Trước khi Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố kế hoạch viện trợ cho Dải Gaza bằng đường biển, Lữ đoàn Vận tải số 7 của lục quân nước này cùng nhiều đơn vị khác đã gấp rút chuẩn bị trang thiết bị để thực hiện nhiệm vụ.

Các đơn vị này đã nhận lệnh thiết lập bến cảng nổi ngoài khơi Gaza để cung cấp thực phẩm và những hỗ trợ cần thiết khác cho người dân trong khu vực.

Đây là hoạt động phức tạp với khoảng 1.000 binh sĩ Mỹ tham gia, trong chiến dịch được ước tính kéo dài khoảng hai tháng. Ngoài những thách thức về hậu cần, tiến độ xây cảng nổi còn phụ thuộc vào sự hợp tác từ Israel.

Mỹ quyết định lập cảng nổi trong lúc Dải Gaza hứng chịu thảm họa nhân đạo, sau khi Israel mở chiến dịch quân sự tại khu vực để trả đũa vụ tấn công hồi đầu tháng 10/2023 của Hamas. Theo cơ quan y tế Dải Gaza, xung đột đã khiến hơn 30.000 người dân tại đây thiệt mạng.

Tàu vận tải của quân đội Mỹ lập cảng nổi bằng hệ thống JLOTS ngoài khơi Bowen, Australia tháng 7/2023. Ảnh: US Army

Liên Hợp Quốc cho biết gần như toàn bộ 2,3 triệu người dân tại Dải Gaza đang vật lộn tìm kiếm thức ăn, hơn nửa triệu người đối mặt với nạn đói. Việc tiếp nhận thực phẩm, vật tư y tế và viện trợ khác tại Dải Gaza rất khó khăn, thậm chí là bất khả thi do giao tranh liên tục.

Lính Israel tháng trước nổ súng khi hàng nghìn người vây quanh đoàn xe tải chở hàng viện trợ ở Gaza City, khiến hơn 100 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương.

Các đoàn xe chở hàng viện trợ phải di chuyển từ cửa khẩu Rafah trên biên giới với Ai Cập hoặc Kerem Shalom giáp Israel, cả hai đều nằm ở miền nam Dải Gaza, sau đó băng qua vùng giao tranh để đến khu vực bị cô lập ở miền bắc.

Ngoài ra, một số người biểu tình Israel những tuần qua cố gắng chặn các đoàn xe viện trợ vào Dải Gaza.

Máy bay Mỹ tuần trước bắt đầu thả hàng viện trợ cho Dải Gaza, song hoạt động này chỉ cung cấp lượng hạn chế và hàng hóa có thể không đến tay những người cần chúng.

Bác sĩ tại một bệnh viện ở Dải Gaza tuần trước cho biết 5 người thiệt mạng và 10 người bị thương trong sự cố liên quan đến kiện hàng thả từ trên không, dường như do trục trặc về dù. Mỹ và Jordan phủ nhận trách nhiệm.

Trong bài phát biểu ngày 7/3, Tổng thống Biden chỉ đạo quân đội xây dựng cảng nổi "có thể tiếp nhận các tàu lớn chở thực phẩm, nước uống, thuốc men và lều bạt" ở ngoài khơi Dải Gaza. Ông Biden khẳng định cảng nổi sẽ cho phép tăng đáng kể lượng hàng viện trợ nhân đạo tới Dải Gaza mỗi ngày.

Các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết lữ đoàn 7 của nước này đã tập hợp thiết bị và tàu kéo thuộc hệ thống Hậu cần chung ngoài khơi (JLOTS). Hệ thống này giống một bộ xếp hình khổng lồ với các tấm thép dài tới 12 m, có thể kết nối với nhau để tạo thành cảng nổi và cầu phao hai làn xe với chiều dài gần 550 m.

Quân đội Mỹ trong những ngày tới sẽ đưa toàn bộ thiết bị lên tàu vận tải cỡ lớn thuộc Bộ Tư lệnh Vận tải Hàng hải Quân sự, băng qua Đại Tây Dương để đến Dải Gaza.

Sau khi thiết lập xong bến cảng nổi phục vụ tàu lớn dỡ hàng, các tàu quân sự nhỏ hơn sẽ chuyển hàng viện trợ từ cảng nổi đến cầu phao ven biển ở Dải Gaza.

Tàu vận tải của quân đội Mỹ lập cảng nổi bằng hệ thống JLOTS ngoài khơi bang Virginia tháng 8/2022. Ảnh: US Navy

Tổng thống Biden khẳng định sẽ không có binh sĩ Mỹ nào đến Dải Gaza để chuyển hàng viện trợ. Hoạt động này có thể do các đồng minh của Mỹ, nhà thầu hoặc những cơ quan phụ trách cứu trợ nhân đạo khác thực hiện.

Một trong những câu hỏi được đặt ra là Israel sẽ sẵn sàng làm gì để hỗ trợ nỗ lực cung cấp hàng viện trợ cho Dải Gaza.

Chính quyền Tổng thống Biden cho biết Israel sẽ chịu trách nhiệm duy trì an ninh tại cầu phao ven bờ, ngăn Hamas tấn công công trình này và có thể đảm nhận vai trò kiểm soát đám đông trong trường hợp người dân tràn vào đây để giành thực phẩm.

Các quan chức Mỹ cho biết tàu thuyền nước này có thể không cần đảm bảo an ninh khi chuyển hàng tới khu vực, song phương tiện của đồng minh và tư nhân sẽ phải đi theo hành lang được thiết lập sẵn. Hiện chưa rõ bên nào sẽ dỡ hàng viện trợ tại bến cảng nổi do Mỹ thiết lập và chuyển vào bờ.

Vị trí các đô thị ở Dải Gaza. Đồ họa: BBC