ảnh minh họa

Theo các nhà khoa học thuộc Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) và Cơ quan Khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), lỗ hổng tầng ozone đo vào tháng 11 năm nay có diện tích khoảng 19,42 triệu km2 - nhỏ nhất kể từ năm 1988.

Một trong những nguyên nhân là vùng lốc xoáy ấm và bất ổn ở Nam Cực giúp thu hẹp tối đa đám mây tầng bình lưu hình thành ở tầng thấp hơn, nhờ đó giảm đi các phản ứng hóa học xảy ra có thể phá hủy ozone.

Tuy nhiên, nhìn rộng ra, "chữa trị" cho vết thương của tầng ozon là một nỗ lực toàn cầu trong suốt nhiều thập kỷ qua.

30 năm từ bước ngoặt lịch sử

Các nhà khoa học đang đo bức xạ mặt trời ở Nam Cực vào tháng 10-2015 khi lỗ hổng ozone đạt kích thước kỷ lục do ảnh hưởng của hoạt động núi lửa ở Chile - Ảnh: EPA

Năm 1973, nhà hóa học Frank Sherwood Rowland và Mario Molina nhận thấy khí CFC (một hợp chất hữu cơ chứa cacbon, clo và flo) có thể tồn tại lâu trong không khí để có thể di chuyển đến giữa tầng bình lưu. 

Ở đây, dưới tác dụng của tia tử ngoại, nguyên tử clo được tách ra trở thành nguyên nhân "hủy diệt" các phân tử ozone ở tầng ozone theo chu kỳ khép kín.

Nhưng phải đến những năm 1985, lỗ hổng ozone mới được phát hiện lần đầu ở Nam Cực và các nhà khoa học có thể khẳng định lỗ hổng hoàn toàn có liên quan đến sự gia tăng của các khí CFC, đặc biệt khi NASA công bố những hình ảnh vệ tinh về tình trạng lúc đó.

Trong hoàn cảnh ấy, nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ozone ra đời nhằm loại bỏ dần việc sản xuất các chất có gây nguy hại đến tầng ozone, nhất là CFC. 

Nghị định được mở cho ký kết vào ngày 16-9-1987 và có hiệu lực từ ngày 1-1-1989. Đến nay 197 quốc gia và vùng lãnh thổ đã tham gia.