Sáng sớm 5/1, mặt trời vẫn chưa mọc ở Culiacan khi David Tellez và gia đình khởi hành đến sân bay của thành phố để đáp chuyến bay trở về nhà sau kỳ nghỉ. Nhưng không lâu sau, họ gặp chướng ngại vật đầu tiên, một chiếc xe bị bỏ lại chắn ngang đường.

Tellez truy cập mạng xã hội để tìm hiểu chuyện gì đang xảy ra và phát hiện rằng Culiacan, thủ phủ bang Sinaloa của Mexico, thành trì của băng đảng Sinaloa khét tiếng, đang chìm trong hỗn loạn.

Cảnh sát Mexico tuần tra trên đường phố Culiacan ngày 6/1, sau cuộc đột kích bắt trùm ma túy Ovidio Guzman. Ảnh: AP.

Vài giờ sau, Bộ trưởng Quốc phòng Mexico xác nhận rằng quân đội đã bắt được Ovidio Guzman, con trai cựu trùm băng đảng Joaquin "El Chapo" Guzman, trong một chiến dịch trước bình minh ở phía bắc thành phố ngày 5/1.

Chính phủ Mexico ngày 6/1 thông báo 10 binh sĩ và 19 nghi phạm chết trong chiến dịch.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Luis Cresencio Sandoval, cuộc đột kích bắt Ovidio Guzman được thực hiện sau 6 tháng cơ quan tình báo Mexico theo dõi nhất cử nhất động của người đàn ông 32 tuổi này và kết thúc bằng một chiến dịch chớp nhoáng.

Ovidio được cho là một trong những đầu sỏ đã giúp điều hành các hoạt động của băng Sinaloa kể từ khi cha anh ta bị dẫn độ về Mỹ vào năm 2017. Mỹ treo thưởng lên tới 5 triệu USD cho thông tin giúp bắt Ovidio Guzman.

Bộ trưởng Quốc phòng Sandoval cho biết khi phát động chiến dịch, Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mexico đã phát hiện những chiếc xe SUV khả nghi trên đường, một số trong đó gắn cả giáp tự chế. Họ lập tức phối hợp cùng các binh sĩ quân đội chặn và bao vây đoàn xe, yêu cầu khám xét những người ngồi trong xe.

Những kẻ trong xe bất ngờ nổ súng tấn công cảnh sát và quân đội, nhưng họ đã nhanh chóng kiểm soát tình hình. Ovidio Guzman được xác định nằm trong số những người có mặt tại thời điểm đó và y cũng mang theo súng.

Sau khi được tin Ovidio Guzman bị bắt, nhằm ngăn giới chức áp giải thủ lĩnh rời khỏi Culiacan, các thành viên băng Sinaloa đã thiết lập 19 chướng ngại vật trên các nẻo đường ra vào thành phố, đồng thời tấn công dữ dội lực lượng an ninh.

Thành phố Culiacan chứng kiến ngày kinh hoàng chưa từng có kể từ tháng 10/2019, lần gần nhất nhà chức trách cố gắng bắt Ovidio Guzman.

Quân đội Mexico phản ứng bằng cách điều trực thăng vũ trang Blackhawk và cường kích hạng nhẹ tấn công một đoàn 25 xe của băng Sinaloa.

Bộ trưởng Sandoval cho hay băng Sinaloa sau đó nổ súng quyết liệt, thậm chí sử dụng cả súng bắn tỉa hạng nặng 12,7 mm nhắm vào máy bay chính phủ, buộc hai trực thăng quân đội phải hạ cánh với "một số thiệt hại đáng kể".

Các tay súng tiếp tục tấn công nhằm vào những chiếc máy bay tại sân bay của thành phố, cả dân sự lẫn quân sự, đồng thời bắn vào các tòa nhà tại sân bay, tạo ra cảnh tượng hỗn loạn. Tuy nhiên, Sandoval cho biết giới chức đã dự đoán được cách mà băng Sinaloa sẽ phản kháng nên họ đã áp giải Ovidio Guzman lên một chiếc trực thăng quân sự và đưa anh ta về thủ đô Mexico City.

Cư dân Culiacan đăng nhiều video lên mạng xã hội cho thấy một số đoàn xe bán tải chở các tay súng chạy trên đường phố, trong đó có cả một chiếc xe gắn súng máy phía sau.

