Nguồn: Reuters

Giá than tăng trên toàn cầu đang tạo lợi nhuận lớn cho các công ty khai khoáng của Úc, hứa hẹn thúc đẩy mạnh nguồn cung từ nhà xuất khẩu than thứ 2 thế giới sau Indonesia. Theo tờ Nikkei Asia, điều này xảy ra sau khi đại dịch Covid-19 ảnh hưởng chuỗi cung ứng trọng yếu và nhiều quốc gia giảm nhập khẩu nhiên liệu từ Nga do nước này tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Nắm bắt cơ hội

Những nhà sản xuất than của Úc như Whitehaven Coal, Yancoal và New Hope Group đã tận dụng tốt nhu cầu tăng cao. Giá than nhiệt tiêu chuẩn tại cảng Newcastle của Úc đạt mức cao nhất từ trước đến nay, ở mức khoảng 460 USD/tấn vào tháng 9, tăng từ mức 65 USD/tấn trước đại dịch Covid-19 và chiến sự ở Ukraine.

Với lợi nhuận tăng vọt, hàng loạt công ty than tại Úc nhanh chóng nắm bắt cơ hội để hồi phục. Nhiều công ty khai thác than niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Úc chia cổ tức cao và còn mua lại cổ phần dù giá tăng vọt. Nhiều công ty tận dụng cơ hội để trả nợ và vạch ra các kế hoạch mở rộng mới nhằm đáp ứng nhu cầu năng lượng đang bùng nổ của thế giới.

Theo Bộ Công nghiệp, Khoa học và Tài nguyên Úc, nước này có 69 dự án than lớn đang được triển khai vào năm 2021. Khoảng 60% trong số này là các dự án mới, trong khi 27 dự án liên quan việc mở rộng các mỏ hiện hữu.

Theo chuyên gia Richie Merzian, Giám đốc Chương trình khí hậu và năng lượng tại Viện Úc, dự báo năng suất than tại nước này sẽ nhanh chóng phục hồi. “Chúng tôi đang nghe về những dự án đã nằm trên kệ hơn một thập niên đang được xem xét”, ông cho biết.

Đài ABC dẫn lời ông Nick Jorss, Chủ tịch Công ty than cốc Bowen (Úc), dự báo Queensland sẽ tiếp tục là bang vượt trội về xuất khẩu than cốc trong nhiều năm tới, dù chính quyền bang thúc đẩy năng lượng sạch.

Hiện bang này có 86 mỏ than và đang xử lý 17 đơn thuê dự án mới. Mới đây, liên doanh BM Alliance Coal Operations nộp đơn xin gia hạn khai thác mỏ than Peak Downs thêm 93 năm và mở rộng thêm 4.000 ha.

Những công ty sản xuất than tại Úc đang lạc quan rằng việc chưa đầu tư hết vào nguồn cung mới, cùng với nhu cầu gia tăng về than Úc chất lượng cao tại thị trường châu Âu, sẽ giữ giá than ở mức cao trong ít nhất 12 tháng tới. Các nhà kinh tế học dự báo điều này sẽ dẫn đến những hoạt động thâu tóm sôi động.

Công ty Coronado Global Resources (Úc), vốn phát triển hoạt động ở Úc và Mỹ chủ yếu qua thâu tóm, cho biết sẽ sẵn sàng phát triển thêm tại Úc nếu các công ty khác muốn thoái vốn. Việc sáp nhập dự kiến cũng xảy ra nếu một số tài sản trong lĩnh vực than nhiệt của BHP đưa ra thị trường trong tương lai gần.
Lo ngại khí hậu

Theo ABC, riêng về than cốc, Úc là nước xuất khẩu nhiều nhất thế giới với khoảng 170 triệu tấn rời cảng hằng năm. Khoảng 75 - 80% sản lượng than nhiệt cũng được xuất khẩu, tương đương 192 triệu tấn trong tài khóa 2020 - 2021.

Một nghiên cứu của nhóm vận động về khí hậu Move Beyond Coal vào tháng trước cho hay Úc có 29 đơn xin mở rộng hoặc khai thác mỏ mới, dự kiến sản xuất tổng cộng hơn 250 triệu tấn mỗi năm với công suất tối đa và đóng góp tới 17 tỉ tấn khí thải CO2.

Tuy nhiên, sự gia tăng trong nguồn cung cấp nhiên liệu hóa thạch đã đặt chính phủ mới của Thủ tướng Anthony Albanese vào tình thế khó khăn, khi quốc hội Úc hôm 8.9 vừa thông qua mục tiêu giảm 43% lượng khí thải vào năm 2050.

Một nghiên cứu của Đại học New South Wales (UNSW) cho thấy lượng khí thải xuất khẩu của Úc lớn hơn khoảng 30% so với lượng khí thải nội địa ở Đức, quốc gia có dân số gấp 3 lần và nhiều ngành công nghiệp nặng hơn đáng kể so với Úc.

Giáo sư Jeremy Moss, tại UNSW, cho rằng việc xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch của Úc tiếp tục làm suy yếu nỗ lực của thế giới trong việc khắc phục vấn đề khí hậu. Theo ông, Úc nên dẫn đầu về khí hậu bằng cách chỉ cho ngành xuất khẩu than của mình cơ hội cuối cùng.

Giảm thâm hụt ngân sách

Diễn biến thị trường than toàn cầu cũng đang mang lại lợi ích cho chính phủ Úc, với mức thâm hụt ngân sách gần đây đã giảm bớt 50 tỉ AUD. Một báo cáo của chính phủ vào tuần trước dự báo rằng xuất khẩu than của Úc sẽ đạt 100 tỉ AUD trong năm tài chính hiện tại và lần thứ 2 vượt mốc này.