1. Rằm tháng 7 là ngày gì?

Theo quan niệm từ xa xưa, người dân Việt Nam rất xem trọng việc cúng bái cho ngày rằm tháng 7 âm lịch. Có thể nói, đây được xem là một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong năm và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Ngày này còn được gọi là ngày “xá tội vong nhân” cúng các chúng sinh không nhà không cửa và theo Phật Giáo ngày này là ngày lễ Vu Lan để con cái báo hiếu cha mẹ. Ý nghĩa hai ngày này hoàn toàn khác nhau nhưng thường được tổ chức chung vào một ngày là ngày 15 tháng 7 âm lịch.

2. Cúng Rằm tháng 7 vào ngày nào, 14 hay 15 âm lịch?

Cửa địa ngục mở từ ngày 2 đến ngày 14 tháng 7 âm lịch. Khi đó, các cô hồn được xá tội tìm cách quay trở lại dương thế, vong hồn vảng vất khắp nơi nhân gian.

Cũng ngay tại thời điểm này mà nhiều nơi có phong tục tập quán cúng các vong linh không nhà cửa không nơi nương tựa để cuộc sống bình an, không bị ma quỷ quấy nhiễu.

Đúng ngày Rằm tháng Bảy, Phật tổ xá tội vong nhân trong vòng 1 ngày. Mọi linh hồn kể cả tội lỗi, quỷ dữ đều được tự do.

Vì thế, nhiều nơi dành riêng ngày 15/7 âm lịch chỉ để cúng thí thực cô hồn. Nhưng mâm cỗ phải để ở ngoài cửa, cổng nhà, chứ không để trong nhà, tránh trường hợp vong hồn “không mời mà đến”.

Nhiều nơi thường cúng thổ công, gia tiên, ông bà, trước ngày 15/7 âm lịch. Lý do là vì họ quan niệm, nếu cúng đúng vào ngày Rằm, sợ rằng sẽ bị những linh hồn này phá phách, rước thêm âm binh và cô hồn vào trong nhà mình.

Do vậy, trên quần áo, đồ đạc hàng mã thường sẽ ghi rõ tên người nhận, khi cúng cũng đọc rõ tên và xin phép các thần linh thổ địa cho phép vong vào nhận đồ, cúng trước và hóa trước để người thân dễ nhận được.

3. Cúng Rằm tháng 7 vào giờ nào mới chuẩn xác?

Lễ Vu Lan tiến hành ban ngày, lễ thí thực cô hồn vào buổi chiều tối hoặc tối hẳn.

Theo Đại đức Tâm Kiên, lễ Vu Lan cầu siêu, báo hiếu tổ tiên nên thực hiện ban ngày. Còn lễ cúng thí thực cô hồn vất vưởng nên cúng vào buổi chiều tối hoặc tối hẳn.

Theo đó, các gia đình có thể lên chùa làm lễ Vu Lan, cầu siêu cho ông bà, cha mẹ, tổ tiên đã khuất vào ban ngày. Sau đó về nhà sửa soạn mâm cơm chay thắp hương lên bàn thờ Phật và gia tiên.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Vũ Tuấn Anh cho rằng, đây là theo quan niệm của dân gian, bởi ban ngày có ánh sáng, ánh nắng mặt trời rất mạnh trong khi các cô hồn được “mở cửa ngục” thả ra rất yếu.

Vậy nên, nếu cúng ban ngày, các cô hồn vì sợ ánh sáng, ánh nắng sẽ không dám đến đón nhận những đồ vật phẩm cúng bố thí của các gia đình.

Nên cúng cô hồn vào buổi chiều tối. Đặt mâm lễ cúng cô hồn ngoài sân, không đặt ở bậu cửa. Nếu không muốn cúng cô hồn tại nhà, có thể cúng tại chùa.

Tuy nhiên dù chọn giờ nào thì việc cúng cô hồn đều phải diễn ra trước 12 giờ đêm ngày 15/7. Bởi khi đó cửa địa ngục đóng lại.

4. Một vài lưu ý quan trọng khi cúng rằm tháng 7 tại nhà

Nhìn chung, việc cúng rằm tháng 7 tại nhà riêng nên thực hiện theo các khóa lễ sau: cúng Phật, cúng thần linh, cúng gia tiên, cúng thí thực cô hồn và phóng sinh.

Không ít người đã mời cô hồn về nhà để cúng chung sinh nhưng khi xong xuôi lại không biết mời vong đi nên vong cứ luẩn quẩn trong nhà quấy quả gia chủ.

Lưu ý, kết thúc mỗi buổi cúng bằng hành động vãi gạo, muối ra sân, ra đường và đốt vàng mã. Có nơi có tục giật cô hồn, tức người sống giành giật đồ ăn trên mâm cúng, cho tiền người sống cùng với bánh kẹo đi kèm… Họ tin rằng, người sống tranh giành càng nhiều, tức đã mua chuộc được cô hồn, chúng không đến quấy quả mình nữa.

Người cúng không nên ăn đồ cúng cô hồn, không mang đồ cúng vào nhà. Trong trường hợp không có ai giành giật thì có thể bỏ vào túi của người hành khất.

Những đồ cúng như chè, cháo, cơm, canh… nếu bị nguội lạnh, kiến ruồi bu đen hoặc vương vãi nhang khói, không an toàn cho sức khỏe, có thể bỏ. Nhưng những vật phẩm như bánh trái, còn nguyên vẹn có thể dùng được, nên cho người khác, tránh bỏ đi hoang phí, mang tội.