Một nghiên cứu trên 14 000 người tại Đan Mạch cho thấy nồng độ mỡ (các triglyceride) trong máu cao sẽ làm tăng nguy cơ bị đột quỵ đến 3 – 4 lần.

Trong khi đó, liên quan đến đời sống kinh tế đi lên, bữa ăn của người Việt Nam ngày càng nhiều đạm ít rau, cộng với thói quen sinh hoạt lười vận động đã khiến cho căn bệnh tai biến não do xơ xữa động mạch ngày càng tăng cao, với khoảng 200 nghìn bệnh nhân mắc mới mỗi năm.

Tăng mỡ máu – xơ vữa động mạch – đột quỵ

Tăng cholesterol (hay tăng mỡ máu) là thủ phạm chính gây nên xơ vữa động mạch. Khi các mảnh cholesterol trôi trong lòng mạch máu, gặp nơi thích hợp sẽ tích tụ lại, bám vào thành mạch. Những mảng xơ vữa này ngày càng dầy lên làm cho thành mạch máu trở nên cứng, giòn, mất tính đàn hồi mềm dẻo và gây hẹp lòng mạch máu, làm dòng máu chảy yếu, giảm nuôi dưỡng các bộ phận cơ thể, ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của các cơ quan. 
 

Mảng xơ vữa động mạch dày dần lên làm bít tắc lòng mạch

Nguy hiểm hơn, các mảng xơ vữa này có thể mất ổn định và vỡ ra. Quá trình này cũng đồng thời làm rối loạn cơ chế đông máu của cơ thể, khởi động quá trình ngưng kết tiểu cầu và các sợi fibrin, dẫn đến hình thành các cục máu đông (huyết khối) trong lòng mạch. Huyết khối trôi theo dòng máu, đến những nơi mạch máu phân nhánh hoặc thu nhỏ sẽ làm bít tắc hoàn toàn mạch máu, làm ngưng trệ tuần hoàn.  Nếu mạch máu não bị tắc, phần não không được nuôi dưỡng sẽ chết đi trong vài phút, gây ra tai biến mạch máu não (đột quỵ). Nếu động mạch nuôi tim bị tắc thì sẽ dẫn đến nhồi máu cơ tim.
 

Mảng xơ vữa hoặc cục máu đông làm tắc động mạch não gây ra đột quỵ (tai biến mạch máu não)

Người bị tai biến mạch máu não sẽ gặp phải rất nhiều di chứng đáng sợ như nói ngọng, méo mồm, mất trí nhớ hoặc nặng nề hơn như liệt nửa người, liệt toàn thân, bại não, sống thực vật … cùng với đó là gánh nặng cho bản thân, gia đình và xã hội trong việc chăm sóc, điều trị.

Phòng ngừa đột quỵ như thế nào?

Theo Tổ chức y tế thế giới WHO, nếu cholesterol toàn phần giảm được 23 mg% ở người tuổi 40 sẽ giảm 54% nguy cơ bệnh tim mạch, còn ở tuổi 70 thì giảm 20% nguy cơ bệnh tim mạch. Người ta cũng đã chứng minh được rằng giải quyết được rối loạn mỡ trong máu là cần thiết để hạn chế tai biến mạch vành, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não và giảm tỉ lệ tử vong do biến chứng mạch máu.

Vì vậy, để phòng ngừa đột quỵ, nhồi máu cơ tim, cần kiểm soát tốt mỡ máu, phối hợp giữa việc dùng thuốc và điều chỉnh lối sống, chế độ ăn.

Việc ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông cũng đóng vai trò rất quan trọng vì đó là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu não. Hiện nay, các thuốc chống huyết khối như aspirin, clopidogrel…hiện chỉ được dùng cho người đã bị tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim để ngăn ngừa tái phát, chứ chưa được sử dụng lâu dài cho người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch để phòng tránh đột quỵ. Nhóm thuốc này có nhiều tác dụng phụ cần kiểm soát kỹ, ví dụ gây xuất huyết tiêu hoá (chảy máu dạ dày – tá tràng). 

Tăng mỡ máu không gây ảnh hưởng tức thời đến sức khoẻ người bệnh, nhưng về lâu về dài lại có thể dẫn đến những hiểm hoạ chết người như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, nếu biết phòng bệnh sớm và đúng cách thì chúng ta hoàn toàn có thể chung sống với căn bệnh thời đại này.

Phong Lan - Source: 24h