"Khu trục hạm USS Dewey cùng hộ vệ hạm HMCS Winipeg ngày 14-15/10 đi qua eo biển Đài Loan nhằm thể hiện cam kết của Mỹ cùng đồng minh, đối tác với một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở", trung tá Hayley Sims, phát ngôn viên hạm đội 7 hải quân Mỹ, cho biết trong email ngày 17/10.

Bộ Tư lệnh Chiến khu phía Đông của Trung Quốc cùng ngày ra thông cáo với những lời lẽ quyết liệt. "Mỹ và Canada thông đồng kích động và gây rối, gây nguy hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan", thông cáo có đoạn.

Bộ Tư lệnh này cho biết lực lượng của họ theo dõi và "đề cao cảnh giác" khi hai chiến hạm Mỹ và Canada khi chúng di chuyển qua eo biển Đài Loan, tuyên bố sẵn sàng "chống lại đến cùng mọi hành động đe dọa và khiêu khích".

Khu trục hạm USS Dewey tại quân cảng Yokosuka ở Nhật Bản ngày 8/9. Ảnh: US Navy.

Hải quân Mỹ gần như mỗi tháng đều điều chiến hạm đi qua eo biển Đài Loan, động thái khiến Trung Quốc phản ứng dữ dội, cáo buộc Washington gây căng thẳng trong khu vực.

Một số đồng minh của Mỹ đôi khi điều chiến hạm qua eo biển Đài Loan, bao gồm hộ vệ hạm HMS Richmond của Anh hồi tháng 9 và trinh sát hạm Dupuy de Lome của Pháp hồi đầu tháng này.

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần. Căng thẳng tại eo biển Đài Loan gần đây leo thang sau khi quân đội Trung Quốc điều khoảng 150 máy bay áp sát hòn đảo trong 4 ngày đầu tháng 10, đồng thời tổ chức nhiều cuộc diễn tập với khí tài tối tân trong khu vực.

Cơ quan phòng vệ Đài Loan ngày 17/10 cho biết ba máy bay quân sự Trung Quốc, bao gồm hai tiêm kích J-16 và một máy bay tuần thám săn ngầm, bay vào vùng nhận dạng phòng không của hòn đảo.

Phòng vệ Đài Loan điều tiêm kích lên đối phó với máy bay của quân đội Trung Quốc, phát cảnh báo qua sóng vô tuyến và triển khai các tổ hợp tên lửa phòng không để theo dõi chúng.

Đảo Đài Loan và eo biển cùng tên. Đồ họa: CSIS.