Mưa sao băng Lyrids xuất hiện vào đêm nay
Lyrids không tạo ra nhiều sao băng, có lẽ từ 10 đến 15 sao băng mỗi giờ, nhưng có nhiều khả năng xuất hiện những quả cầu lửa sáng, ấn tượng hơn những trận mưa sao băng lớn khác.
Cứ sau vài thập kỷ, chúng ta lại có một những trận mưa sao băng Lyrids với tốc độ lên đến khoảng 100 sao băng mỗi giờ. Năm nay, các nhà thiên văn học dự tính sẽ có khoảng từ 15 đến 25 sao băng mỗi giờ.
Mặc dù có thể nhìn thấy rõ nhất ở bắc bán cầu, nhưng người Úc cũng có thể nhìn thấy trận mưa sao băng Lyrids trong tháng 4 này.
Mưa sao băng này thật ra đã xuất hiện ở tần suất yếu hơn từ ngày 16/4. Nó sẽ biến mất hoàn toàn vào ngày 25/4.
Năm nay, Lyrids sẽ đạt cực đỉnh vào đêm 22/4, sáng 23/4, với mật độ khoảng 18 sao băng/giờ.
Theo kết quả định vị của trang Time and Date, tại Melbourne, đêm đỉnh điểm sẽ rơi vào từ rạng sáng đến sáng ngày 23/4, trong đó thời gian quan sát tốt nhất là từ 1 giờ sáng cho đến 7 giờ sáng ngày 23/4.
Năm nay, cơ hội tốt nhất để người Úc ngắm sao băng Lyrid là từ lúc từ khoảng nửa đêm cho đến bình minh, khi bầu trời tối nhất và điểm tỏa sáng của các sao băng ở vị trí cao nhất trên bầu trời.
Nhưng điều này không có nghĩa là xem vào buổi tối sẽ không thấy gì đẹp. Vài giờ sau khi hoàng hôn có thể là cơ hội tốt để chụp mưa sao băng dọc theo đường chân trời.
Để ngắm mưa sao băng đẹp nhất, hãy tránh xa những nơi có ánh sáng mạnh, chói, và tìm một vị trí như cánh đồng trống hoặc đỉnh đồi với tầm nhìn bao quát, không bị cản trở của bầu trời đêm. Hãy nằm xuống, để mắt điều chỉnh, thư giãn và chiêm ngưỡng.
Không cần thiết phải nhìn vào một điểm cụ thể, vì các ngôi sao băng sẽ tỏa ra từ khu vực xung quanh chòm sao Lyra - được đặt tên cho chòm sao Lyrid - nhưng chúng có thể được nhìn thấy trên khắp bầu trời.
Lyrids được mệnh danh là cơn mưa kết thúc “hạn hán sao băng”, do từ khoảng tháng 1 đến giữa tháng 4 không có đợt mưa sao băng nào đáng kể. Vì thế, dù chỉ là mưa sao băng có mật độ trung bình, Lyrids luôn được người yêu thích thiên văn chờ đợi.
Mưa sao băng Lyrid năm 2012 do phi hành gia Don Pettit chụp trên Trạm Vũ trụ Quốc tế. Ảnh: NASA
Tên Lyrids bắt nguồn từ chòm Lyra, do sao băng có xu hướng tỏa ra ở khu vực chòm sao này.
Tuy nhiên, người xem không cần tìm vị trí của chòm Lyra để xem được mưa sao băng, vì Lyrids sẽ xuất hiện ở bất kỳ đâu trên bầu trời. Thời gian quan sát lý tưởng nhất là ngay trước khi mặt trời mọc. Người xem nên chọn những khu vực thoáng đãng và không có ánh đèn để quan sát hiện tượng.
Mưa sao băng là các mảnh vụn còn sót lại của các thiên thể như sao chổi. Lyrids xuất phát từ sao chổi C/1861 G1 Thatcher, được phát hiện vào năm 1861. Dự kiến, Thatcher sẽ lại đi qua hành tinh chúng ta vào năm 2276.
Đây cũng là một trong những trận mưa sao băng lâu đời nhất từng được ghi lại trong lịch sừ. Vào năm 678 TCN, sử sách Trung Quốc từng viết về sự xuất hiện của Lyrids là “các vì sao rơi xuống như mưa”.
Cứ vài thập kỷ, Trái Đất lại đón một đợt bùng phát sao băng Lyrids, đỉnh điểm có thể lên đến 100 vệt sao/giờ. Năm 1922 tại Hy Lạp và năm 1945 ở Nhật Bản, các nhà thiên văn học từng quan sát được các đợt bùng nổ của Lyrids.
Ngoài ra, khoảng 1/4 số sao băng từ Lyrids để lại những vệt sáng dài khi bay ngang bầu trời. Đây là dấu vết của khí bị ion hóa và phát sáng trong vài giây sau khi sao băng bay qua.