Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị suy dinh dưỡng thấp còi nhưng các nghiên cứu thống kê cho thấy, trẻ thiếu các vi chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình phát triển là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng này. Khẩu phần ăn của trẻ Việt hiện mới chỉ đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu canxi và khoảng 10% nhu cầu vitamin D theo khuyến nghị.

Suy dinh dưỡng thấp còi rất hay gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Đây cũng là giai đoạn có ảnh hưởng quyết định 60% chiều cao của trẻ khi trưởng thành. Vì thế, khi con gặp tình trạng này, bố mẹ cần có chế độ dinh dưỡng và chăm sóc đặc biệt để trẻ bắt kịp đà tăng trưởng ở những giai đoạn tiếp theo.

Trẻ suy dinh dưỡng thấp còi cần chế độ chăm sóc đặc biệt

Chế độ dinh dưỡng đặc biệt

Dựa vào mức độ suy dinh dưỡng của trẻ và tính cách của trẻ, bố mẹ cần linh hoạt trong việc lên kế hoạch dinh dưỡng cho con.

Bữa ăn của trẻ càng đa dạng các tốt và cách chế biến món ăn nên tùy theo lứa tuổi và sở thích của bé để "biến tấu" cho phù hợp, miễn sao đáp ứng được đủ các dưỡng chất thiết yếu, hạn chế tối đa các thực phẩm bất lợi cho quá trình tăng trưởng như đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, bánh kẹo ngọt, nước ngọt có ga...

Tùy lứa tuổi của con, bố mẹ có thể lưu ý mức độ đặc/loãng của thức ăn. Nên nấu đặc vừa phải và nêm nếm mùi vị hấp dẫn tạo cảm giác thèm ăn ở trẻ. Thực phẩm nấu loãng phần lớn là nước sẽ có năng lượng thấp hơn. Ngoài ra, nên thêm dầu mỡ vào bữa ăn. Mẹ bổ sung 1 muỗng dầu hoặc mỡ vào mỗi bát cháo, bột, thức ăn (với trẻ ăn cơm) để trẻ hấp thụ tốt hơn các vitamin D, E...

Trẻ cần được tăng thêm bữa ăn phụ ngoài bữa chính và nếu bữa ăn chính trẻ ăn quá ít nên bổ sung thêm thực phẩm khác như sữa, chế phẩm từ sữa, trái cây... Nếu con không ăn hết và có dấu hiệu chán, bố mẹ không nên ép trẻ thêm vì điều này sẽ khiến trẻ sợ hãi, nôn trớ và sẽ kéo theo tình trạng biếng ăn về sau.

Đặc biệt, trong chế độ dinh dưỡng của trẻ, bố mẹ cần lưu ý hơn tới các vi chất quan trọng giúp trẻ tăng trưởng chiều cao và khỏe mạnh như canxi, vitamin D….

Có rất nhiều thực phẩm giàu canxi, bố mẹ cần đảm bảo trẻ đủ vitamin D để hấp thu tối đa canxi

Canxi là thành phần chính trong cấu trúc xương, cung cấp đầy đủ canxi làm tăng mật độ xương.  Canxi có nhiều trong tôm, cua, sò, ốc, các loại rau màu xanh thẫm, các loạt đậu, sữa và chế phẩm từ sữa… Tuy nhiên, canxi sẽ khó hấp thu vào máu, chuyển hóa vào xương nếu thiếu vitamin D. Canxi cũng dễ dàng bị mất đi qua nước tiểu bởi thói quen sử dụng nhiều nước ngọt có ga, ăn quá mặn…

Trẻ dễ đạt được canxi qua nguồn thực phẩm phong phú hằng ngày còn vitamin D thì không. Các chuyên gia nhận định, thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến còi xương, biến dạng xương, thấp lùn… mà các bù đắp sau này không thể hồi phục được.

Do đó, bổ sung vitamin D dự phòng được khuyến cáo trên thế giới với mọi đối tượng trẻ em. Trẻ dù bú mẹ hoàn toàn hay không hoàn toàn đều cần bổ sung 400 IU vitamin D/ngày kể từ khi sinh ra để phòng ngừa còi xương. Sử dụng sản phẩm bổ sung vitamin D3 (đặc biệt là vitamin d3 dạng xịt) hiện được xem là giải pháp tiện lợi cho các bậc phụ huynh và hiệu quả cho trẻ.

Đảm bảo giấc ngủ và vận động hợp lý

Bố mẹ nên lưu ý nguyên tắc cho trẻ ngủ sớm trước 10h đêm vì trong khoảng thời gian từ 10h đêm đến 3h sáng, hormone tăng trưởng GH hoạt động mạnh nhất. Tổng thời gian ngủ trong ngày của trẻ từ 1 - 5 tuổi cần từ 10 – 14 tiếng.

Đảm bảo cho trẻ ngủ sớm và ngon giấc

Bố mẹ cũng đừng quên tạo thói quen cho trẻ vận động, luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày bởi khi vận động đúng cách, các mô xương sẽ phát triển nhanh hơn, tạo ra lực cơ lớn hơn trên xương, thúc đẩy quá trình khoáng hóa xương, giúp xương dài hơn.

Bên cạnh đó, việc vận động phù hợp còn làm tăng quá trình trao đổi chất, tuần hoàn máu, điều hòa hoạt động của nội tiết tố, giúp hormone tăng trưởng GH tiết ra nhiều hơn, tăng cảm giác thèm ăn ở trẻ, ngủ sâu giấc hơn.

Với trẻ suy dinh dưỡng thấp còi, để con lấy lại đà tăng trưởng và phát triển tốt không chỉ cần sự khoa học mà rất cần cả sự kiên nhẫn của các bậc phụ huynh. Đừng quá áp lực lên chính bản thân mình và tạo căng thẳng cho trẻ. Khi được sống trong môi trường ấm áp, trong tâm trạng thoải mái, hạnh phúc, trẻ sẽ phát triển tốt hơn.

Ngoài ra, trẻ cần được giữ gìn vệ sinh khi ăn uống, ở trong môi trường sạch sẽ, tiêm phòng đầy đủ, tẩy giun định kỳ (với trẻ trên 2 tuổi) và nên được đưa đi khám định kỳ để theo dõi tình trạng phát triển và có biện pháp điều trị kịp thời.