Xông nhà, còn gọi là “xông đất” hay “đạp đất”, là phong tục có từ lâu đời, diễn ra ngay trong đêm Giao thừa. 

Người Việt quan niệm "đầu xuôi, đuôi lọt": Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, thuận lợi trong ngày đầu năm (mùng 1 Tết) thì cả năm đó mọi sự sẽ hanh thông, tốt lành. Vì lẽ đó mà người khách đầu tiên đến nhà - được xem là người xông đất, xông nhà - rất quan trọng. 

Xông nhà đầu năm là một nét văn hóa lâu đời ở Việt Nam. Ảnh minh họa

Chủ nhà sẽ mời một người quen tới nhà ngay sau thời khắc Giao thừa hoặc sáng sớm mùng 1 Tết. Ngoài ra, người xông nhà cũng có thể chính là một thành viên trong gia đình, nếu phù hợp. 

Người xông nhà, xông đất đầu năm Nhâm Dần, cũng như các năm khác, cần phù hợp với tuổi và mệnh của chủ nhà để hy vọng có nhiều điều may mắn, suôn sẻ trong năm mới. 

Dưới đây là danh sách những con giáp hợp tuổi xông nhà trong năm Nhâm Dần 2022: 

Chủ nhà tuổi Tý hợp với người xông đất tuổi Sửu, Thìn, Tuất, Hợi

Chủ nhà tuổi Sửu hợp với người xông đất tuổi Tý, Sửu, Dậu, Hợi.

Chủ nhà tuổi Dần hợp với người xông đất tuổi Dần, Ngọ, Tuất, Hợi.

Chủ nhà tuổi Mão hợp với người xông đất tuổi Mão, Mùi, Tuất, Hợi.

Chủ nhà tuổi Thìn hợp với người xông đất tuổi Tý, Ngọ, Dậu, Hợi.

Chủ nhà tuổi Tỵ hợp với người xông đất tuổi Sửu, Ngọ, Dậu, Tuất.

Chủ nhà tuổi Ngọ hợp với người xông đất tuổi Dần, Mùi, Tuất, Hợi.

Chủ nhà tuổi Mùi hợp với người xông đất tuổi Mão, Ngọ, Mùi, Hợi.

Chủ nhà tuổi Thân hợp với người xông đất tuổi Tý, Thìn, Ngọ, Tuất.

Chủ nhà tuổi Dậu hợp với người xông đất tuổi Sửu, Dần, Thìn, Hợi. 

Chủ nhà tuổi Tuất hợp với người xông đất tuổi Dần, Ngọ, Tuất, Hợi. 

Chủ nhà tuổi Hợi hợp với người xông đất tuổi Dần, Ngọ, Mùi, Tuất.

Người xông nhà thường là người sống cởi mở, vui vẻ với người khác. Ảnh minh họa: Getty

Lưu ý khi chọn người xông nhà đầu năm Nhâm Dần

Vì tính chất quan trọng nên ngoài hợp tuổi với chủ nhà, người xông nhà đầu năm thường là khỏe mạnh, sống có đạo đức, vui vẻ, tốt bụng và tài năng. 

Có những người dù hợp tuổi, hợp mệnh với chủ nhà nhưng vẫn không nên mời họ là người xông đất, xông nhà đầu năm Nhâm Dần 2022. Đó là những người gia đình có tang, làm ăn thua lỗ, chia tay, ly hôn hay đang vướng vòng lao lý, tranh chấp đất đai. 

Nếu có nhiều người cùng đến xông nhà, người hợp tuổi sẽ là người bước chân vào trước. Người trong gia đình có thể là người xông nhà. Người này sẽ ra khỏi nhà trước Giao thừa và trở về nhà sau Giao thừa, mang theo cành lộc về nhà.

Tuy nhiên, đây chỉ là những tập tục được thực hiện theo quan niệm dân gian. 

Theo trang Modern Mississauga, một số quốc gia khác trên thế giới như Thụy Điển, Hy Lạp, Serbia, Scotland cũng có phong tục tương tự như tục xông nhà của Việt Nam. Trong đó, tục xông nhà của Scotland có khá nhiều nét tương đồng và thú vị. 

Trang Folklore Scotland viết rằng, người Scotland quan niệm người xông nhà (first-footing) là người đầu tiên bước qua ngưỡng cửa vào nhà sau khoảnh khắc Giao thừa. Người này có thể tới gần, hoặc tới bên ngoài nhà gia chủ trước thời khắc năm mới nhưng phải chờ tới Giao thừa mới bước vào. 

Ảnh: My Weekly

Người xông nhà thường mang theo quà để tặng cho chủ nhà như một dấu hiệu may mắn trong năm mới. Quà mà người Scotland thường tặng trong dịp này là một cục than, một chút muối, mẩu bánh mì ngắn, búi tóc đen hoặc rượu Whisky, theo trang Slate.

Bánh mì, muối và rượu có ý nghĩa như lời chúc cho sự đầy đủ, sung túc, trong khi than (đốt lửa) thể hiện cho sự ấm áp vì thời tiết ở Scotland thường lạnh giá. 

Theo truyền thống, người Scotland có những tiêu chí lựa chọn người xông nhà rất cẩn thận. Người xông nhà phải là nam, cao to, có tóc đen vì người Scotland quan niệm người tóc màu sáng (trắng, bạch kim, vàng), nhất là phụ nữ, thường đem lại điều không may mắn.

Quan niệm này bắt nguồn từ những cuộc xâm chiếm của người Viking - những chiến binh tóc dài màu sáng - hoặc quan niệm về Cailleach, nữ thần cái chết và mùa đông mang hình hài một bà lão. Khi bà lão này đi gõ cửa nhà ai, những người trong nhà khó lòng qua khỏi đêm đó.