1. Nguồn gốc của cá La Hán

Cá La Hán tên tiếng anh là Flower Horn thuộc bộ: Perciformes (bộ cá vược), họ: Cichlidae (họ cá rô phi). Vào giữa những năm của thập kỷ 1990-2000, Cá La Hán lần đầu được biết đến ở thị trường cá cảnh Malaysia. Chúng được tạo ra do mong muốn khám phá bí quyết lai tạo cá hồng két (red parrot) của người Đài Loan nên người ta mới đem một số loài cá thuần chủng của châu Mỹ lai tạo với cá hồng két cùng một số chủng loại cá khác.

1 năm sau đó, cá La Hán bắt đầu được nhân giống rộng rãi và trở thành một trào lưu. Ngoại hình bắt mắt, sặc sỡ với những đặc điểm khác biệt đã khiến giống cá này được ưa chuộng tại nhiều nước tại châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Đài Loan… và một số nước khác ở khu vực châu Âu và châu Mỹ. Từ những năm 2004, dòng cá La Hán mới thực sự phát triển và trở thành một trào lưu được nhiều người yêu thích.

2. Đặc điểm của cá La Hán

Thông thường, cá La Hán trưởng thành có chiều dài rơi vào khoảng từ 25-30 cm. Thân cá mang màu sắc bắt mặt vô cùng sặc sỡ. Điều đặc biệt ở loài cá này là bạn sẽ không tìm được 2 con cá có đặc điểm về màu sắc giống nhau bởi mỗi cá thể cá La Hán sẽ có một cách sắp xếp màu ngẫu nhiên. Cá La Hán có rất nhiều màu: Màu đỏ hồng, màu đỏ rồng, màu ánh xanh, màu ánh bạc, màu ánh vàng, màu đen xám, màu đen đậm, ngũ sắc….

Để có thể chơi cá được tốt, bạn nên quan tấm đến hình dáng của từng chú cá. Cá La Hán đẹp là phải có đuôi xòe, vây kéo dài và mảnh, mắt không được quá to và lồi, hai mang ngắn. Cá càng có phần gù đầu to thì càng đẹp và có giá trị cao. Đây được coi là bộ phận khiến người chơi cá yêu thích ngay từ lần gặp đầu tiên bởi phần gù đầu khiến dân sành liên tưởng đến ông tiên.

Cá La Hán thường sống ở nơi nước có nhiệt độ từ 25-30 độ C với độ pH dao động từ 6,5 đến 7,8. Đây là loại cá ăn tạp và hình thức sinh sản là đẻ trứng. Bạn hoàn toàn có thể tìm chúng ở mọi tầng nước.

Được lai tạo từ những loại cá tốt trên thế giới, bởi vậy, cá La Hán là dòng có có sức khỏe tốt và ít khi bị bệnh. Chính vì thế, tuổi thọ trung bình của một chú cá La Hán được đánh giá là rất cao, có thể lên đến trên 10 năm, tùy vào điều kiện chăm sóc của mỗi người chơi cá.

3. Các loại cá La Hán đẹp

Cá La Hán được lai tạo thành hơn 60 loài, nhưng trên thực tế người ta thường ưa chuộng 4 loài dưới đây:

Cá La Hán kim cương

Dòng cá La Hán kim cương được nhiều người yêu thích và bình chọn là dòng cá La Hán đẹp nhất ở trên thị trường cá cảnh của Việt Nam. Tại sao vậy?

Cá La Hán kim cương hay còn gọi là cá La Hán phúc lộc thọ, là dòng cá được lai tạo giữa dòng cá Châu kim cương và dòng cá rồng xanh. Đặc điểm đặc trưng của loài cá này là thân hình tương đối tròn, chắc khỏe và có hàng vảy châu rõ nét được trải dài từ mang cá xuống tận chân đuôi màu xanh đậm. Chúng có dòng chữ in trên cơ thể dọc hai bên thân, mình tròn được bảo phủ bởi những hạt châu trắng. Đầu cá La Hán kim cương tương đối tròn, phình to đưa về phía trước. Mắt cá La Hán kim cương có màu đỏ, phía 2 bên má của cá có màu vàng. Tuy nhiên, do lai cận huyết để lấy đầu mà bỏ qua dị tật nên ngày nay, dòng cá này hầu như thoái hóa: đa phần đuôi xụp, đặc biệt nhiều cá đẹt, lớn không quá 4 ngón tay.

