Nhóm nghiên cứu của Weifeng Shi thuộc Đại học Sơn Đông ngày 10/6 cho hay những loại virus corona này được phát hiện trên những con dơi được thu thập tại một khu vực hẻo lánh ở tỉnh Vân Nam, tây nam Trung Quốc từ tháng 5/2019 đến tháng 11/2020. Họ xét nghiệm nước tiểu, phân và mẫu dịch lấy từ miệng dơi.

Việc tìm thấy nhiều loại virus corona chỉ ở một khu vực nhỏ tại Vân Nam cho thấy có nhiều chủng virus này như thế nào ở loài dơi và nguy cơ chúng lây truyền sang người cao đến mức nào.

"Chúng tôi đã thu thập tổng cộng 24 bộ gene virus corona mới từ nhiều loài dơi khác nhau, trong đó có 4 loại có bộ gene giống với virus SARS-CoV-2", các nhà nghiên cứu viết trong báo cáo khoa học đăng trên tạp chí Cell ngày 3/6.

Các nhà nghiên cứu lấy mẫu từ miệng dơi ở núi Makiling, tỉnh Laguna, Philppines, hôm 5/3. Ảnh: Reuters.

Họ cho biết một mẫu virus có tên RpYN06, được lấy từ loài dơi móng ngựa Rhinolophus latexillus, có bộ gene rất giống với virus SARS-CoV-2 đang gây ra đại dịch Covid-19 hiện nay. Đây là chủng gần gũi nhất với SARS-CoV-2, chỉ có một số khác biệt về gene trên protein gai, cấu trúc mà virus sử dụng để bám vào tế bào.

"Cùng với mẫu virus liên quan tới SARS-CoV-2 thu thập ở Thái Lan vào tháng 6/2020, những kết quả này chứng minh rõ ràng rằng các loại virus gần gũi với SARS-CoV-2 tiếp tục lưu hành trong quần thể dơi và ở một số vùng có thể xảy ra với tần suất tương đối cao", trích báo cáo khoa học.

Các nhà nghiên cứu đang cố gắng tìm ra nguồn gốc của virus SARS-CoV-2. Dơi có thể là một nguồn, nhưng cũng có thể virus đã lây nhiễm sang động vật trung gian. Virus gây đại dịch SARS năm 2002-2004 có liên quan tới cầy hương.

"Dơi là vật chủ chứa nhiều loại virus gây bệnh nặng cho người và liên quan đến sự lây lan của virus Hendra, virus Marburg, virus Ebola, đáng chú ý nhất là virus corona. Ngoài dơi và người, virus corona có thể lây nhiễm cho nhiều loại động vật hoang dã và vật nuôi, bao gồm lợn, gia súc, chuột, mèo, chó, gà, nai và nhím'', các nhà nghiên cứu cho hay.

Đa số các mẫu thu thập được đều từ loài dơi móng ngựa. Năm 2017, các nhà nghiên cứu lấy mẫu tại một hang động ở Vân Nam, tìm thấy những virus rất gần về mặt di truyền với virus SARS ở dơi móng ngựa.

Ba trong số các mẫu được mô tả trong báo cáo ngày 3/6 cũng gần với virus SARS về mặt di truyền.

"Nghiên cứu của chúng tôi làm nổi bật sự đa dạng đáng kể của virus corona trên dơi ở quy mô địa phương, bao gồm cả họ hàng gần của cả virus SARS-CoV-2 và virus SARS-CoV", các nhà khoa học cho biết.

Các loài dơi mà họ lấy mẫu là loài phổ biến ở Đông Nam Á, bao gồm tây nam Trung Quốc, Việt Nam, Lào và những quốc gia khác.

Dù có nhiều tranh cãi về nguồn gốc Covid-19, báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng nguồn gốc đại dịch nhiều khả năng xuất phát từ động vật, có thể là dơi.

Con người săn bắt và ăn thịt dơi, trong khi dơi cũng có thể lây nhiễm virus cho những động vật khác mà con người săn bắt và ăn thịt. Virus có thể lây nhiễm sang người khi họ chạm vào hoặc giết mổ các loại động vật này.