1. Ăn chay là gì?

Ăn chay hay ăn lạt là ăn những thứ có nguồn gốc thực vật, không ăn thịt cá hay những thứ có nguồn gốc từ động vật liên quan đến sát sinh, giết mổ.

Ăn chay là từ ngữ có nhiều nghĩa khác nhau, tùy theo tín ngưỡng hay phong tục tập quán.

Ăn chay có 2 lý do chính: Một là do tín ngưỡng, hai là do lý do sức khỏe. Và dù lí do gì đi nữa thì ăn chay là một trong những phương pháp để nuôi dưỡng lòng từ bi là một trong những phương pháp hay nhất để bảo vệ môi trường, đời sống và sức khỏe.

Đạo Phật là đạo của từ bi và bình đẳng. Phật dạy: “Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh như nhau”. Muốn tránh quả báo luân hồi, tránh các điều tội lỗi thuộc về việc sát sinh, Phật tử nên ăn chay để tăng trưởng lòng từ bi.

Do đó mọi người đều nhận thức rằng ăn thịt là một trong những trở ngại to lớn cho sự phát triển tâm linh.

Mặc dù sự ăn chay đối với người Phật tử là một điều cần thiết trong cuộc sống hằng ngày như là một phương pháp tu hành. Nhưng để việc ăn chay mang lại lợi ích thiết thực, người Phật tử cần có những phương pháp và nên áp dụng một cách tuần tự, tùy theo căn cơ và sở nguyện của mỗi người.

Hơn nữa, không phải người Phật tử trẻ tại gia nào cũng có thể bỏ ngay tập quán ăn mặn của mình để ăn chay. Vì thế, trong đạo Phật có hai phương pháp thực hành việc ăn chay là ăn chay kỳ và ăn chay trường:

Ăn chay kỳ:

Là ăn chay có kỳ hạn, gồm các ngày ăn chay như: Nhị trai: ăn chay hai ngày trong mỗi tháng vào các ngày mồng 1 và rằm; Tứ trai: ăn chay bốn ngày trong mỗi tháng, vào các ngày 30- mồng 1, 14 – Rằm; Lục trai: ăn chay sáu ngày trong mỗi tháng, vào các ngày: mồng 1, mồng 8, 14, Rằm, 23, 30; Thập trai: ăn chay 10 ngày trong một tháng, vào các ngày mồng 1, mồng 8, 14, Rằm, 18, 23, 24, 28, 29, 30; Nhất nguyệt trai: ăn chay một tháng vào tháng giêng hay tháng 7; Tam nguyệt trai: ăn chay trong ba tháng: tháng giêng, tháng 7 hay tháng 10 hoặc ba tháng liên tiếp.

Ăn chay trường hay ăn trường trai:

Là ngày nào cũng ăn chay, không gián đoạn trong nhiều năm hoặc trọn đời. Nếu mỗi ngày phát tâm không ăn sau 1 giờ trưa, thì gọi là ngọ trai.

2. Ăn chay có được ăn trứng gà, trứng vịt không?

Phật giáo Bắc tông (Đại thừa) chủ trương ăn chay, là vì lòng từ bi và hơn nữa là muốn tránh quả báo oán thù. Không vì mạng sống của mình mà làm tổn thương đến những mạng sống của những con vật khác. Nếu bảo ăn chay là tu, theo tôi, thì chưa đúng hẳn. Bởi vì, Phật giáo Nam tông (Nguyên thủy) đâu có ăn chay ngày nào.

Ngay cả đức Phật và các vị Thánh tăng theo Phật thời xưa, các Ngài đâu có ăn chay. Các Ngài ôm bát đi khất thực, ai cúng gì ăn nấy. Phật tử Ấn Độ thời Phật, họ ăn mặn chứ không phải ăn chay. Như vậy, chả lẽ các Ngài không ăn chay là không tu sao? Không tu, sao các Ngài thành Phật và thành A la hán? Song có điều các Ngài không tự tay sát hại mà thôi. Người Phật tử cần phải hiểu cho thật rõ giới thứ nhất này.

Theo lời Phật dạy, cái gì có mầm sinh mà mình đoạn tuyệt mạng sống của nó thì mới có tội. Vậy nếu Phật tử ăn trứng gà, trứng vịt… không có trống, mà đã không có trống thì ăn có gì là sát sinh hại vật đâu mà sợ. Nếu có mầm sinh mà mình giết thì mới là sát sinh. Đối với Phật tử tại gia, tu theo nhân thừa, tức theo hình thức giới tướng giữ 5 giới, thì việc ăn trứng không trống không có gì tội lỗi.

Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều người trên thế giới thực hành ăn chay. Có người ăn chay trường, có người ăn chay kỳ, có người ăn chay tùy thích… và họ ăn chay cũng vì nhiều mục đích khác nhau như tôn giáo, đạo đức, khấn nguyện, sức khỏe hay chỉ đơn giản chỉ là để thay đổi khẩu vị.

3. Hiểu đúng ý nghĩa của việc ăn chay

Hầu hết mọi người chỉ nghĩ tới việc ăn chay để tránh sát sinh, nhưng theo Phật giáo ý nghĩa của việc ăn chay còn sâu xa hơn thế:

Việc ăn chay vốn là để thể lòng thương xót chúng sanh, thể hiện sự đồng cảm với các loài vật khi chính chúng ta cũng là những kẻ ham sống sợ chết thì cớ gì mà cướp đi mạng sống của kẻ khác. Vì thế, những người theo Đạo Phật không nỡ lòng nào để cho những con vật bị đánh đập, xẻ thịt, thiêu nướng,… để làm thức ăn cho mình.

Ngoài ra, ăn chay còn giúp tránh các nghiệp xấu cho mình, vì chúng ta không nhìn thấy rõ từng bước đi của luật nhân quả nên không hề biết việc giết hại những con vật khác đã và đang tạo ra nghiệp báo gì. Vì thế, việc tránh ăn chúng sẽ cũng giúp hạn chế được tác hại của sự vô minh đang che lấp lý trí của chúng ta ở hiện tại.

Vì thế, không chỉ việc ăn chay mà tất cả các việc khác đều xuất phát từ tâm chúng ta mà ra, từ đó tự chúng ta chứ không phải ai khác sẽ tìm ra câu trả lời ăn chay có được ăn trứng hay không hoặc những câu tượng tự như có được ăn trứng cút, uống sữa hay các sản phẩm từ sữa hay không.

Việc ăn được trứng cút, uống sữa, phô mai, hay mật ong… có nguồn gốc từ động vật thì không phải cứ mỗi lần muốn ăn là lo lắng. Việc trước tiên là xem tâm các bạn biểu hiện như thế nào với việc ăn trứng.

Nếu bạn chỉ ăn chay trong sự hiểu biết là sự tĩnh an về tâm hồn thì món nào bạn ăn cũng không quá quan trọng. Còn hơn là dù cố ăn chay, tránh các đồ ăn trên nhưng tâm luôn bất an, lo lắng, hoặc loạn động khi bản thân đang làm quá nhiều việc xấu xa.

Như vậy, ăn gì thì mục đích cuối cùng vẫn là nuôi sống cơ thể. Ăn chay có được ăn các loại trứng, sữa, mật ong… hay không cũng chỉ là vấn đề nhỏ mà bạn có thể giải quyết những thắc mắc đang còn vướng bận trong tâm của mình.