Tôi đã từng khóc lóc ôm tấm ảnh của ba cho đến khi nghẹt mũi không thở nổi, nước mắt ướt đẫm chiếc áo khoác và mồ hôi rịn ra mãi không ngừng giữa đêm đông. Tôi ghét thế giới của người lớn, ghét chú cứ mỗi lần đi công tác về lại đem một đống quà dỗ ngọt hai chị em tôi, ghét mẹ cứ mải mê chuẩn bị đồ ăn tươm tất để chào đón chú dù cả mấy ngày qua trong nhà đã hết sạch gạo.

Tính đến giờ thì chị tôi bỏ đi biệt xứ đã nhiều năm, có lẽ là từ ngày chị thấy mẹ tôi và chú cùng bước ra từ căn buồng tối tăm của mẹ. Ba tôi mất sớm, mình mẹ nuôi hai chị em tôi lớn lên trong những thương yêu đầy ắp tuy cuộc sống miền quê nghèo vốn chẳng đủ no. Rồi chú xuất hiện cạnh mẹ tôi, chẳng hiểu vì sao họ không kết hôn mà phải giày vò nhau trong cái mối quan hệ bị người đời chê trách và ghét bỏ. 

Tôi không biết những suy tư sâu kín nơi trái tim mẹ ra sao, tôi chỉ biết tuổi thơ tôi chẳng có lấy một người bạn cùng mình nhặt cánh hoa rơi ép vào cuốn vở hay cùng tôi rong ruổi khắp mọi ngõ ngách làng quê.

Những năm tháng bị xóm làng hắt hủi, bị bạn bè xa lánh, tôi thường ngồi thủ thỉ với mặt nước mênh mang của con sông quê hiền hậu. Tôi không muốn về nhà vì cứ về nhà là lại phải đi qua mấy bà cạnh chợ chiều hay ngồi buôn chuyện. Nhiều khi tôi cũng không rõ họ to nhỏ điều gì nhưng vào trong tai tôi thì sẽ thành câu chuyện về mẹ và chú cùng đứa con của người đàn bà cướp chồng người ta.

Tôi lớn dần lên cùng nỗi cô đơn, cất đi những câu chuyện về gia đình mỗi khi người bạn mới kể về chuyến du lịch cùng ba mẹ của cậu. Lúc thi Đại học cứ mơ về thành phố, mơ về những người bạn cùng tôi lượn lờ khắp ngõ ngách Hà Nội. Rồi đến lúc gặp được lại chẳng dám mở rộng trái tim để đón ánh bình minh của mùa xuân ấm áp. 

Những lúc vừa học vừa làm thêm khiến cơ thể tôi mệt nhoài xụi lơ trong một góc phòng nhỏ hẹp, hình bóng của mẹ và chú lại hiện về. Đột nhiên tôi thấy trừ lúc chú ở bên thì mẹ chỉ là một người đàn bà lầm lũi và cô độc. 

Tôi từng suy nghĩ rất nhiều về việc hai người họ có tình cảm mà không chịu lấy nhau. Cứ mỗi lần họ bên nhau thì ngọt ngào ấm áp như tình nồng thắm thiết, thế nhưng rời xa nhau lại ngẩn ngơ cùng bao đêm tự dằn vặt bản thân. Đôi lúc tôi muốn hỏi mẹ rằng vì sao phải khổ như vậy, nhưng mỗi lần nhìn hai người họ tôi đều không thể cất lời.

Từ lúc tôi lên thành phố, mẹ một mình ở lại nơi hai gian nhà ngói đã bạc màu. Ngày nào mẹ cũng lượn quanh mấy sào ruộng mà năm xưa ba tôi để lại, mỗi lần về nhà là mỗi lần đôi mắt mẹ đỏ hoe. 

Nội tôi bảo dạo này chú ít sang chơi, bảo rằng đàn bà tàn rồi thì làm gì còn ai cần nữa. Nếu ngày trước hai người họ kết hôn, tuy chẳng chúc phúc được nhưng nội cũng đâu phản đối gì nhiều. Nội đã đi gần hết cả đời người, nhìn biết bao nhiêu kiếp sống, nhưng bảo nội nhìn chị tôi đi như vậy thì làm sao có thể khoan dung. 

Mỗi lần chị tôi gọi về cho nội, miệng thì trách con trách cháu nhưng nước mắt nội chảy mãi không ngừng. Nội thương lắm đứa cháu tha hương cơ cực của nội, đau lại cái niềm đau người đầu bạc tiễn kẻ đầu xanh. 

