Sai lầm thường gặp dễ cướp đi mạng sống khi bị đột quỵ não

Bác sĩ Phạm Văn Cường - khoa Đột quỵ não (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết, hiện nay số lượng người bị đột quỵ ngày càng gia tăng, đáng nói là số người trẻ tuổi mắc bệnh chiếm tỷ lệ không hề nhỏ. 

“Nhiều người vẫn nghĩ đột quỵ là căn bệnh ở người già trên 60 tuổi, nhưng thực tế thời gian gần đây, số người trẻ nhập viện vì đột quỵ ngày càng tăng. Tại khoa tôi, số bệnh nhân trẻ chiếm khoảng 20-25% (bệnh nhân dưới 50 tuổi) trong khi trước đây chỉ từ 10-15%, có những bệnh nhân 12 tuổi đã nhập viện vì đột quỵ do dị dạng mạch máu não”, bác sĩ Cường cho hay.

Bác sĩ Cường cảnh báo, hiện có rất nhiều quan điểm chưa đúng về đột quỵ, từ đó dẫn đến người bệnh mất cơ hội vàng điều trị và hệ lụy để lại vô cùng nặng nề, thậm chí tử vong.

Một số sai lầm thường gặp khi bị đột quỵ não được bác sĩ Cường liệt kê:

- Cạo gió khi bị đột quỵ: Bác sĩ Cường cho biết, khi bệnh nhân bị đột quỵ thường có những biểu hiện như tê bì chân tay, liệt chân tay hoặc nửa người, mặt lệch, nói khó, chóng mặt, đau đầu… Chính những biểu hiện này nên nhiều người cho rằng người bệnh bị cảm và tiến hành đánh gió, cạo gió bằng nhiều cách. Tuy nhiên, việc cạo gió không có tác dụng khi bị đột quỵ, chỉ làm mất thời gian vàng điều trị. 

- Tự ý sử dụng các loại thuốc đông y: Với những người có tiền sử cao huyết áp hoặc bị đột quỵ, gia đình luôn chuẩn bị sẵn một vài viên thuốc đông y đắt tiền để phòng và sử dụng khi cần. Tuy nhiên, với đột quỵ não, việc uống loại thuốc này không đúng sẽ không có tác dụng, thậm chí hại người bệnh. Chính việc uống thuốc và nghĩ uống thuốc tốt là khỏi bệnh sẽ dẫn đến tâm lý chủ quan, không đưa đi viện sớm, làm mất cơ hội điều trị tốt nhất cho người bệnh.

“Thực tế quá trình tiếp nhận, tôi gặp nhiều bệnh nhân đến viện trong tình trạng sống mũi, thái dương bị đỏ do cạo gió; đầu ngón tay tổn thương do châm kim chảy máu; hay có trường hợp răng vàng khè do dùng thuốc đông y… Với những trường hợp này thường cơ hội hồi phục hoàn toàn rất khó, do mất thời gian vàng điều trị”, bác sĩ Cường cảnh báo.

- Chờ bệnh nhân ổn định mới đưa đi viện: Với những trường hợp bị đột quỵ não nặng, rơi vào tình trạng hôn mê ngay lập tức, người nhà càng phải đưa đi viện sớm. Tuy nhiên, đa số mọi người lại sợ đưa đi như vậy máu chảy nhiều hơn và tử vong nhanh hơn nên chờ bệnh nhân ổn định mới đưa tới viện. Đây là sai lầm nghiêm trọng và khiến bệnh nhân mất đi cơ hội điều trị kịp thời. 

- Truyền bá tư tưởng sai về điều trị đột quỵ: Bác sĩ Cường cho biết, hai vấn đề hay gặp nhất đó là thực dưỡng đánh bay đột quỵ và tập luyện theo môn phái để điều trị đột quỵ. 

"Từng có bệnh nhân vào viện điều trị và được chỉ định dùng thuốc thường xuyên. Tuy nhiên khi về nhà đã nghe nhiều người rỉ tai về việc tập thể dục theo môn phái mới để trị bệnh. Tuần đầu tiên áp dụng, thấy sức khỏe ổn hơn nên bệnh nhân bỏ luôn dùng thuốc. Sau khi ngừng thuốc chưa đến 1 tuần thì người bệnh bị đột quỵ, may mắn nhà ở Hà Nội nên được đưa vào viện sớm và giữ lại được tính mạng. Sau đó bệnh nhân sợ không dám tập luyện môn phái ấy nữa”, bác sĩ Cường kể.

- Nhầm lẫn với bệnh khác: Đột quỵ não nhẹ có những triệu chứng giống với liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (phong hàn) nên nhiều người dễ nhầm, tìm phương pháp điều trị chưa đúng. Do vậy, khi có các triệu chứng như méo mặt, khó nói, ăn rơi vãi cần đến viện gấp để bác sĩ thăm khám và tìm nguyên nhân chính xác.

