Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 4/2 cho biết ông đang xem xét thay thế một loạt quan chức cấp cao, bao gồm tổng tư lệnh quân đội Valery Zaluzhny, trong nỗ lực "thiết lập lại bộ máy" để hướng tới chiến thắng trong cuộc xung đột với Nga. Đây là lần đầu tiên ông Zelensky xác nhận có ý định sa thải tư lệnh quân đội Ukraine sau nhiều lần bác bỏ.

Một số quân nhân Ukraine ở tiền tuyến bày tỏ bi quan với ý định của ông Zelensky.

"Tôi nghĩ sa thải ông Zaluzhny vào lúc này là điều không phù hợp, vì không ai thay tướng trong lúc chiến sự đang diễn ra", binh sĩ có biệt danh "Tiger", người đứng đầu đơn vị chống tăng của Lữ đoàn Cơ giới số 59 Ukraine, cho hay. Lữ đoàn này đang chiến đấu ở mặt trận Avdeevka, điểm nóng giao tranh hiện nay ở tỉnh Donetsk.

Tiger cho rằng quyết định sa thải tướng Zaluzhny có hợp lý hay không còn phụ thuộc vào người được chọn để thay thế ông là ai. Đây cũng là quan điểm của Ihor, chỉ huy một đại đội của Ukraine trên tiền tuyến.

"Trước khi sa thải một ai đó, đặc biệt là ở vị trí quan trọng như vậy, bạn cần phải tìm ra người thay thế từ trước và nắm chắc được quan điểm của họ", Ihor nhấn mạnh. "Sự thay đổi phải giúp cho mọi thứ tốt hơn chứ không phải tệ đi".

Tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny trong bức ảnh đăng tháng 8/2023. Ảnh: Văn phòng tư lệnh quân đội Ukraine Valery Zaluzhny

Tìm được người có đủ tầm để thay thế ông Zaluzhny không phải là việc dễ dàng. Dù chiến dịch phản công hồi tháng 6 năm ngoái đã thất bại, tướng Zaluzhny vẫn được phần lớn người dân Ukraine coi là người hùng do đã dẫn dắt quân đội nước này giành lại được nhiều lãnh thổ ở miền đông và miền nam trong cuộc phản kích chớp nhoáng hồi cuối năm 2022.

Khảo sát của Viện Xã hội học Quốc tế Kiev tháng 12 năm ngoái cho thấy khoảng 72% người dân Ukraine không ủng hộ ý định sa thải tướng Zaluzhny. Chỉ 2% người được hỏi ủng hộ kế hoạch này.

Mykola, chỉ huy một tổ vận hành pháo phản lực GRAD của Ukraine, cho rằng tướng Zaluzhny đang vướng vào một cuộc đấu đá chính trị, chứ không phải ông không làm tốt công việc của mình.

"Chúng tôi đã đạt một số thành công trong năm 2022, nhưng năm 2023 thì không được nhiều như vậy. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa ông Zaluzhnyi đang điều hành quân đội một cách tệ hại", viên chỉ huy nói.

Những đồn đoán về quyết định sa thải tướng Zaluzhny bắt đầu xuất hiện từ cuối năm ngoái, sau khi ông và Tổng thống Zelensky bất đồng về chiến dịch phản công của Ukraine. Ông Zaluzhny khi đó tuyên bố chiến dịch này đang bế tắc và quân đội Ukraine sẽ khó có thể đạt được đột phá đáng kể nào trên tiền tuyến.

Tổng thống Zelensky lập tức bác bỏ thông tin của tướng Zaluzhny, khẳng định cuộc phản công của Ukraine không bế tắc và Kiev sẽ không từ bỏ chiến dịch.

Rạn nứt giữa tư lệnh Zaluzhny và ông Zelensky sau đó tiếp tục bị nới rộng do mâu thuẫn về vấn đề huy động quân. Tổng thống Ukraine tháng 12/2023 cho biết các chỉ huy quân đội đã yêu cầu ông huy động 450.000-500.000 binh sĩ, điều mà lãnh đạo này được cho là đã phản đối, dù sau đó chính phủ của ông vẫn trình lên quốc hội dự luật gọi thêm quân nhập ngũ. Dự luật đã bị giới lập pháp Ukraine trả lại cho chính phủ để tiếp tục nghiên cứu, chỉnh sửa.

Ihor cho biết anh ủng hộ ý định bổ sung thêm lực lượng của giới lãnh đạo quân đội Ukraine. "Huy động thêm quân là điều cần thiết vì chúng tôi không có đủ nhân lực. Đối phương hiện vượt trội chúng tôi về số lượng", Ihor cho hay.

Theo Tiger, Lữ đoàn 59 của anh hiện chỉ còn 60-70% lực lượng và họ đang gặp khó khăn trong việc lấp đầy khoảng trống mà những binh sĩ đã thiệt mạng, bị thương hoặc rút lui vì nhiều lý do khác nhau để lại.

Tiger hy vọng người thay thế tướng Zaluzhny, nếu ông thực sự bị cách chức, sẽ tiếp thực hiện chính sách mà đại tướng này đang theo đuổi, đó là huy động thêm lực lượng ra tiền tuyến và bổ sung lượng lớn thiết bị bay không người lái (UAV) cho quân đội.