Đường ống dẫn dầu tại cơ sở lọc dầu Arak, cách thành phố Palmyra ở tỉnh Homs, Syria. (Ảnh: AFP)

Trong ba tháng qua, các vụ va chạm trên Eo biển Hormuz, tuyến đường biển chuyên chở gần 20% lượng dầu mỏ và 30% lượng khí đốt tự nhiên hóa lỏng của thế giới, đã không làm thay đổi đáng kể thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Thậm chí, để đẩy giá dầu lên cao, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và Nga đã quyết định gia hạn thỏa thuận cắt giảm sản lượng.

Thế nhưng, thị trường “vàng đen” dường như vẫn đi theo quỹ đạo xuống dốc. Kể từ đầu mùa Hè, giá dầu vẫn chỉ dao động trong khoảng 57-65 USD/thùng.

Trong phiên giao dịch ngày 12/8 tại thị trường London, giá dầu Brent được giao dịch trong khoảng 58 USD/thùng, mức thấp hơn nhiều so với dự kiến của các nước xuất khẩu dầu chủ chốt trên thế giới như Saudi Arabia.

Le Monde dẫn nhận định của nhà phân tích Francis Perrin, Giám đốc nghiên cứu của Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp (IRIS), cho rằng những gì đang xảy ra trên vùng biển Hormuz kể từ tháng 5/2019 cũng có phần nào tác động đến giá dầu mỏ thế giới.

Tuy nhiên, giá dầu tiếp tục chịu tác động của nhiều yếu tố bất lợi khác, trong đó có hai yếu tố then chốt có ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Thứ nhất là việc Mỹ tiếp tục tăng sản lượng khai thác dầu. Theo số liệu mới nhất của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), chỉ tính trong tháng 5/2019, sản lượng khai thác của Mỹ đã đạt 12,1 triệu thùng/ngày, tăng hơn 1,7 triệu thùng so với cùng kỳ năm trước.

Từ nhiều tháng qua, sản lượng dầu thô của Mỹ gần như vượt các dự báo một cách có hệ thống. Kết quả là, Mỹ dù vẫn nhập khẩu một lượng nhỏ dầu thô nhưng lại xuất khẩu ngày càng nhiều, khiến nguồn cung thế giới tăng đáng kể.

Thứ hai, cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động với Trung Quốc có nguy cơ đe dọa đến nhu cầu dầu mỏ toàn cầu. Trung Quốc là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới và cơn khát “vàng đen” là động lực chính cho tăng trưởng nhu cầu.

Năm 2018, Trung Quốc đã tiêu thụ 20% lượng dầu nhập khẩu toàn cầu. Tuy không ai biết kết quả cuối cùng của cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh sẽ ra sao, nhưng giới thương nhân và giới quan sát tin rằng cuộc thương chiến Mỹ-Trung sẽ làm giảm nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc nói riêng và thế giới nói chung.

Bên cạnh hai yếu tố trên, thị trường dầu mỏ thế giới cũng chịu tác động từ yếu tố địa chính trị. Ở một khía cạnh nào đó, cuộc xung đột ở Eo biển Hormuz không thể làm giá dầu sụp đổ, nhưng mọi thứ có thể phát triển nhanh chóng theo hướng này hay hướng khác.

Nếu nguy cơ xung đột giữa Iran và Mỹ gia tăng, khía cạnh địa chính trị có thể là yếu tố chính và đẩy giá dầu tăng trở lại. Theo nhà phân tích Francis Perrin, mọi thứ vẫn nằm trong tầm kiểm soát: không tàu nào bị chìm, không có thủy thủ nào bị giết hoặc bị tổn thương.

Điều mà Iran đang hy vọng là làm chậm hoạt động giao thông ở Eo biển Hormuz, gây ra các sự cố trong khu vực nhằm đẩy giá dầu đi lên, để từ đó châu Âu và Trung Quốc sẽ gia tăng áp lực buộc Mỹ giảm nhẹ lệnh trừng phạt chống Iran.

Iran không có ý định hay phương tiện để thực sự chặn Eo biển Hormuz. Một khi Washington và Tehran có thể tìm thấy điểm chung, giá dầu rất có thể có sẽ sụt giảm mạnh.

Trong bối cảnh đó, các công ty dầu lớn trên thế giới đang rất thận trọng. Tuy nhiên, dù thị trường “vàng đen” có biến động thì các công ty này vẫn ghi nhận lợi nhuận tích cực trong quý 2/2019.

Tháng 7/2019, tập đoàn ExxonMobil thông báo đạt lợi nhuận ròng 3,1 tỷ USD trong quý 2. Trong quý này, các công ty khác cũng ghi nhận lợi nhuận khởi sắc, như Chevron đạt lợi nhuận 4,3 tỷ USD, Shell gần 3 tỷ, Total 2,8 tỷ và BP 1,8 tỷ USD.