Tướng Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ (Ảnh: Reuters)

“Chúng tôi đang dàn xếp với nhiều nước để xem liệu có thể tập hợp thành một liên minh nhằm bảo đảm tự do hàng hải cả ở eo biển Hormuz và eo biển Bab al-Mandab hay không”, Tướng Thủy quân lục chiến Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, nói với các phóng viên sau cuộc gặp với Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo để bàn về vấn đề này hôm 9/7.

Theo Reuters, kế hoạch trên mới được hoàn tất trong vài ngày gần đây. Mỹ sẽ cung cấp các tàu chỉ huy và kiểm soát, đồng thời dẫn đầu các nỗ lực trinh sát của liên minh quân sự nhằm bảo vệ các vùng biển chiến lược ngoài khơi Iran và Yemen.

Theo kế hoạch, các đồng minh sẽ tuần tra các vùng biển gần các tàu chỉ huy của Mỹ và hộ tống các tàu thương mại mang cờ của nước họ. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ cho biết quy mô của chiến dịch sẽ được điều chỉnh dựa trên số lượng quốc gia tham gia.

“Tôi nghĩ có thể trong vài tuần tới, chúng tôi sẽ xác định nước nào có ý chí chính trị để hỗ trợ cho sáng kiến (của Mỹ) và chúng tôi sẽ làm việc trực tiếp với các lực lượng quân sự để xác định năng lực cụ thể nhằm hỗ trợ cho sáng kiến đó”, Tướng Dunford cho biết thêm.

Mỹ cáo buộc Iran tấn công tàu chở dầu trên vịnh Oman hồi tháng 6. (Ảnh: Reuters)

Trước đó, Phó Đô đốc Jim Malloy, Tư lệnh Hạm đội 5, cho biết Hải quân Mỹ không loại trừ khả năng đưa nhóm tác chiến tàu sân bay USS Abraham Lincoln đi qua eo biển Hormuz nếu động thái này là cần thiết. Hormuz là eo biển chiến lược chia tách vịnh Ba Tư - biển Ả rập và 1/5 trữ lượng dầu thế giới đi qua đây.

Iran từ lâu đã dọa đóng cửa eo biển Hormuz nếu nước này không thể xuất khẩu dầu, trong khi chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn tìm cách cấm các nước nhập khẩu dầu của Iran nhằm gây sức ép buộc Tehran phải đàm phán thỏa thuận hạt nhân.

Đề xuất của Mỹ về việc thành lập một liên minh quốc tế để bảo vệ các tuyến vận tải tại eo biển Hormuz ở cửa ngõ vùng Vịnh càng có động lực hơn, sau khi Washington cáo buộc Iran đứng sau các vụ tấn công tàu chở dầu hồi tháng 5 và tháng 6 tại vùng Vịnh.

Hồi tháng trước, Iran cũng bắn rơi máy bay không người lái của Mỹ ở khu vực gần eo biển Hormuz, buộc Tổng thống Trump phải ra lệnh không kích đáp trả. Tuy nhiên kế hoạch này đã bị hủy bỏ vào phút chót.

Eo biển Bab al-Mandab

Vị trí eo biển Hormuz và eo biển Bab al-Mandab (hoặc Bab el-Mandeb) (đường kẻ xanh đứt quãng) (Ảnh: U.S. Energy Information Administration)

Mặc dù các quan chức Mỹ trước đó từng công khai các kế hoạch bảo vệ eo biển Hormuz, song tuyên bố của Tướng Dunford hôm qua về việc thành lập liên minh để tăng cường an ninh tại eo biển Bab al-Mandab ngoài khơi Yemen được xem là yếu tố mới.

Mỹ cùng Ả rập Xê út và Các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất từ lâu đã “nóng mặt” với các vụ tấn công do các tay súng Houthi thân Iran tiến hành tại Bab al-Mandab, một eo biển hẹp nối biển Đỏ với vịnh Aden và biển Ả rập.

Gần 4 triệu thùng dầu được vận chuyển hàng ngày qua eo biển Bab al-Mandab để tới châu Âu, Mỹ và châu Á. Ngoài ra, tàu chở các hàng hóa thương mại cũng đi qua eo biển này.