Hiệu quả của vaccine Covid-19 là vấn đề giới chuyên gia và người dân toàn cầu quan tâm. Bởi điều đó quyết định việc tiêm mũi nhắc lại, tăng cường và tiêm loại vaccine nào thay thế khi nguồn cung cấp không đủ đáp ứng.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra nhóm dân số có lượng kháng thể từ vaccine Covid-19 suy giảm mạnh theo thời gian.

Mức độ kháng thể tùy thuộc từng nhóm bệnh nhân

Ngày 5/11, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) công bố báo cáo hàng tuần phân tích hiệu quả của vaccine mRNA (Pfizer và Moderna). Nghiên cứu thực hiện trên 20.101 người trên 9 tiểu bang có hệ miễn dịch suy yếu. Trong số này, 10.564 người đã được tiêm chủng đầy đủ. Thời gian thực hiện từ tháng 1 đến tháng 9.

Dữ liệu so sánh với 69.116 người trưởng thành có hệ miễn dịch bình thường, trong đó, 29.456 người đã được tiêm chủng vaccine Covid-19 đầy đủ.

Nhóm nghiên cứu phát hiện hiệu quả của vaccine mRNA ở người suy giảm miễn dịch thấp hơn nhóm bình thường, chỉ đạt 77% so với 90%. Song, không phải kháng thể ở tất cả bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch đều đạt được mức này.

Nghiên cứu chỉ ra “hiệu quả của vaccine thay đổi đáng kể giữa các nhóm bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch”. Cụ thể, với người đã ghép tạng hoặc cấy tế bào gốc, hiệu quả của vaccine mRNA sau hai liều chỉ đạt hơn 59%. Trong khi đó, con số này ở những người bị rối loạn viêm khớp hoặc thấp khớp là 81%.

GS William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Vanderbilt, Mỹ, đánh giá: “Những phát hiện này rất quan trọng nhưng không quá ngạc nhiên. Bình thường, cơ thể của những người này đã khó tạo ra kháng thể với mọi vaccine, thuốc khác mà không riêng gì vaccine Covid-19”.

Trước đó, ABC News dẫn một nghiên cứu cho thấy chỉ hơn 50% bệnh nhân ung thư máu, tủy xương, hạch bạch huyết có kháng thể chống nCoV sau khi tiêm vaccine.

Theo CDC, người bị suy giảm miễn dịch gồm bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, người được cấy ghép tạng, đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, bệnh nhân mắc các bệnh di truyền.

Giới chuyên gia vẫn chưa hiểu rõ cơ chế của hiện tượng này. Đáp ứng kháng thể giảm có thể do hệ miễn dịch của họ không còn hoạt động tốt. Thuốc mà bệnh nhân đang dùng cũng có thể gây ảnh hưởng tác dụng của vaccine. Mỗi loại bệnh lại được điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch khác nhau.

Đó là lý do khiến hiệu quả của vaccine Covid-19 ở từng bệnh nhân cũng khác nhau. CDC thống kê người bị suy giảm miễn dịch trung bình đến nặng chiếm khoảng 3% dân số trưởng thành tại Mỹ.

Người bị suy giảm miễn dịch cần làm gì?

CDC khuyến cáo người có hệ miễn dịch bị tổn hại từ trung bình đến nghiêm trọng nên tiêm liều vaccine mRNA thứ 3 sau ít nhất 28 ngày tiêm liều thứ hai.

Dù vậy, liều thứ 3 cũng không đảm bảo cơ thể những bệnh nhân này tạo ra kháng thể như người khác. “Ngay cả sau khi tiêm vaccine Covid-19 mũi 3, những người bị suy giảm miễn dịch vẫn thuộc nhóm dễ tổn thương hơn”, TS Schaffner nhấn mạnh.

Đó cũng là lý do ông khuyến cáo các bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch nên đeo khẩu trang nơi công cộng, hạn chế tới nơi đông người và giữ khoảng cách an toàn nhiều nhất có thể. Các chuyên gia dự đoán những người này có thể sẽ cần tiêm mũi vaccine Covid-19 thứ 4 trong thời gian tới. Song, thời gian chưa ấn định, ít nhất là phải sang năm 2022.

Trong thời gian chờ đợi, AstraZeneca đã yêu cầu Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp cho phương pháp điều trị bằng kháng thể có tác dụng kéo dài. Loại thuốc này được dùng cho những người có nguy cơ lây nhiễm nCoV cao, giúp bảo vệ họ khỏi mắc bệnh khi kháng thể tạo ra từ vaccine không đủ.

Bên cạnh đó, các chuyên gia khuyến cáo chúng ta không nên thực hiện các xét nghiệm kháng thể để xác định mức độ bảo vệ từ vaccine Covid-19. Bởi những kết quả này không đáng tin cậy và thế giới chưa có quy định nồng độ kháng thể bao nhiêu là đủ để bảo vệ người tiêm khỏi nguy cơ lây nhiễm.