Sa dạ con (hay còn gọi là sa tử cung, sa sinh dục, sa thành âm đạo) là hiện tượng tử cung đi xuống hoặc vào âm đạo. Nó xảy ra khi các cơ và dây chằng trở nên yếu và không còn có khả năng đỡ tử cung. Trong một số trường hợp, tử cung có thể nhô ra khỏi cửa âm đạo.

1. Những dấu hiệu và giai đoạn sa dạ con

Ở những giai đoạn sa dạ con, biểu hiện sa sẽ có mức độ nặng nhẹ khác nhau cụ thể như sau:

- Mức độ 1: Dạ con sa nhưng cổ dạ con vẫn còn nằm bên trong âm đạo.

- Mức độ 2: Cổ và một phần thân dạ con lồi ra hẳn bên ngoài âm đạo.

- Mức độ 3: Toàn bộ dạ con lồi ra phía ngoài âm đạo, có thể bị viêm nhiễm, lở loét.

Đa phần phụ nữ sau sinh thường bị nhẹ ở mức độ 1, nặng hơn nữa là mức độ 2. Lúc này sản phụ sẽ có cảm giác nặng trì xuống và căng tức ở vùng âm đạo kèm theo một khối lồi hẳn rangoài nếu làm việc nặng, đau lưng, đi ngoài khó và tiểu rắt.

Với trường hợp này sản phụ chỉ cần nghỉ ngơi hợp lý, tránh lao động và làm việc quá sức là dạ con sẽ khôi phục lại trạng thái ban đầu. Nếu sau khi nghỉ ngơi mà sản phụ vẫn khó chịu nên đi khám sản phụ khoa, trường hợp nặng cần phải phẫu thuật để cắt dạ con.

Trường hợp nặng hơn, sa dạ con còn đi kèm với sa bọng đái, sa ruột phía sau, lúc đó bệnh nhân sẽ bị bí tiểu, khó khăn trong việc đi tiêu, có thể sẽ cần phải phẫu thuật. Nhưng nếu sa dạ con chỉ ở những giai đoạn đầu thì một số bài tập có thể giúp ích.

Hình ảnh các mức độ của sa dạ con.

2. Nguyên nhân gây sa dạ con

Sau sinh một tháng, tử cung của sản phụ vẫn chưa co giãn và trở về trạng thái bình thường mà còn khá to và nặng. Trong khi đó, các cơ và dây chằng ở vùng đáy chậu trải qua quá trình sinh nở bị co giãn quá mức nên chưa thể phục hồi lại trạng thái ban đầu nên không thể nâng đỡ tử cung, gây ra hiện tượng dạ con bị sa xuống dưới.

Tóm lại yếu tố khiến sàn chậu yếu ớt xuất phát từ việc sinh đẻ, việc có thai và sinh con nhiều lần.

Sa dạ con thường xảy ra ở những người phụ nữ đã lớn tuổi và mãn kinh, lực của các mô bị yếu đi sau khi mãn kinh và mất estrogen tự nhiên. 

Một số vấn đề dẫn đến tăng áp lực ở bụng như ho mãn tính (viêm phế quản, hen suyễn), táo bón, khối u vùng xương chậu (hiếm gặp) hoặc bị tích tụ nhiều chất lỏng trong bụng.

3. Những ai có nguy cơ cao bị sa dạ con?

Một số trường hợp ở nữ giới có nguy cơ bị sa tử cung nhiều hơn. Cụ thể như sau: 

- Nguy cơ sa tử cung càng tăng lên khi phụ nữ nhiều tuổi hơn và nồng độ estrogen giảm. Estrogen là hormone giúp giữ cho cơ xương chậu chắc khỏe. 

- Tổn thương cơ và mô xương chậu trong khi mang thai và lúc sinh nở cũng có thể dẫn đến sa tử cung. Những phụ nữ đã từng sinh tự nhiên nhiều hơn một lần hoặc sau mãn kinh có nguy cơ cao nhất.  

- Bất kỳ hoạt động nào gây áp lực lên các cơ xương chậu đều sẽ làm tăng khả năng bị sa tử cung.

Đau phần lưng dưới có thể là một biểu hiện của sa dạ con.

4. Phòng tránh sa dạ con sau khi sinh

Để phòng ngừa việc bị sa dạ con, chị em có thể áp dụng một vài cách như sau:

- Sau sinh để phòng tránh sa dạ con sản phụ không nên ngồi hoặc nằm ở một tư thế quá lâu mà nên thường xuyên thay đổi vị trí, tư thế nằm.

- Nên thường xuyên đi lại, vận động chân tay nhẹ nhàng vừa giúp máu huyết lưu thông để nhanh chóng phục hồi sau sinh vừa phòng tránh sa dạ con rất hiệu quả.

- Sau sinh sản phụ nên đi tiểu ngay không nên nín nhịn tiểu tiện.

- Sau sinh từ 6-8 giờ sản phụ nên ngồi dậy, ngày thứ 2 thì đứng dậy đi lại nhẹ nhàng.

- Nên cho bé bú càng sớm càng tốt vừa là cách kích thích sữa mau về vừa giúp phòng tránh sa dạ con rất tốt.

- Sau sinh sản phụ cần ăn nhiều rau xanh và trái cây để phòng tránh táo bón. Vì táo bón cũng là một trong những yếu tố khiến sản phụ dễ bị sa dạ con.

- Ngoài ra, sản phụ cần tránh vận động và làm việc quá sức mà nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi và vận động nhẹ nhàng.

Việc phát hiện sớm sa dạ con có thể giúp các bác sĩ đưa ra những hướng điều trị hiệu quả nhất. Chữa trị sớm sẽ có thể tránh được bệnh không tái phát, bảo tồn được tử cung cũng như không để lại biến chứng.