Cá La Hán thái đỏ

Dòng cá này chủ yếu được lai tạo ở Thái Lan. Những cá thể cá La Hán thái đỏ được lai tạo ra đã khắc phục được rất nhiều nhược điểm từ dòng cá La Hán gốc. Một đặc điểm nổi bật của dòng cá La Hán này chính là phần vẩy có dạng sợi và kết dính vào nhau – được gọi là châu bệt. Những con có sợi châu bệt toàn thân được gọi là cá La Hán ngũ sắc vô cùng quý hiếm. Dòng cá thái đỏ này khá được ưa chuộng để chơi bể. Nhờ màu đỏ tươi làm chủ đạo nên sẽ mang lại vẻ đẹp nổi bật lấn át những chú cá khác trong bể. Loài cá này thường có thân nhỏ gọn, có rất nhiều châu phát sáng đặc biệt là ở phần đuôi, vây ở đuôi lúc nào cũng xòe to làm chúng trở nên uyển chuyển và dịu dàng khi bơi.

Tuy nhiên, giống như một số dòng cá La Hán khác, cá Lan Hán thái đỏ cũng có những nhược điểm nhất định. Điển hình là phần gù đầu tương đối nhỏ, rất hiếm con có gù đầu to và hầu hết các cá thể cá đực đều bị vô sinh.

Cá La Hán trân châu

Cá La Hán trân châu có lẽ là dòng cá phổ biến nhất cho đến tận ngày nay. Cá La Hán trân châu có tên tiếng Anh là “Pearl Flowerhorn”. Dòng cá này vẫn duy trì các đặc điểm của La hán đời đầu nhưng có nhiều vảy óng ánh màu xanh lục, xanh dương hay bạc phủ khắp cơ thể. Cá La Hán trân châu cũng có nhiều tên gọi trên thị trường nhưng về cơ bản có thể phân chúng làm 2 loại dựa trên màu nền chủ đạo: nền xanh và nền đỏ. Bên cạnh đó, cá cũng cũng có thể phân ra các loại châu bao gồm châu hột và châu sợi. Những con mà châu lan lên tới đầu gọi là châu “quấn đầu”.

Cá La Hán thái silk

Cá La Hán thái silk xuất hiện trên thị trường của Việt Nam từ những năm 2008. Nguồn gốc của dòng cá này theo nhiều người đoán rằng bắt nguồn từ Thái Lan. Dòng cá La Hán thái silk có vảy màu bạc hoặc ánh xanh phủ toàn thân. Trên mình của dòng cá này không có chữ và những sợi châu dài. Ngoại trừ màu sắc, hình dáng của thái silkmang những nét đặc trưng của dòng Trân Châu nên có lẽ thái silk à một đột biến từ dòng Trân Châu hay được lai với JPG để lấy đặc điểm vảy bạc. Thái silk rất được ưa chuộng bởi màu sắc khác biệt; những cá thể đầu to vẫn còn hiếm.

Cá La Hán phượng hoàng lửa

Cá La Hán phượng hoàng lửa có tên tiếng Anh là “Fiery/Fire Phoenix” hay  “Red Phoenix”. Có lẽ chỉ cần nói đến đây, nhiều người đã mường tượng được màu sắc của dòng cá này là đỏ rực. Thực ra, phượng hoàng lửa là kamfa đỏ toàn thân và màu đỏ sẽ rất ổn định chứ không bất ổn như Super red. Thông tin về loài cá này rất hạn chế, có thể là do kamfa đỏ toàn thân khó lai tạo.

