Đa phần các đề cử nhân sự cấp cao của Tổng thống Joe Biden đến nay đều được Thượng viện nhanh chóng thông qua. Rõ ràng, đây sẽ là những nhân tố trung thành trong đội ngũ chính quyền của ông Biden. Nhưng, ông chủ Nhà Trắng cũng cần tiếng nói phản bác.

Trong bài viết trên tờ The Hill, cựu Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Herbert McMaster và giáo sư Zachary Shore của Học viện Cao học Hải quân Mỹ tin rằng đã đến lúc Tổng thống Biden cần một cố vấn đặc biệt.

"Luật sư của quỷ dữ" là cách hai chuyên gia miêu tả chức danh cố vấn sẽ giúp Tổng thống Biden tránh lặp lại sai lầm của những người tiền nhiệm.

Tránh sai lầm của những người tiền nhiệm

Trong lịch sử, không thiếu tiền lệ khi chính sách đối ngoại của nước Mỹ đi sai hướng bởi "tư duy nhóm", như những gì từng xảy ra trong sự kiện Vịnh con lợn ở Cuba năm 1961.

Có những thời điểm, tâm lý "tự kiêu chiến lược" - tức tin rằng nước Mỹ có thể một tay định đoạt tất cả - mang đến thảm họa. Đó là những gì xảy ra khi chính quyền George W. Bush xâm lược Iraq, tin rằng việc thay đổi chế độ sẽ dễ dàng hơn nhiều so với những gì đã xảy ra trên thực tế.

Và đôi khi các tổng thống phạm sai lầm bởi họ và các trợ lý xung quanh mắc vào cái bẫy nhận thức với tư duy cứng nhắc che lấp đi sự sáng suốt.

Chính quyền Biden cần tránh lặp lại sai lầm dưới thời George W. Bush. Ảnh: Getty.

Để tránh mắc phải những sai lầm kiểu như vậy, các chính phủ thường sử dụng một kỹ thuật có tên "Đội Đỏ". "Đội đỏ" là một nhóm gồm các chuyên gia có nhiệm vụ suy nghĩ như đối thủ của chính phủ đó.

Dù rằng "Đội Đỏ" thường phát huy hiệu quả, kỹ thuật này cũng có một nhược điểm là chính nhóm chuyên gia này rơi vào tư duy nhóm, tự kiêu hay mắc bẫy nhận thức.

Điều này xuất phát bởi các thành viên của "Đội Đỏ" cũng có những bản chất con người như nhu cầu hợp tác và bị ảnh hưởng bởi quan điểm của những người xung quanh.

"Để tránh những sai lầm ấy, tổng thống cần một tiếng nói chỉ trích đơn độc", hai tác giả bình luận.

"Luật sư của quỷ dữ", một vị trí cố vấn đặc biệt, là ý tưởng của hai ông Master và Shore.

Cố vấn đặc biệt

Nhiệm vụ duy nhất của người cố vấn này là công kích mọi giả định làm nền tảng cho các chính sách của chính quyền ông Biden. Cố vấn này hoàn toàn không có quyền hành, nằm ngoài quy trình hành chính và chỉ trả lời trước tổng thống.

"Luật sư của quỹ dữ" sẽ không có ngân sách hay lĩnh vực chuyên trách nào, đồng thời không xâm phạm thẩm quyền của các quan chức chính phủ khác.

Vị cố vấn được tự do thách thức mọi quan điểm, có nghĩa vụ thách thức mọi quan điểm chính sách và sẽ cực kỳ "bị ghét".

"Luật sư của quỷ dữ" không thể bị ảnh hưởng bởi tư tưởng chính trị, không tự cao tự đại cũng như không có liên hệ quá sâu với Tổng thống Biden hay bất cứ đảng phái nào.

Vị cố vấn đặc biệt cần gạt đi mọi ham muốn thăng tiến sự nghiệp trong chính phủ, qua đó không có động cơ nào có thể ảnh hưởng tới tư duy và quyết định của bản thân. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, người này có thể trở về với công việc cũ hoặc nghỉ hưu.

Trên thực tế, một người đã về hưu, kiểu như già làng thông thái, có thể là một nhân sự phù hợp. Nhưng tuổi tác không phải luôn luôn bảo đảm cho sự thông thái.

Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan. Ảnh: AP.