Linh mục Esteban Robles, người ngôn viên của giáo phận Công giáo La Mã ở Culiacan, mô tả cả thành phố chìm trong "bầu không khí bất ổn, căng thẳng" và người dân không ai dám ra khỏi nhà.

"Vô số con đường bị chắn ngang bởi những chiếc xe bốc cháy", ông nói.

Chính quyền thành phố Culiacan cảnh báo: "Không rời khỏi nhà! An toàn của công dân Culiacan là quan trọng nhất." Trường học, chính quyền địa phương và nhiều doanh nghiệp tư nhân phải đóng cửa.

Một chiếc xe bị các tay súng băng đảng Sinaloa đốt cháy hôm 5/1. Ảnh: AP.

Chính quyền Mexico tiến hành chiến dịch bắt Ovidio Guzman chỉ vài ngày trước khi đón Tổng thống Mỹ Joe Biden tới thăm.

Samuel Gonzalez, người sáng lập văn phòng công tố viên đặc biệt của Mexico về tội phạm có tổ chức vào những năm 1990, nhận định động thái bắt Ovidio Guzman là một "món quà" mà Mexico muốn dành tặng Tổng thống Biden. "Chính phủ Mexico đang nỗ lực để có một chuyến thăm yên bình", ông nói.

Không giống như chiến dịch bắt Ovidio Guzman thất bại vào năm 2019 khi chính phủ nói rằng họ phải thả anh ta để tránh gây thêm đổ máu, lần này mọi thứ diễn ra suôn sẻ hơn. Chỉ một cậu bé 14 tuổi bị trúng đạn, nhưng được cho là không nguy hiểm đến tính mạng.

Một điểm khác biệt nữa là cuộc đột kích vào tháng 9/2019 diễn ra ở trung tâm thành phố Culiacan vào khoảng giữa trưa, trong khi cuộc đột kích hôm 5/1 được tiến hành vào rạng sáng tại một khu vực dân cư thưa thớt hơn phía bắc thành phố.

Ovidio Guzman bị bắt tháng 10/2019, trước khi được chính quyền Mexico trả tự do vì áp lực từ làn sóng bạo lực băng đảng ở Culiacan. Ảnh: AP.

Giám đốc Phòng Thương mại Culiacan Victor Medrano cho biết vào năm 2019 "mọi thứ diễn ra giữa thanh thiên bạch nhật và chúng tôi không kịp trở tay khi đang ở ngoài phố hay nơi làm việc".

Về phần Tellez, anh tiếp tục cố gắng đưa cả nhà trở lại thủ đô Mexico City, lách qua nhiều ôtô khác đang nằm chắn ngang đường và cuối cùng đến được sân bay. Tại đây, gia đình anh vội vã làm thủ tục cho chuyến bay của họ trước khi nhân viên từ một nhà hàng thúc giục họ trú ẩn trong nhà vệ sinh. Các tay súng băng đảng đã đến sân bay để ngăn nhà chức trách đưa Ovidio Guzman khỏi thành phố.

Dọc đường băng, hai máy bay quân sự lớn cùng 3 hoặc 4 trực thăng đang đỗ, trong khi lính thủy đánh bộ và binh sĩ quân đội sẵn sàng phản ứng.

Khi chuyến bay của Tellez chuẩn bị tăng tốc để cất cánh, anh nghe thấy tiếng súng nổ từ xa. Trong vòng 15 giây, âm thanh đột nhiên trở nên dữ dội hơn và gần hơn rất nhiều, khiến hành khách phải ôm đầu cúi sát xuống sàn, anh nhớ lại.

Tellez không biết máy bay đã bị trúng đạn cho đến khi một tiếp viên thông báo với họ. Không ai bị thương, nhưng máy bay phải quay trở về khu vực chờ.

Tellez cho rằng những phát súng bắn trúng chiếc máy bay thương mại của anh "chắc chắn là một hành động khủng bố quốc tế", có thể dẫn đến những cuộc thảo luận rất nghiêm túc giữa chính phủ Mỹ và Mexico về hành động này.

Trong suốt cả ngày 5/1, Tellez không thể rời khỏi Culiacan, do chính quyền đã đóng cửa sân bay vì lý do an ninh.

Khi được hỏi liệu nỗ lực bắt Ovidio Guzman có xứng đáng với một ngày căng thẳng và bất ổn khác ở Culiacan hay không, Tellez khẳng định: "Nếu họ bắt được anh ta thì điều đó hoàn toàn đáng".