước ngoặt khi kết thúc nhiều thập kỷ duy trì vị thế trung lập của hai quốc gia Bắc Âu. Tuy nhiên, Thụy Điển và Phần Lan cần được 30 thành viên NATO, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ, chấp thuận trước khi trở thành thành viên của liên minh quân sự do Mỹ dẫn đầu.

Quyết định của Phần Lan và Thụy Điển làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia Bắc Âu cũng như NATO với Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 16/5 không chỉ trích Phần Lan và Thụy Điển xin vào NATO, nhưng cảnh báo hoạt động mở rộng hạ tầng quân sự trên lãnh thổ hai quốc gia này sẽ kích hoạt phản ứng từ Moskva. "Hành động cụ thể sẽ dựa trên mối đe dọa mà họ tạo ra với Nga", ông Putin nói.