Sét luôn gây ra hãi cho con người khi chứng kiến, hàng năm có rất nhiều người bị sét đánh chết và bị thương, tuy nhiên hẳn nhiều người có thể chưa biết có những hiện tượng sét hòn, lửa Saint Elmo, sét đen... bí ẩn và cực hiếm của tự nhiên khiến các nhà khoa học trăn trở.

Sét hòn

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã vô tình quay được video về sét hòn - một quả cầu phát sáng bí ẩn xuất hiện trong một cơn bão sấm sét ở tỉnh Thanh Hải, tây bắc Trung Quốc khi họ đang lập bản đồ bức xạ. Quả cầu ánh sáng bay lên từ mặt đất tiếp sau một tia sét và di chuyển theo phương ngang khoảng 15 mét trước khi biến mất.

Nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Thường thức Tây Bắc ở Lan Châu, Trung Quốc cho biết thêm rằng, sét hòn với chiều rộng khoảng 5 mét nói trên chỉ xuất hiện không đầy 2 giây. Video và các kết quả của máy ghi quang phổ về cơn bão năm 2012 được cho là bằng chứng khoa học đầu tiên về sét hòn trong tự nhiên.

Theo tạp chí New Scientist, sét hòn là hiện tượng nảy sinh trong các cơn bão sấm sét, với kích thước từ quả bóng golf tới chiều ngang phình rộng vài mét. Đã có nhiều báo cáo về các quả cầu phát sáng kỳ lạ như vậy, làm bị thương hoặc thậm chí cướp đi sinh mạng của con người và đốt cháy các tòa nhà.

Chẳng hạn như, trong một lá thư gửi báo Daily Mail năm 1936, một độc giả đã mô tả việc anh đã nhìn thấy: "một quả cầu nóng đỏ khổng lồ" từ trên trời rơi xuống như thế nào: "Nó rơi trúng nhà của chúng tôi, cắt đứt các đường dây điện thoại, thiêu rụi khung cửa sổ và sau đó tự chôn vùi trong một bồn nước ở phía dưới".

Bức ảnh về quang phổ từ đám mây tới sét đánh chạm mặt đất, làm khởi phát sét hòn là một chấm trắng nhỏ ở ngoài cùng bên trái.

Tuy nhiên, các nhà khí tượng vẫn chưa có bằng chứng về sét hòn. Nhiều người nhầm lẫn sự xuất hiện của sét hòn với việc nhìn thấy các UFO.

Sét dị hình Elves

Elves bao gồm những tia sáng lóe ngang trong khoảng một mili giây và hình thành trong tầng điện ly phía trên các đám mây bão khoảng 60 dặm (97 km). Thuật ngữ Elves là viết tắt của "Sự phát sáng và nhiễu loạn tần số rất thấp từ các nguồn xung điện". Nguồn sáng hình thành do sự va chạm giữa các phân tử điện và phân tử nitơ có thể thắp sáng toàn bộ bầu trời đêm. Màu sắc của chúng vẫn là một câu hỏi đối với giới khoa học, nhưng hầu hết mọi người đều đồng ý rằng nó có màu đỏ rực.

Một tàu con thoi phát hiện hiện tượng Elves đầu tiên ngoài khơi bờ biển Nam Mỹ năm 1990 và nó rất ít khi xuất hiện. Tuy nhiên, trước khi chứng kiến Elves, giới thiên văn đã công nhận sự tồn tại của chúng dựa trên lý thuyết khoa học.

Sét dị hình Sprites

Sét Sprites là những tia nhấp nháy màu đỏ xuất hiện trên các đám mây bão và có nhiều hình dạng khác nhau. Các nhà khoa học tình cờ phát hiện hiện tượng kỳ lạ này vào năm 1989 khi nghiên cứu đoạn băng dữ liệu từ tàu con thoi. Nó xuất hiện khá ngắn và giống một con sứa đỏ phát sáng với một đám mây đỏ cam tạo thành các tua bên dưới và một vòng tròn bên trên. Chúng thường xuất hiện ở khoảng cách 80 km đến 145 km so với mặt đất.

Giới khoa học cho rằng sét Sprites là một trong những nguyên nhân gây ra các sự cố tai nạn không thể giải thích của các phương tiện có tầm hoạt động cao hơn các đám mây bão.

Sét đen

Sét đen bao gồm các tia gamma năng lượng cao và sáng tới mức chỉ có thể quan sát nó từ độ cao hàng trăm km bên ngoài khoảng không vũ trụ. Chúng thường xuất hiện trong các cơn bão, ở độ cao các máy bay thương mại hoạt động. Các nhà khoa học cho rằng, khi máy bay đi vào vùng bão, hành khách và phi hành đoàn có thể nhận lượng phóng xạ gấp 10 lần lượng con người phải chịu khi chụp X-quang. Mức độ này có thể gây hại cho sức khỏe con người, đặc biệt với bệnh nhân ung thư.

Rất nhiều người có thể là nạn nhân của sét đen mà không hay biết. Tuy nhiên, máy bay hiếm khi trúng sét đen, vì đài kiểm soát không lưu thường chỉ dẫn các phi cơ tránh bão khi gặp thời tiết xấu.

Sét xanh

Hiện tượng kỳ lạ này hình thành phía trên các đám mây bão. Nó trông giống như một ngôi sao băng và di chuyển trong tầng điện ly cách mặt đất khoảng 40 km đến 80 km. Nó chỉ kéo dài khoảng vài phần nghìn giây nhưng sáng hơn sét dị hình Elves và Sprites.

Lửa Saint Elmo

Lửa Saint Elmo là hiện tượng plasma phát sáng xuất hiện như đốm lửa trên các vật thể khác. Nó sinh ra trong những cơn mưa dông có sấm sét hay một vụ nổ núi lửa. Nhiều người còn nhìn thấy tia lửa điện Saint Elmo phóng ra từ cánh máy bay khi chúng đang di chuyển trong vùng bão.

Hiện tượng này đặt tên theo Thánh Elmo, thần hộ mệnh của thủy thủ do chúng thường xuất hiện trên biển khiến thủy thủ sợ hãi. Trong nhiều trường hợp, do phản ứng giữa nitơ và oxy, Elmo còn phát ra ánh sáng xanh hoặc tím.