Ngoại trừ Thượng nghị sĩ bang Utah Mitt Romney, nhiều đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ vẫn chưa gọi điện chúc mừng chiến thắng của Joe Biden trong cuộc bầu cử vừa qua. Điều này phản ánh nền tảng ôn hòa của Romney nhưng cũng cho thấy mối quan hệ cá nhân mà ông vun đắp với Biden suốt nhiều năm.

Hai người từng đối đầu trong cuộc đua tranh cử tổng thống năm 2012, dù vậy theo lời Romney, điều đó không ngăn được Biden đến phát biểu tại một hội nghị chính trị của ông hồi năm 2017.

Thượng nghị sĩ Mitt Romney của Utah. Ảnh: Reuters.

"Chúng tôi, cùng với vợ mình, đã có khoảng một tiếng trò chuyện vui vẻ. Ông ấy là một người thực tế nhưng có sức hút", Romney nhận xét về Biden.

Với 36 năm tại Thượng viện, Biden có nhiều kinh nghiệm ở Capitol Hill (Toà quốc hội Mỹ) hơn bất kỳ tổng thống Mỹ nào khác. Tuy nhiên, chỉ 1/4 số người mà ông từng làm việc cùng hiện vẫn giữ ghế tại Quốc hội, đồng nghĩa Biden sẽ phải dựa vào một số mối quan hệ quan trọng để hoàn thành công việc. Bên cạnh duy trì quan hệ đối tác làm việc với lãnh đạo lưỡng viện, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosy và lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell, Biden còn phải nhờ cậy đến nhiều nghị sĩ ôn hòa và đồng minh chính trị thân cận khác.

Một đồng minh chủ chốt của Biden sẽ là Thượng nghị sĩ Dân chủ bang Delaware Chris Coons. Làm bạn với Biden hơn 30 năm, Coons hiện vẫn giữ vai trò cố vấn không chính thức, thường xuyên liên lạc với tổng thống đắc cử Mỹ và đội ngũ của ông.

Thượng nghị sĩ Chris Coons phát biểu tại buổi xác nhận chức vụ cho ứng viên Thẩm phán Tòa án Tối cao Amy Coney Barrett trước Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ hồi tháng 10. Ảnh: AFP.

Coons lâu nay vẫn được đánh giá là một người ôn hòa, sẵn sàng làm việc với phe Cộng hòa. "Ông ấy được họ tin tưởng giống như một sứ giả", trợ lý đảng Dân chủ cho hay. "Tôi nghĩ tất cả mọi người tại Quốc hội đều biết, nếu Chris Coons tìm đến bạn với một ý tưởng thì đó là điều mà Nhà Trắng muốn".

Với tổng thống đắc cử, giá trị của Coons còn nằm ở việc ông sẽ giúp Biden thăm dò quan điểm của các nhóm thượng nghị sĩ trung lập, những người có ảnh hưởng trực tiếp tới các đề cử của tổng thống, các dư luật chi tiêu hay các dự luật quan trọng.

Nếu nói về đồng minh gần gũi của Biden tại Quốc hội, không thể bỏ qua cái tên Joe Manchin. Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ bang Tây Virginia từng có thời gian ít được chính quyền tổng thống Barack Obama chào đón. Ông thường bỏ phiếu chống lại các quyết sách của chính quyền về những vấn đề như biến đổi khí hậu, thương mại và súng. Trong nhiệm kỳ thứ hai của Obama, Manchin chỉ thường xuyên liên lạc với duy nhất một quan chức chính quyền là Biden.

Thượng nghị sĩ Dân chủ bang Tây Virginia Joe Manchin. Ảnh: Reuters.

"Manchin không có mối quan hệ tốt với bất kỳ ai trong chính quyền Obama ngoại trừ Joe Biden", trợ lý giấu tên của đảng Dân chủ tại Quốc hội cho hay. "Biden có lẽ là người duy nhất (ở Nhà Trắng) mà Manchin sẽ gọi điện và người duy nhất gọi cho Manchin".

Biden từng là cố vấn cho Manchin về một dự luật kiểm soát súng hồi năm 2013. Có thời điểm, Manchin yêu cầu Biden ngăn Nhà Trắng công khai ủng hộ dự luật vì lo sợ nó có thể giết chết động lực ủng hộ từ đảng Cộng hòa.

