Trong lễ Duyệt binh Chiến thắng tại Quảng trường Đỏ ngày 9/5, quân đội Nga chỉ điều một xe tăng hạng trung T-34-85 dẫn đầu khối cơ giới gồm các xe bánh lốp mà không có thêm bất cứ mẫu xe tăng chủ lực nào như những năm trước.

Cuộc duyệt binh năm nay cũng được thu gọn quy mô đáng kể khi không có màn trình diễn của các loại máy bay quân sự, khiến toàn bộ sự kiện chỉ kéo dài trong khoảng 45 phút, ngắn nhất trong lịch sử hiện đại Nga. Khoảng 10.000 binh sĩ tham gia duyệt binh năm nay, thấp hơn so với 11.000 quân nhân hồi năm ngoái.

Chính phủ Nga không đưa ra lý do cụ thể cho việc thu nhỏ quy mô lễ Duyệt binh Chiến thắng năm nay tại thủ đô Moskva hoặc những nơi khác. Tại một số thành phố, chính quyền địa phương thông báo hủy lễ Duyệt binh Chiến thắng vì lý do an ninh hoặc nguy cơ Ukraine tập kích. Ngay trước lễ duyệt binh ở Moskva, hai máy bay không người lái (UAV) đã phát nổ trên nóc Điện Kremlin.

Các chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), trụ sở ở Washington, Mỹ, cho rằng ngoài lý do an ninh, nhiều khả năng Nga đã mất lượng lớn phương tiện chiến đấu hạng nặng trong xung đột với Ukraine.

Xe tăng T-34-85 trong Duyệt binh Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ, Moskva, Nga ngày 9/5. Ảnh: RIA Novosti

Oryx, nhóm tình báo mã nguồn mở chuyên thống kê thiệt hại của các bên tham chiến tại Ukraine, ước tính quân đội Nga mất khoảng 150 xe tăng mỗi tháng ở chiến trường. Quân đội Nga cũng được cho là đã phải đưa nhiều xe tăng đời cũ từ kho niêm cất tới Ukraine để bù đắp tổn thất lực lượng.

Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), trụ sở tại London, Anh, hồi tháng 2 công bố báo cáo cho rằng Nga đã thiệt hại ít nhất 40% lực lượng xe tăng trong hơn một năm giao tranh ở Ukraine. Bộ Quốc phòng Nga không bình luận về những con số này.

Theo ISW, tổn thất này khiến Nga thiếu xe tăng trong kho dự trữ để tham gia duyệt binh. Các cuộc duyệt binh quy mô lớn trên Quảng trường Đỏ thường đòi hỏi phải huy động nhiều vũ khí, phương tiện hạng nặng tới Moskva luyện tập trong nhiều tháng.

Bộ Quốc phòng Nga cũng rất khó huy động các loại xe tăng chủ lực đang tham chiến ở Ukraine trở về Moskva để duyệt binh, bởi quân đội Ukraine có thể mở đợt phản công quy mô lớn bất cứ lúc nào. Nga cần lượng lớn xe tăng, pháo tự hành thường trực ở tiền tuyến để đối phó với các mũi tiến công, đặc biệt là khi Kiev đã được trang bị các loại xe tăng hiện đại của phương Tây.

Việc đưa hàng trăm xe tăng, thiết giáp, pháo tự hành tới Moskva luyện tập cho lễ duyệt binh sẽ là động thái rất rủi ro và có khả năng ảnh hưởng tới nguồn lực chiến đấu của Nga ở chiến trường. Các phương tiện này cũng có nguy cơ không kịp trở lại chiến trường nếu đợt phản công của Ukraine nổ ra trong tương lai gần.

Vladimir Rogov, lãnh đạo phong trào "Chúng tôi sát cánh cùng nước Nga" ủng hộ Điện Kremlin tại tỉnh Zaporizhzhia, cho rằng việc các thiết bị và phương tiện chiến đấu hạng nặng xuất hiện trong lễ Duyệt binh Chiến thắng tại Quảng trường Đỏ "là không phù hợp vì tiền tuyến cần chúng".

Ông Rogov khẳng định chỉ cần xe tăng T-34, tên lửa phòng không S-400 và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa RS-24 Yars trên Quảng trường Đỏ "là đủ" để tạo không khí hoành tráng cho sự kiện.

"Xe tăng T-34 là biểu tượng của chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Tổ hợp phòng không S-400 thể hiện hình ảnh bầu trời của nước Nga được bảo vệ. Hệ thống tên lửa chiến lược Yars là lời cảnh báo rằng nếu xảy ra đối đầu toàn cầu, chúng tôi luôn có phương thức đáp trả", ông Rogov giải thích.

Ông Rogov nói lễ Duyệt binh Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ "chứa đầy biểu tượng và thông điệp quan trọng, trong đó có những điều gửi tới phương Tây".

Theo ông, việc Nga tổ chức lễ duyệt binh với hàng nghìn quân nhân tham gia bất chấp những nguy cơ về an ninh "cho thấy chúng tôi sẵn sàng đi đến cùng trong nỗ lực bảo vệ đất nước", cũng như truyền cảm hứng cho nhiều người.