Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki (trái) và người đồng cấp Hungary Viktor Orban. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Trong tuyên bố chung sau cuộc hội đàm tại thủ đô Budapest, Thủ tướng Hungary Viktor Orban và người đồng cấp Ba Lan Mateusz Morawiecki đã công bố chi tiết ý tưởng mà ông Orban đưa ra tuần trước nhằm tách các khoản chi của EU với nguyên tắc pháp quyền.

Tuyên bố nêu rõ đề xuất chung của hai nước này "tạo điều kiện cho việc nhanh chóng thông qua gói tài chính bằng cách thiết lập quy trình 2 chiều."

Theo đó, các nước thành viên EU sẽ tìm kiếm các giải pháp nhằm đảm bảo các nguồn tài chính cần thiết có thể sớm được phân phối cho tất cả các quốc gia thành viên, đồng thời Hội đồng châu Âu cần thảo luận về việc có gắn nguyên tắc pháp quyền với các lợi ích tài chính của khối hay không.

Nếu quyết định gắn hai vấn đề này với nhau, chính phủ các nước EU sẽ thảo luận về việc sửa đổi các hiệp ước quản lý của khối để phù hợp với điều này.

Tuyên bố khẳng định "cả Hungary và Ba Lan sẽ không chấp nhận bất cứ đề xuất nào được cho là không thể chấp nhận được đối với một trong hai nước."

Tuần trước, trả lời phỏng vấn của báo Die Zeit (Đức), Thủ tướng Orban đề xuất tách vấn đề tuân thủ pháp quyền với việc giải ngân khoản ngân sách 1.800 tỷ euro (khoảng 2.100 tỷ USD), trong đó có quỹ phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Về phần mình, phát biểu trước Nghị viện châu Âu ngày 25/11, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen khẳng định việc gắn quyền tiếp cận các khoản ngân sách với tiêu chí tuân thủ pháp quyền là hợp lý.

Theo đó, bà Leyen kêu gọi Ba Lan và Hungary không gây trì hoãn việc thông qua các quỹ của EU hiện đang được hàng triệu người dân châu Âu mong đợi trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang tiếp tục lây lan mạnh và tác động đến mọi khía cạnh đời sống.

Kế hoạch ngân sách và gói phục hồi kinh tế của EU tổng trị giá khoảng 1.800 tỷ euro, bao gồm khoản ngân sách cho giai đoạn 2021-2027 trị giá gần 1.100 tỷ euro và quỹ phục hồi kinh tế hậu COVID-19 trị giá 750 tỷ euro, vốn được các nhà lãnh đạo EU thống nhất hồi tháng 7 vừa qua sau nhiều cuộc thương lượng căng thẳng từng khiến EU phải kéo dài hội nghị thượng đỉnh khi đó từ 2 ngày thành 4 ngày.

Kế hoạch này phải được Hội đồng Liên minh châu Âu cũng như  Nghị viện châu Âu (EP) thông qua, trong đó EP đặt điều kiện gắn kèm dự luật ngân sách dài hạn của toàn liên minh với một cơ chế yêu cầu các quốc gia thành viên tuân thủ nguyên tắc pháp quyền EU.

Theo cơ chế này, một quốc gia có thể bị từ chối tiếp cận các khoản tiền hỗ trợ nếu bị cho là làm suy yếu các chuẩn mực dân chủ, tự do truyền thông hay không đảm bảo tính độc lập của cơ quan tư pháp. Tuy nhiên, Ba Lan và Hungary phản đối điều kiện trên và đã bác kế hoạch ngân sách của EU.

Theo quy định, các kế hoạch này sẽ không thể triển khai nếu không nhận được sự đồng thuận của tất cả các nước thành viên và EP, đồng nghĩa hàng trăm doanh nghiệp và hàng triệu lao động thất nghiệp ở châu Âu sẽ chưa được tiếp cận nguồn hỗ trợ vào thời điểm khó khăn này./.