Ảnh minh họa: Petrotamin

Theo trang mạng abc.net.au, cơ sở sản xuất khí helium trong nước duy nhất của Australia sẽ ngừng hoạt động trong vài tháng tới, nhưng liệu một mỏ khí tự nhiên mới ở Vùng lãnh thổ Bắc Australia có thể lấp đầy khoảng trống về nguồn cung?

p>Kể từ năm 2010, khí helium - được công ty British Oxygen Company (BOC), nhà sản xuất helium duy nhất ở Australia - sản xuất như là một sản phẩm thứ cấp từ nhà máy khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của công ty dầu khí Santos ở Darwin (Vùng lãnh thổ Bắc Australia).

Tuy nhiên, trước tình trạng nguồn cung khí tiếp liệu (feedgas) cho nhà máy khí đốt sẽ cạn kiệt trong những tháng tới, Australia sắp không còn sản xuất khí helium ở trong nước. BOC cho biết họ đang tích cực tìm kiếm các nguồn khí tiếp liệu mới, nhưng "nếu cơ sở trên đóng cửa, BOC sẽ chuyển sang mô hình nhập khẩu hoàn toàn".

Tình trạng thiếu helium trên toàn cầu

Nhắc tới khí helium, có lẽ nhiều người sẽ nghĩ ngay tới những quả bóng bay trong các sự kiện, bữa tiệc hay thói quen giải trí mà nhiều người thường hít loại khí này để thay đổi giọng nói một cách tạm thời. Tuy nhiên, helium là một loại khí quan trọng đối với một số ngành công nghiệp. Loại khí này được sử dụng để làm mát nam châm siêu dẫn trong các thiết bị chụp cộng hưởng từ (MRI), trong sản xuất năng lượng hạt nhân, chế tạo các tấm pin năng lượng Mặt Trời, sợi quang học cũng như nhiều ứng dụng khác.

Ông Phil Kornbluth, chuyên gia hàng đầu về khí helium có 40 năm kinh nghiệm, cho biết: "Ứng dụng helium trong lĩnh vực điện tử đang phát triển mạnh, trong đó helium được sử dụng trong quy trình sản xuất chất bán dẫn. Việc ứng dụng khí này dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ rất nhanh trong những năm tới, trong đó nhiều nhà máy sản xuất chất bán dẫn đang được xây dựng, trong khi các nước phương Tây đang chú trọng vào sản xuất vật liệu này".

Nhu cầu helium trên toàn cầu là khoảng 6,5 tỷ foot khối (ft3), tương đương 0,18 tỷ m3 mỗi năm, nhưng sản lượng helium toàn cầu chỉ đạt khoảng 6 tỷ ft3. Vì vậy, các nhà sản xuất helium hiện đang phải sử dụng nguồn dự trữ để đáp ứng kịp nhu cầu. Nguyên nhân dẫn đến sự thiếu hụt trên là do nhu cầu tăng vọt sau đại dịch COVID-19 và một nhà máy khí đốt của Nga đã không đáp ứng được nguồn cung như dự kiến do xảy ra một vụ nổ tại đây.

Ông Kornbluth cho rằng ngay cả khi nguồn cung helium trong nước cạn kiệt và xảy ra tình trạng thiếu hụt trên toàn cầu, Australia vẫn cần đảm bảo nguồn cung cho người tiêu dùng trong nước. Ông cho biết: "Helium là một ngành kinh doanh toàn cầu - nếu thiếu hụt helium trên thế giới, điều này cũng phản ánh ở Australia. Và nếu trên thế giới có nguồn cung dồi dào, ở Australia cũng tương tự. Nhưng tôi muốn nói rằng thật tuyệt khi có thể tự cung tự cấp được một loại khí như helium".

Nguồn helium tiềm năng ở Vùng lãnh thổ Bắc Australia

Hiện nay, một nhóm liên doanh giữa các công ty, bao gồm công ty sản xuất và thăm dò dầu khí Central Petroleum, công ty năng lượng Santos và công ty thăm dò helium có tên Peak Helium đang phối hợp khám phá tiềm năng sản xuất helium mới của Australia. Trong năm nay, các công ty trên đang có kế hoạch khoan 3 giếng ở lưu vực Amadeus, phía Nam thị trấn Alice Springs - khu vực mà các công ty đang kỳ vọng sẽ tìm thấy khí helium, hydro và khí đốt tự nhiên.

Helium là một loại khí nhẹ và thường thoát ra ngoài khí quyển thông qua các vết nứt trên đá. Đây là lý do tại sao loại khí này lại rất hiếm. Ông Leon Devaney, Giám đốc điều hành của công ty Central Petroleum, cho biết: "Lưu vực Amadeus thật may mắn vì có lớp muối dày dưới lòng đất. Muối là một trong số ít các chất bao phủ rất tốt để giữ khí helium, vì vậy loại khí này không thể đi qua muối và tích tụ lại ở dưới. Những gì chúng tôi có thể làm là khoan qua lớp muối và tiếp cận những khu vực có nồng độ helium cao".

Trong một ước tính ban đầu về trữ lượng tài nguyên được công bố trong tháng 4/2023, Central Petroleum cho biết lưu vực Amadeus nằm ngay giữa lục địa Australia có khả năng chứa khoảng 44 tỷ ft3 helium. Trữ lượng này cao gấp khoảng 7 lần nhu cầu hiện nay trên toàn cầu.

Tuy nhiên, chuyên gia hàng đầu về helium, ông Kornbluth, cho rằng việc ước tính trữ lượng của Central Petroleum là do nội bộ công ty thực hiện, chưa có sự tham gia của các chuyên gia độc lập. Ông Kornbluth cho biết: "Trữ lượng trên chưa được chứng minh. Những dự đoán về trữ lượng tài nguyên trên có thể đúng nếu một loạt các giả định của Central Petroleum trở thành sự thật".

Ông Kornbluth đánh giá: Ai cũng biết rằng helium có trong các mỏ khí ở lưu vực Amadeus. Tuy nhiên, rất khó để ước tính trữ lượng với mức độ như Central Petroleum đã tuyên bố, cho đến khi chúng ta hoàn thành một số giếng khoan và tiến hành một vài cuộc thăm dò tiếp theo.

Nếu nguồn tài nguyên helium được thương mại hóa, Central Petroleum hy vọng loại khí này có thể được vận chuyển đến Darwin, Vùng lãnh thổ Bắc Australia để xử lý tinh chế trước khi bán ra thị trường. Ông Devaney nhận định, đây sẽ là một cách tuyệt vời để cung cấp khí helium với chi phí sản xuất thấp cho thị trường Australia, trong khi nguồn cung dư thừa sẽ được đưa ra thị trường toàn cầu.

Ông Devaney chia sẻ, nếu dự án khám phá thành công, kết quả này sẽ được thẩm định và các công ty trên sẽ chuyển sang phát triển cho mục đích thương mại. Ông nhấn mạnh: "Đây không phải là điều có thể xảy ra trong một sớm một chiều... song điều này có thể có tác động đến thị trường toàn cầu nếu trữ lượng helium tại đây đạt ước tính ban đầu"./.