Tác phẩm của đạo diễn Pháp Coralie Fargeat đoạt giải Kịch bản xuất sắc Liên hoan phim Cannes 2024. Nội dung xoay quanh cuộc sống của diễn viên Elisabeth Sparkle từng đoạt giải Oscar. Khi bước vào ngưỡng tuổi 50, cô bị sa thải khỏi chương trình thể dục nhịp điệu gắn bó nhiều năm do ngoại hình không còn hấp dẫn.

Elisabeth tìm đến loại thần dược ở chợ đen có khả năng phân chia tế bào trong cơ thể và tạo ra biến thể mới - Sue (Margaret Qualley) - trẻ trung, quyến rũ. Tuy nhiên, quyết định này khiến cuộc đời Elisabeth trở nên kinh hoàng.

Sau khi thành công với phim Revenge (2017), đạo diễn Coralie Fargeat tiếp tục thử nghiệm thể loại kinh dị, khai thác sự đen tối trong tâm hồn con người. Dự án là câu chuyện lồng ghép nhiều vấn đề như phân biệt giới tính, miệt thị ngoại hình (body shaming) với phụ nữ. Qua hình tượng Elisabeth, nhà làm phim đi sâu phân tích tâm lý nhân vật dưới tác động của các chuẩn mực xã hội.

Elisabeth Sparkle từng là ngôi sao lớn ở Hollywood nhưng hiện trở nên mờ nhạt, chuyển sang dẫn chương trình tập luyện tại nhà. Sau buổi quay hình, cô vô tình nghe thấy giám đốc đài truyền hình Harvey (Dennis Quaid) nói xấu mình. Sau đó, Elisabeth tuyệt vọng, tìm đến "thần dược" để tạo ra bản sao nhằm níu kéo hào quang.

Demi Moore đóng vai chính Elisabeth Sparkle trong phim "The Substance". Ảnh: Mubi

Theo quy định của người cung cấp thuốc, Sue và Elisabeth phải thay đổi cuộc sống cho nhau bảy ngày một lần, không có ngoại lệ. Dù sinh ra từ các tế bào của Elisabeth, Sue coi mình là cá thể riêng biệt, tận hưởng cuộc sống mới, nảy sinh mâu thuẫn với vật chủ. Elisabeth trở nên ghen tị với vẻ đẹp và sự thành công của bản thể mới, còn Sue tức giận trước hành động hủy hoại bản thân, ăn uống vô độ của Elisabeth.

Xuyên suốt phim, đạo diễn miêu tả hai hình ảnh đối lập: Một người khao khát tuổi trẻ vĩnh hằng, người kia cố gắng níu giữ bản ngã, trở nên mù quáng chạy theo những thứ hào nhoáng, để rồi đánh mất chính mình. Nếu Sue là hiện thân của vẻ đẹp hình thể, Elisabeth lại tượng trưng cho sự thối rữa bên trong, khi con người sẵn sàng hy sinh mọi thứ để đạt được sự hoàn hảo.

Tác phẩm cài cắm nhiều chi tiết chỉ trích ngành công nghiệp giải trí kiếm tiền từ sắc đẹp của những cô gái, sẵn sàng vứt bỏ ngôi sao đã qua thời kỳ đỉnh cao. Áp lực về ngoại hình đè nặng lên các ngôi sao, khiến họ phải tìm đến phương pháp cực đoan để duy trì hình ảnh. Trong phim, Sue nhận ra hào quang có thể mang lại danh tiếng, bèn tìm cách ở lại thế giới vĩnh viễn, rút cạn sức lực của Elisabeth. Quyết định này khiến cơ thể vật chủ lão hóa nhanh chóng, song Elisabeth không muốn chấm dứt.

Trên trang Fangoria, Fargeat cho biết nguồn cảm hứng thực hiện The Substance xuất phát từ trải nghiệm cá nhân. Cô viết kịch bản khi bước vào tuổi tứ tuần, đối mặt suy nghĩ tiêu cực về ngoại hình. Với kịch bản chỉ có 29 trang đối thoại trong tổng số 138 trang, Fargeat tận dụng kỹ thuật ghi hình, thiết kế âm thanh và các hiệu ứng kỹ xảo để xây dựng mạch phim. Các hình ảnh ẩn dụ về ngôi sao danh vọng hay những cảnh kinh dị thể xác phơi bày sự vô nghĩa của việc chạy theo danh vọng và những tiêu chuẩn vẻ đẹp do xã hội áp đặt.

Màn hóa thân của hai diễn viên chính là điểm nhấn của phim. Trong vai Sue, Margaret Qualley gây ấn tượng với hình thể gợi cảm. Cô còn thể hiện tròn vai những phân cảnh khó, mô tả sự biến đổi tâm lý phức tạp của Sue, từ người vô hồn đến kẻ thao túng nhiều tham vọng. Một trong những trường đoạn tiêu biểu là khi nhân vật Sue truy đuổi Elisabeth, diễn viên khắc họa sự đáng sợ qua ánh mắt và hành động.

Margaret Qualley trong một cảnh phim "The Substance". Ảnh: Mubi

Minh tinh Demi Moore thành công trong vai một nghệ sĩ cô độc, vừa đấu tranh với định kiến xã hội, vừa phụ thuộc loại thuốc bí ẩn. Diễn viên cho thấy sự am hiểu nhân vật, truyền tải nhiều khía cạnh cảm xúc của Elisabeth: Khao khát tuổi trẻ, nỗi sợ hãi tuổi già và tuyệt vọng khi dần mờ nhạt trước công chúng.

Cảnh nhân vật Elizabeth đứng trước gương, loay hoay về lớp trang điểm và trang phục của mình là một trong những trường đoạn nổi bật về kỹ thuật diễn xuất của Moore. Dù mặc bộ đồ quyến rũ, ánh mắt của Moore hiện lên sự tự ti với vẻ ngoài hiện tại. Sau đó, cô tức giận lau lớp son môi và gỡ hàng mi giả, ẩn dụ cho sự phản kháng của nhân vật. BBC viết: "Vai diễn xuất sắc của Demi Moore trên màn ảnh rộng trong nhiều thập niên, cô không hề sợ hãi khi làm xấu hình ảnh của mình". Tờ Time Out bình luận: "Moore thể hiện trọn vẹn nỗi kinh hoàng và sự yếu đuối".

Phim nhận nhiều lời khen từ giới chuyên môn. Tạp chí Vogue và chuyên trang điện ảnh IndieWire cho rằng dự án là "kiệt tác kinh dị thể xác (body horror) táo bạo, hoành tráng nhất năm". Cây bút Wendy Ide của Guardian khen The Substance làm nổi bật góc nhìn nữ quyền, phơi bày khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt trong xã hội hiện đại.