Ngày 27/9, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã công bố Sách trắng Quốc phòng thường niên, trong đó thể hiện "quan ngại sâu sắc" về các hoạt động đơn phương thay đổi hiện trạng trên Biển Đông do Trung Quốc tiến hành.

Tài liệu trên nhận định Trung Quốc đang tiếp tục gia tăng chi phí quốc phòng một cách không minh bạch nhằm xây dựng quân đội lớn mạnh hàng đầu thế giới vào giữa thế kỷ 21.

Trung Quốc đang tích cực tăng cường sức mạnh quân sự cả về số lượng lẫn chất lượng, trong đó tập trung tăng cường năng lực tác chiến hạt nhân, tên lửa và tác chiến trên không, trên biển.

Việc tăng cường này sẽ dẫn tới việc nâng cao năng lực chống tiếp cận/ngăn cản khu vực (A2/AD) và năng lực tác chiến viễn dương của quân đội Trung Quốc.

Đáng chú ý, Nhật Bản nhận định các hoạt động đơn phương thay đổi hiện trạng trên Biển Đông do Trung Quốc tiến hành là "đáng quan ngại sâu sắc."

Trong phần mở đầu, Sách trắng nhận định tính chất không chắc chắn về trật tự thế giới hiện nay ngày càng tăng, trong khi đó sự cạnh tranh giữa các quốc gia về chính trị, kinh tế và quân sự ngày càng hiện rõ.

Sách trắng cũng bày tỏ quan ngại về những thách thức an ninh mà một quốc gia đơn lẻ không thể tự mình giải quyết được ngày càng tăng, như vấn đề bảo đảm an ninh trên biển, vũ khí hủy diệt hàng loạt, bảo đảm an toàn không gian mạng và vũ trụ cũng như các cuộc xung đột khu vực và khủng bố quốc tế. Từ đó, Nhật Bản kêu gọi sự hợp tác quốc tế để cùng nhau giải quyết những vấn đề này.

Sách trắng tiếp tục khẳng định quan hệ đồng minh Nhật-Mỹ là một trong 3 trụ cột trong chính sách quốc phòng của mình, bên cạnh xây dựng cấu trúc phòng thủ của riêng Nhật Bản và tăng cường hợp tác an ninh đa phương.

Trên cơ sở các trụ cột này, Nhật Bản đang thúc đẩy hợp tác với Mỹ trong nhiều lĩnh vực như hợp tác đối phó trên không gian mạng và vũ trụ, hợp tác phòng thủ tên lửa, tập trận song phương, bảo đảm an ninh trên biển...

Trong thời gian tới, hai bên sẽ tiếp tục tiến hành các hoạt động song phương như hỗ trợ xây dựng năng lực, cứu hộ cứu nạn, tập trận ba bên và đa phương, hợp tác công nghệ quốc phòng... nhằm tăng cường sự hiện diện của Nhật Bản và Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, cũng như duy trì trật tự trên biển tự do và rộng mở tại khu vực này.

Một điểm đáng chú ý trong Sách trắng là căng thẳng quan hệ Nhật-Hàn dường như đã khiến Nhật Bản không đánh giá cao việc hợp tác quan hệ quốc phòng với Hàn Quốc như trước đây.

Nội dung trong Sách trắng Quốc phòng của Nhật Bản. (Ảnh: Bùi Hồng Hà)

Trong phần đề cập tới quan hệ giữa Nhật Bản với các đối tác quốc tế, Hàn Quốc đứng thứ 4 sau Australia, Ấn Độ và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Năm 2018, Hàn Quốc đứng ở thứ 2 trong danh sách này.

Trong phần đề cập tới tình hình Triều Tiên, Sách trắng cho biết những năm gần đây, Triều Tiên đã thử nghiệm tên lửa đạn đạo với tần suất chưa từng có nhằm tăng cường khả năng hỏa lực và năng lực tấn công.

Thông qua thử hạt nhân để thành thạo về mặt kỹ thuật, Triều Tiên đang thực hiện làm nhỏ đầu đạn hạt nhân để lắp đặt cho tên lửa đạn đạo.

Sách trắng nêu rõ: "Những động thái quân sự này là mối đe dọa nghiêm trọng và cấp thiết của đất nước chúng ta, đồng thời gây tổn hại tới hòa bình và an ninh của khu vực cũng như thế giới."

Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho rằng mặc dù Triều Tiên đã có một số động thái tích cực như đối thoại với Mỹ, hủy bỏ thử hạt nhân và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), nhưng Bình Nhưỡng chưa phá hủy các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt và các loại tên lửa đạn đạo một cách hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược.