Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền Volker Turk ngày 8/3 cho biết Israel đã đẩy nhanh tốc độ xây dựng các khu định cư bất hợp pháp ở Bờ Tây, khi đang tiến hành cuộc chiến khốc liệt ở Dải Gaza. Theo ông, việc lập ra và mở rộng các khu định cư đồng nghĩa Israel chuyển dân thường của nước này vào các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

"Việc chuyển dân vào như vậy sẽ cấu thành tội ác chiến tranh, có thể khiến những người liên quan phải chịu trách nhiệm hình sự", ông Turk nêu trong báo cáo gửi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc.

Ông cũng nói việc Israel có kế hoạch xây thêm 3.476 ngôi nhà ở các khu vực Maale Adumim, Efrat và Kedar ở Bờ Tây là "trái luật pháp quốc tế".

Theo ông Turk, từ 1/11/2022 đến 31/10/2023, khoảng 24.300 ngôi nhà, trong đó có 9.700 căn ở đông Jerusalem, đã được xây thêm ở khu định cư hiện có của Israel ở Bờ Tây. Văn phòng nhân quyền Liên Hợp Quốc nói đây là con số lớn nhất được ghi nhận từ khi hoạt động giám sát bắt đầu năm 2017.

Báo cáo của ông Turk cho thấy các chính sách của chính phủ Israel "dường như phục vụ mục tiêu của phong trào định cư Israel, nhằm mở rộng quyền kiểm soát lâu dài đối với Bờ Tây, trong đó có đông Jerusalem, và liên tục sáp nhập vùng lãnh thổ bị chiếm đóng này vào Nhà nước Israel".

Đồng thời, người Palestine đang bị người định cư và nhà nước Israel buộc rời bỏ nhà cửa. Người Palestine cũng bị cưỡng bức trục xuất, không được cấp giấy phép xây dựng, bị phá dỡ nhà cửa và hạn chế di chuyển.

Quân đội Israel bắt người đàn ông Palestine trong cuộc đột kích vào trại tị nạn Al-Amari gần Ramallah, Bờ Tây ngày 4/3. Ảnh: AFP

Báo cáo ghi nhận 602 cuộc tấn công của người định cư Israel nhằm vào người Palestine kể từ 7/10/2023, ngày Hamas tấn công vào lãnh thổ Israel. 9 người Palestine bị người định cư ở Bờ Tây bắn chết và 396 người thiệt mạng do lực lượng an ninh Israel.

Tây Ban Nha "lên án mạnh mẽ" động thái của Israel, cho rằng các khu định cư như vậy "làm suy yếu nỗ lực đạt giải pháp hai nhà nước và gây trở ngại cho hòa bình". Bộ Ngoại giao Pháp chung quan điểm và kêu gọi chính phủ Israel "lập tức đảo ngược quyết định này".

Phản bác báo cáo của Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc, phái đoàn Israel tại Geneva chỉ trích Turk và văn phòng của ông "một lần nữa hoàn toàn phớt lờ cái chết của 36 người Israel, trong đó phụ nữ, trẻ em và một du khách, cùng 296 người bị thương do các vụ tấn công của người Palestine trong năm 2023, trước và sau ngày 7/10" .

Israel chiếm giữ Bờ Tây, Đông Jerusalem và Dải Gaza trong chiến tranh Arab - Israel năm 1967. Theo luật pháp quốc tế, việc Israel lập khu định cư ở những vùng lãnh thổ của người Palestine là bất hợp pháp.

Bất chấp sự phản đối từ nước ngoài, Israel đã xây dựng hàng chục khu định cư trên khắp Bờ Tây những thập kỷ gần đây. Đây là nơi sinh sống của hơn 490.000 người Israel, cùng khoảng ba triệu người Palestine.

Israel thông qua kế hoạch xây dựng các ngôi nhà chưa đầy hai tuần sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói mở rộng khu định cư sẽ "phản tác dụng trong việc đạt hòa bình lâu dài" giữa người Israel với người Palestine.

Vị trí Bờ Tây. Đồ họa: BBC