Chiều nào nội cũng ngồi nơi mái hiên nhà vắng lặng, dỏng tai nghe mấy bà hàng xóm xì xào điều gì đó, cho đến khi mặt trời khuất bóng, thấy mẹ tôi đờ đẫn trở về thì nội lại chép miệng thở dài.

Hai, ba tháng tôi lại cố gắng sắp xếp về quê, dẫu rằng từ trước đến nay tôi luôn tự phủ nhận bản thân yêu thương mẹ. Mẹ mặc chiếc áo cũ đứng đón tôi từ đầu ngõ, trên môi nở nụ cười mà ngày xưa mẹ hay cười với ba. 

Tôi thấy mẹ bỗng như trẻ ra, không còn cái dáng vẻ của người đàn bà cằn cỗi ngày xưa tôi thường thấy. Trong ánh mắt mơ màng của mẹ, tôi thấy bóng hình ba tôi đang cùng mẹ tát nước cạnh sông quê.

Tháng trước mẹ gọi điện cho tôi, bảo chị gái tôi về rồi. Mẹ mừng lắm, giọng mẹ nghẹn ngào trong nỗi vui sướng khôn nguôi. Chị về rồi, dẫn theo chồng chị và đứa con thơ tíu ta tíu tít gọi “bà ơi” không ngớt. Bấy nhiêu năm một mình chèo chống cả mái nhà là bấy nhiêu năm mẹ giấu nhẹm đi những trống trải trong lòng vào bóng đêm vô tận. 

Lúc chị đi mẹ mãi trách bản thân, thậm chí đó là lần đầu tiên tôi thấy mẹ không đoái hoài tới chú. Mẹ cứ ngồi mãi trong góc phòng của mẹ, tiếng nức nở át cả tiếng mưa đêm. Giờ chị trở về bên mẹ, đem theo sự cảm thông làm mẹ vơi đi bao tháng ngày thương nhớ, cùng mẹ san sẻ nỗi lòng đã quen với trống vắng từ lâu.

Hơn chục năm rồi khi vào lại căn phòng luôn đóng kín của mẹ, tôi và chị mới phát hiện tấm ảnh cũ kĩ ba mẹ chụp cùng nhau ngày cưới vẫn đặt nơi đầu giường. Sắc ảnh đã nhòe theo năm tháng, nhưng khung hình thì vẫn sáng bóng do được lau chùi hàng đêm. 

Khoảnh khắc ấy tôi mường tượng ra bao nỗi ưu sầu cùng nhung nhớ sâu trong trái tim của mẹ, những nỗi lòng mà hồi đó hai chị em tôi nghe không hiểu và mẹ cũng chẳng muốn nhắc về ba làm con cái tủi hờn. 

Chị về rồi, chú chọn cách ra đi. Chú bảo chú cũng cần tìm về bến đỗ thực sự của mình để cùng con trai chăm đứa cháu nội mới chào đời. Vợ chú đi đã nhiều năm, bỏ lại mình chú với đứa con thơ ngày đêm thèm khát một người mẹ yêu chiều nó. 

Ngày xưa tôi thấy mẹ hay ngồi bên cửa sổ đan khăn len và đan áo, thấy bà nội bảo mẹ cặp bồ đến có cả con. 

Thì ra mẹ và chú, họ là những người cô độc tìm đến với nhau khi trái tim thèm khát một vòng tay và cần được sẻ chia, giúp đỡ. Trong họ đều có tổn thương, đều có người họ đã trao trọn con tim nhưng đường tình lỡ dở. Tháng năm đằng đẵng, dù chỉ muốn quên đi một người thương để về bên nhau mà nào được vẹn toàn.

Lúc chú chuẩn bị đi, mẹ và chú ôm nhau rất chặt. Hai người không nói cảm ơn hay xin lỗi, cũng chẳng khóc lóc muộn phiền. Họ dành cho đối phương một nụ cười rồi cất bước rời đi. Tôi nhìn bóng lưng chú xa dần cho đến khi dáng hình chú khuất trong màn mưa phùn dày đặc, bên tai như nghe được tiếng chú dỗ dành tôi uống thuốc như hồi nhỏ và ngửi được mùi của những thức quà chú gửi về cho hai chị em tôi. Và đâu đó lời xin lỗi tôi ôm chặt trong cổ họng.