"Biden đã giữ cho Nhà Trắng không thể hiện thái độ tán thành hay nói bất kỳ điều gì về nó", nguồn tin cho biết.

Dự luật cuối cùng không được Thượng viện thông qua nhưng nó cho thấy tinh thần sẵn sàng làm việc cùng nhau giữa Biden và Manchin.

Manchin từng dành nhiều thời gian tại Quốc hội cố gắng thuyết phục các đồng nghiệp cùng tạo thành những nhóm lưỡng đảng để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau. Dưới thời tổng thống Obama hay Trump, nỗ lực này thường không đi quá xa. Nhưng với một tổng thống với quan điểm sẵn sàng thỏa hiệp ở Nhà Trắng như Biden, Manchin có thể thành công.

Manchin cũng có thể giúp Biden xây cầu kết nối với những cử tri của Trump. Tây Virginia là bang ủng hộ Trump quan trọng thứ hai, sau Wyoming. Điều này giúp ông có cái nhìn sâu rộng hơn về cơ sở ủng hộ Trump trong nhóm cử tri thuộc tầng lớp lao động da trắng, những người vẫn tiếp tục rời bỏ đảng Dân chủ. Nếu Biden muốn lấy lại lòng tin từ nhóm cử tri này, điều ông cần làm là gọi cho Manchin.

Có lẽ không cá nhân nào có vai trò quan trọng trong thành công của tổng thống đắc cử Biden hơn Hạ nghị sĩ James Clyburn. Sự ủng hộ ông dành cho Biden trước cuộc bầu cử sơ bộ ở Nam Carolina hồi đầu năm nay đã làm hồi sinh chiến dịch tranh cử đang khó khăn của Biden bằng cách giúp họ thu phục các cử tri da màu trên khắp miền Nam.

Hạ nghị sĩ James Clyburn của Nam Carolina. Ảnh: Reuters.

Đây là bước đầu tiên để Biden giành được đề cử từ đảng Dân chủ nhưng đóng góp của Clyburn chưa dừng lại ở đó. Ông còn có công lao trong việc khuyến khích Biden chọn Thượng nghị sĩ Kamala Harris trở thành ứng viên phó tổng thống.

Với tư cách nghị sĩ da màu cấp cao nhất trong Quốc hội và đảng viên Dân chủ đứng thứ ba tại Hạ viện, Clyburn có vị thế mạnh mẽ để tiếp tục gây ảnh hưởng tới Biden về cả nhân sự lẫn chính sách. Sau khi Biden được xướng tên là tổng thống đắc cử, trả lời phỏng vấn CNN, Clyburn cho biết ông thường xuyên trao đổi với đội ngũ chuyển giao quyền lực.

Nhà lập pháp kỳ cựu này cũng đưa ra những chỉ trích mang tính xây dựng từ bên ngoài Nhà Trắng. Trong một cuộc phỏng vấn với báo Hill hồi tuần trước, Clyburn khen ngợi việc Biden chọn Linda Thomas-Greenfield cho vị trí đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc nhưng lưu ý rằng tổng thống đắc cử cần đa dạng hóa các lựa chọn nội các của mình.

Bằng việc duy trì mối quan hệ cộng tác tích cực với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, Biden có thể đẩy nhanh năng suất thông qua các dự luật, giới chuyên gia nhận định.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi phát biểu trước báo giới tại Tòa nhà Quốc hội ở Washington hôm 3/11. Ảnh: Reuters.

Ông và Pelosi từng có thời gian dài hợp tác với nhau xử lý các dự luật quan trọng, đầu tiên là những năm hai người cùng làm việc tại Quốc hội, sau đó là dưới chính quyền Obama, giúp thông qua Đạo luật Chăm sóc sức khỏe Giá cả phải chăng.

Pelosi cũng phối hợp với Biden giúp đảm bảo sự ủng hộ của đảng Dân chủ tại Hạ viện đối với thỏa thuận hạt nhân Iran. Một phụ tá của Pelosi nhận xét với CNN rằng bà và Biden "giống như được cắt ra từ cùng một tấm vải".