Đối với "Luật sư của quỹ dữ" làm việc cho Tổng thống Biden, hai ông Master và Shore cho rằng người này cần hành động độc lập, không phụ thuộc vào bất cứ cơ quan chính phủ, nhóm lợi ích đối ngoại hay tập đoàn quốc phòng nào. Khi đó, Tổng thống Biden sẽ là khách hàng duy nhất mà người này phục vụ.

Trong bộ máy chính quyền Mỹ, Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan là người chỉ phục vụ tổng thống, đưa ra cho ông chủ Nhà Trắng ý tưởng tốt nhất và những lựa chọn để giải quyết các thách thức gặp phải.

"Luật sư của quỷ dữ" sẽ là người bổ sung thêm cho Cố vấn An ninh quốc gia Sullivan, thông qua việc chỉ trích các lựa chọn mà ông Sullivan đề xuất, cũng như nêu ra những lựa chọn khả thi khác có thể còn bị bỏ sót.

Về cơ bản, "Luật sư của quỷ dữ" cần vừa có chuyên môn sâu, vừa có hiểu biết rộng trong nhiều lĩnh vực, đồng thời sở hữu tầm nhìn bao quát.

Lý tưởng nhất cho Tổng thống Biden là Nhà Trắng có thể thuê hai người đảm nhiệm vị trí "Luật sư của quỷ dữ", một người phụ trách chính sách đối ngoại, một người nghiên cứu các vấn đề đối nội, hoạt động độc lập với nhau.

'Luật sư của quỷ dữ' giúp ông Biden như thế nào?

Mỗi khi các thành viên nhóm an ninh quốc gia của Tổng thống Biden tranh luận về một hành động cụ thể, "Luật sư của quỷ dữ" sẽ chuẩn bị lập luận chỉ trích quan điểm của từng thành viên trong nhóm, bao gồm và đặc biệt là tổng thống.

Các thành viên trong đội ngũ an ninh quốc gia sẽ phải chuẩn bị một bản giải trình ngắn, trình bày các giả định và lập luận phía sau ý kiến của họ.

Trước khi Tổng thống Biden ra quyết định cuối cùng về bất cứ chính sách hay hành động quan trọng nào, ông sẽ nhận được đánh giá của vị cố vấn đặc biệt về những lập luận của các thành viên đội ngũ an ninh quốc gia, cả điểm thuận và không thuận.

Ý kiến của vị cố vấn đặc biệt sẽ bóc trần mọi ngụy biện, những giả định sai lầm, những khẳng định vô căn cứ hay kết luận vội vàng trong mọi mặt của vấn đề. Khi đó, Tổng thống Biden có thể suy nghĩ kỹ một lần nữa trước khi đưa ra quyết định.

"Cách làm này bảo đảm sự minh bạch, không bị ràng buộc bởi các nhóm lợi ích hoặc ý thức hệ. Ít nhất đó sẽ là mục tiêu", hai tác giả bình luận.

Bài viết trên tờ The Hill thừa nhận không cá nhân nào hoàn toàn không có định kiến hoặc có khả năng lập luận hoàn hảo. Tuy nhiên, hai tác giả cho rằng những nhà phê bình tư tưởng chân chính sẽ cố gắng hết sức để nhận ra đâu là định kiến của bản thân và trình bày chúng trong phân tích của họ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Getty.

Trên tất cả, "Luật sư của quỷ dữ" là vị trí cần chính trực và khiêm nhường. Vị cố vấn này phải hiểu rõ không ai có kiến thức sâu trong tất cả thách thức mà nước Mỹ đối mặt về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia.

Đó là lý do vì sao vị cố vấn đặc biệt phải được tự do tham khảo vấn đề với các chuyên gia trong chính phủ, giới học giả hay khu vực tư nhân.

"Liệu chúng ta có thể tìm thấy người với kiến thức, kỹ năng và năng lực phù hợp - người không vướng mắc vào chính trị đảng phái, có tiếng về công bằng và hành xử thận trọng? Những ứng viên phù hợp nhất có thể được tìm thấy đâu đó bên ngoài Washington", hai tác giả bình luận.

Hai ông Shore và Master cho rằng cuộc tìm kiếm nên bắt đầu trong những người bên ngoài thế giới chính trị, những người trung thành với lợi ích quốc gia và hành động vì lợi ích chung, có sự chính trực và khiêm nhường phù hợp với trọng trách phục vụ tổng thống, bảo vệ hiến pháp và người dân Mỹ.