- Chủ quan đợi xem tự hồi phục không: Đây là sai lầm thường gặp ở những người bị đột quỵ nhẹ như có cơn chóng mặt, đau đầu hoặc bị tê bì chân tay, mệt mỏi nhưng chủ quan vào giường nằm ngủ xem có khỏe lại không. Đáng tiếc, đa số các trường hợp khi tỉnh dậy đã ở trong tình trạng nặng hoặc rất nặng, đến viện mất đi cơ hội điều trị trong giờ vàng.

“Cách đây một thời gian, có trường hợp nam bệnh nhân tối hôm trước cảm thấy chóng mặt nhưng chủ quan vào giường nằm nghỉ, đợi sáng hôm sau xem có đỡ không. Hôm sau, người nhà phát hiện thì bệnh nhân đã ở trong tình trạng hôn mê nên vội đưa vào viện. Đáng tiếc, trường hợp này vào viện quá muộn, dù các bác sĩ nỗ lực cứu chữa nhưng bệnh nhân đã tử vong sau 3 ngày do đột quỵ não quá nặng.

Hay một trường hợp khác là nữ bệnh nhân 72 tuổi, tối hôm trước bị liệt nhẹ, nói khó nhưng chủ quan không đến viện, sáng hôm sau tỉnh dậy đã lơ mơ. Vào viện, qua chụp chiếu phát hiện tình trạng xuất huyết nửa bán cầu não và quá giờ vàng điều trị. May mắn bệnh nhân vẫn được cứu sống nhưng bị liệt hoàn toàn”, bác sĩ Cường cho hay.

Theo bác sĩ Cường, giờ vàng điều trị đột quỵ, tùy phương pháp, sẽ ở trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tiếng. Với người bệnh đưa đến sớm trong khoảng từ 3 đến 4,5 tiếng kể từ khi bị đột quỵ, các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc tiêu sợi huyết để làm tan cục máu đông. Ngoài ra, có một phương pháp khác là đưa dụng cụ chuyện dụng vào vùng tổn thương để lấy cục máu đông và chỉ định này chỉ có thời gian trong vòng 6 tiếng từ khi bị đột quỵ.

“Nếu quá thời gian này, não tổn thương rất nhiều và không có chỉ định can thiệp như đã nói trên, khi đó não cũng không có khả năng phục hồi vì khi bị tắc mạch máu não, mỗi phút trôi qua sẽ có 2 triệu tế bào não bị chết đi”, bác sĩ Cường thông tin.

Hãy thay đổi lối sống để phòng đột quỵ

Theo bác sĩ Cường, với đột quỵ não, nhất là ở người trẻ, nguyên nhân thường do:

- Thứ nhất, các bất thường về mạch máu não, các dị dạng mạch có thể bị vỡ ra gây xuất huyết não, hoặc tắc mạch não gây nhồi máu ở những bệnh nhân bị bệnh lý hẹp mạch não tiến triển (Moyamoya).

- Thứ hai, vấn đề về tim mạch. Nguyên nhân này trước đây ít gặp nhưng giờ gặp nhiều hơn, do những rối loạn nhịp, hoặc bệnh lý van tim… sẽ tạo thành những huyết khối trong tim và di chuyển lên trên não gây tắc mạch và đột quỵ.

- Nguyên nhân thứ ba rất đáng báo động đó là những thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày như hút thuốc, uống rượu, thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh… Từ đó gây rối loạn chuyển hóa mỡ máu sớm, cao huyết áp, béo phì… 

"Tôi đã gặp một trường hợp là nam bệnh nhân 40 tuổi, chủ một chuỗi hàng ăn nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, do tổn thương mạch máu nhỏ. Khai thác tiền sử, mỗi ngày bệnh nhân hút 2 bao thuốc, uống gần 1 lít rượu vì tiếp khách nhiều.

Khi vào viện bệnh nhân đã ở trong tình trạng muộn (bị từ tối hôm trước, hôm sau mới vào viện) nên chỉ điều trị nội khoa. May mắn sau đó, bệnh nhân này còn trẻ nên tập phục hồi chức năng đáp ứng tốt, không phải ngồi xe lăn cả đời", bác sĩ Cường chia sẻ.

- Nguyên nhân thứ tư hiếm gặp hơn, có thể gặp ở những phụ nữ dùng thuốc tránh thai kéo dài, nạo hút thai, phụ nữ sau sinh... dẫn tới nguy cơ tăng đông máu và gây tắc tĩnh mạch não. 

“Tóm lại, với đột quỵ não có 2 nhóm nguyên nhân chính: Thứ nhất là những yếu tố nguy cơ không thay đổi được gồm bệnh lý tim mạch, tiểu đường, huyết áp, rối loạn chuyển hóa; Thứ hai là nhóm có thể thay đổi được liên quan đến lối sống, cách sinh hoạt như hút thuốc, uống rượu, ăn quá nhiều chất béo, đồ ăn nhanh, thức khuya, lười vận động. Nhóm này các bạn trẻ mắc rất nhiều, do vậy cần phải thay đổi để phòng tránh đột quỵ não nói riêng và các bệnh lý khác nói chung”, bác sĩ Cường chia sẻ.