4. Cách nuôi cá La Hán

Cá La Hán mang một vẻ đẹp rực rỡ, thu hút người nhìn đến thế, do đó, nhiều hộ gia đình đang có ý định sắm ngay vài chú cá La Hán về để chơi bể. Là loại cá khỏe, ít bị bệnh nhưng không chỉ với cá La Hán nói riêng mà đối với tất cả các chủng loại, chúng ta cũng cần dành nhiều thời gian chăm sóc chúng và chăm sóc sao cho đúng kỹ thuật để cá vừa đẹp mà tuổi thọ vẫn cao. Cùng điểm qua một vài kỹ thuật nuôi cá hiệu quả được những người nuôi cá có kinh nghiệm chia sẻ nhé.

Thức ăn cho cá La Hán

Cá La Hán ăn gì? Cá La Hán là dòng cá tương đối dễ ăn, để nuôi cá La Hán phát triển toàn diện thì các bạn nên cho chúng ăn những loại thức ăn mà các loại cá cảnh khác ăn được từ thức ăn dạng viên, đông lạnh đến các loại thức ăn tươi sống như trùn chỉ, loăng quăng, tôm tép, cá con, thịt bò,… Những loại thức ăn này có thể dễ dàng mua được ở các cửa hàng cá cảnh hoặc ở ngoài chợ với giá cả hợp lý. Loại thức ăn này sẽ chứa đầy đủ chất dinh dưỡng và định lượng khẩu phần ăn của cá.

Đối với dòng cá bột (cá La Hán con) thì các bạn nên cho chúng ăn thức ăn artemian. Sau khoảng 1 tuần nuôi dưỡng bằng artemian các bạn có thể cho chúng ăn thức ăn khô và các loại thức ăn tươi dành cho cá trưởng thành. 

Tuy là một loại cá háu ăn nhưng bạn cũng phải cho cá ăn một cách điều độ, tránh cho chúng ăn quá nhiều. Mỗi ngày nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ chứ không cho ăn quá no mỗi bữa, khi cá đã lớn hơn thì chỉ cần cho ăn mỗi ngày 2 bữa sáng, chiều. Chỉ cần nhìn bụng của cá hơi phình nên một chút là cá đã no. Ngoài lượng ăn các bạn cũng nên tập cho chúng ăn theo giờ cố định. Như vậy, cá sẽ có khoảng thời gian sinh hoạt điều độ và phát triển tốt cũng như tăng được kích thước cỡ gù ở đầu.

Cách kích thích mọc gù trên đầu cá La Hán

Để cá La Hán có thể mọc gù trên đầu cũng không phải chuyện quá khó nhờ những phương pháp dưới đây:

- Cho cá đực gần gũi với cá cái:

Khi những chú cá đực và cá cái được tiếp xúc nhiều với nhau, lúc này chúng sẽ sản sinh ra một số loại hormon  – trong đó có loại hormon giúp làm phình to kích cỡ đầu của cá.

- Kích thích bản tính hung dữ của cá La Hán:

Để thực hiện được biện pháp này, các bạn nên gắn một chiếc gương bên ngoài phần kính của bể nuôi cá. Khi những chú cá La Hán thấy mình trong gương sẽ tưởng nhầm thành đối thủ của chúng. Điều này cũng sẽ giúp chúng phát ra những hormon kích thích tăng trưởng phần gù đầu. Tuy nhiên, phương thức này chỉ nên làm trong khoảng 1 – 2 tiếng, nếu thời gian lâu sẽ khiến những chú cá của các bạn bị mệt mỏi và bị thương.

Môi trường sống của cá La Hán

Nhằm tạo không gian thỏai mái cho cá La Hán phát triển toàn diện các bạn nên chuẩn bị một bể cá thủy tinh có chiều dài khoảng 1,2 – 1,5m, chiều rộng từ 60 – 80cm. Là một lòa cá năng vận động, cá La Hán thích sống trong bể trống hoặc cũng có thể thêm một chút sỏi trắng hoặc cây thủy sinh nhỏ để chúng cá thể thoải mái bơi lội.

Loài cá này yêu cầu khá khắt khe về môi trường nước. Nhiệt độ trung bình trong bể nuôi cá phong thủy phải đạt từ 25 – 30oC, độ pH đạt trong khoảng 6.5. Trung bình một tuần các bạn nên thay nước cho cá 2 lần.