Cục Hải sự tỉnh Hải Nam của Trung Quốc hôm 26/3 ra thông cáo cấm tàu thuyền lưu thông qua khu vực phía đông hòn đảo ngày 29-30/3 để phục vụ diễn tập quân sự. Quân đội Trung Quốc chưa thông báo về nội dung và lực lượng tham gia diễn tập.

Thông báo được đưa ra cùng ngày quân đội Trung Quốc điều nhóm máy bay lớn chưa từng có với 20 chiếc áp sát đảo Đài Loan. Đợt diễn tập được tổ chức cùng thời điểm đội tàu hơn 200 chiếc của Trung Quốc neo đậu tại một bãi đá ở khu vực phía nam Biển Đông.

Vị trí quân đội Trung Quốc diễn tập (màu vàng). Đồ họa: Google.

Trung Quốc biện hộ rằng đội tàu của nước này là các tàu cá đang "trú tránh thời tiết xấu" tại khu vực. Tuy nhiên, cảnh sát biển Philippines cho biết nhóm tàu này do dân quân biển Trung Quốc điều khiển, neo đậu tại khu vực suốt nhiều ngày mà không hề đánh bắt, dù thời tiết thuận lợi.

Philippines sau đó điều chiến hạm, tàu cảnh sát biển và máy bay quân sự ra tuần tra khu vực để giám sát các tàu Trung Quốc.

"Cuộc diễn tập của Trung Quốc góp phần làm tăng căng thẳng. Dù tình hình hiện nay tương đối tĩnh lặng khi tất cả đều kiềm chế, không có gì đảm bảo xu hướng này sẽ tiếp diễn", Collin Koh, chuyên gia tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore nhận định.

Theo Koh, Trung Quốc có thể đang "phát tín hiệu răn đe Philippines và thậm chí cả Mỹ nếu có ý định can thiệp" vào nhóm tàu đang neo đậu tại bãi đá ngầm trên Biển Đông.

Đội tàu Trung Quốc neo đậu trái phép gần đảo Sinh Tồn Đông của Việt Nam. Ảnh: AP.

Trong cuộc họp báo ngày 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định hoạt động của các tàu Trung Quốc trong phạm vi lãnh hải của Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế.

"Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, thiện chí thực hiện Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển, nghiêm chỉnh tuân thủ DOC, đặc biệt là nghĩa vụ kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tạo thuận lợi cho tiến trình đàm phán COC, đóng góp vào duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực", bà Hằng nói.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao cho hay các lực lượng chấp pháp trên biển của Việt Nam đang thực hiện nghĩa vụ được quy định trong các luật của Việt Nam và luật pháp quốc tế.

Tàu đổ bộ Côn Lôn Sơn và tàu hậu cần Tra Can Hồ diễn tập tại Biển Đông, ngày 14/1. Ảnh: PLA.

Trung Quốc gần đây gia tăng hoạt động tại Biển Đông cùng eo biển Đài Loan và biển Hoa Đông. Trung Quốc hồi tháng 1 điều 13 máy bay quân sự đến cực nam của eo biển Đài Loan sau khi nhóm tác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt của Mỹ tiến vào khu vực Biển Đông.