Trước thực tế ngân sách quốc phòng các nước thành viên NATO liên tục giảm trong những năm gần đây, Thổ Nhĩ Kỳ chi tiền khủng giúp NATO.

Theo Defence News, hiện các lãnh đạo NATO đang khuyến khích các quốc gia thành viên tăng ít nhất 2% GDP cho quốc phòng, nhưng chỉ số ít các nước có khả năng đáp ứng. Trong khi đó, nếu so sánh với Nga, họ tăng chi tới 4,5% GDP cho quốc phòng.

Theo đó, nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ hiện là đã lớn thứ 17 trên thế giới và đang phát triển nhanh chóng. Tỷ lệ tăng trưởng hàng năm trong thập kỷ qua vượt con số 5%. Năm 2013, tỷ lệ tăng trưởng ở mức 4%, một tỷ lệ Thổ Nhĩ Kỳ có thể duy trì trong 5 năm tới.

Với tỷ lệ tăng trưởng này, thu nhập quốc dân của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đạt 936 tỷ USD vào năm 2018. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ chi 2% thu nhập cho quốc phòng, thì ngân sách quốc phòng hàng năm của họ sẽ là 18,7 tỷ USD. Nếu chi 2,5% thì ngân sách quốc phòng sẽ là 23,4 tỷ USD.

Thổ Nhĩ Kỳ dành khoảng 40% ngân sách quốc phòng cho mua sắp và nâng cấp vũ khí, vì vậy ngân sách mua sắm vào năm 2018 sẽ đạt khoảng 7,5 tỷ USD tương ứng với mức tăng 2%, và 9,5% tương ứng mức tăng 2,5%.

Ankara có tham vọng kỷ niêm 100 năm nền cộng hòa vào năm 2023 với hàng loạt các chương tình vũ khí lớn. Từ nay tới năm 2023, một danh sách các chương trình đang được thực hiện hoặc đã được thông báo lên tới 70 tỷ USD.

Một số chương trình vũ khí “khủng” của Thổ Nhĩ Kỳ: 16 tỷ USD cho mua sắm 100 “siêu tiêm kích ” F-35. 10 tỷ USD cho tự phát triển tiêm kích TF-X, với 20 tỷ USD nữa cho sản xuất. 4,5 tỷ USD cho nâng cấp các máy bay F-16. 4 tỷ USD cho mua sắm tàu ngầm mới. 3,5 tỷ cho mua sắm trực thăng tấn công. 3,5 tỷ cho mưa sắm hệ thống phòng thủ tên lửa tầm xa và tên lửa đánh chặn…

Khoản đầu từ khổng lồ này được Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra trong bối cảnh ngân sách quốc phòng của NATO đang bị suy giảm khiến tổ chức này khó có thể làm đối trọng với sự trỗi dậy của các cường quốc quân sự khác là Nga và Trung Quốc.

Từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính 2007 đến nay các nước giàu có bên châu Âu phải “thắt lưng buộc bụng”, từ năm 2006 đến năm 2012, các nước châu Âu thuộc khối NATO giảm ngân sách quốc phòng 11%, và từ năm 2000 đến 2012, số quân nhân của các nước này giảm 25%, từ 2,51 triệu người xuống còn 1,86 triệu người.

Có thể thấy, cả Mỹ và NATO đều vấp phải vô vàn những khó khăn về tài chính. Và một NATO già nua, bệnh tật đã buộc Tổng thống Mỹ phải đau đớn thốt lên đầy lo lắng: "chúng ta (tức 28 nước thành viên NATO) cần phải bỏ nhiều tiền hơn để đảm bảo an ninh lẫn nhau.”

Tiêm kích F-35 Vừa qua, Tạp chí IHS Jane’s - một chuyên san chuyên phân tích và tư vấn công nghiệp quốc phòng, cho biết lần đầu tiên trong bốn năm qua, chi tiêu quân sự trên thế giới năm 2014 sẽ không giảm, mà thậm chí còn tăng nhẹ lên 945 tỷ bảng Anh (tương đương 1.677 tỷ USD).

Tuy nhiên, chính con số trên đang khiến ngài Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen như ngồi trên đống lửa. Bởi lẽ, Mỹ và NATO đang bắt buộc phải cắt giảm chi tiêu quân sự nhằm tiết kiệm ngân sách. Vậy để được con số kia, đồng nghĩa với việc những thế lực khác đang ráo riết tăng cường chi tiêu quốc phòng.

Cụ thể, hai cường quốc Nga, Trung Quốc không ngừng gia tăng sức mạnh quân sự. Nếu như chi phí quốc phòng của Mỹ trong năm 2013 nhiều nhất thế giới, với mức chi 582,4 tỷ USD, vượt xa Trung Quốc với mức chi là 112 tỷ USD, thì bước sang năm 2014, cục diện này đã thay đổi.

Được biết, Bắc Kinh đã phân bổ tới 148 tỷ USD trong ngân sách cho chi phí quốc phòng trong năm 2014, tăng hơn 6% so với năm trước, trong khi Mỹ bắt buộc phải thắt hầu bao trên nhiều lĩnh vực. Quốc gia đông dân nhất thế giới này hiện "không ngại" thể hiện tham vọng trở thành cường quốc hải quân.

Còn về phía Nga, hiện là quốc gia đang giữ chi tiêu quốc phòng đứng thứ ba toàn cầu, sau Mỹ, Trung Quốc. Năm 2013, Nga giữ mức chi tiêu vào khoảng trên dưỡi 70 tỷ USD. Mức chi tiêu này tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2007 và sẽ tăng gấp 3 vào năm 2016.

Trước sự trỗi dậy của Nga và Trung Quốc thì việc Thỗ Nhĩ Kỳ chi tiền khủng giúp NATO tăng cường sức mạnh đối trọng với Nga và Trung Quốc là điều cân thiết, tuy nhiên chỉ với nỗ lực của Ankara là chưa đủ.